Củ ráy, vị thuốc quý trong dân gian

Củ ráy là gì?

Củ ráy (hải vu, dã vu hay ráy dại) có tên khoa học là Alocasia Odora (Roxb) C.Koch (Colocasia Macrorhiza Shott), thuộc nhóm họ Ráy Araceae. Củ ráy sống ở nơi ẩm thấp, mọc hoang ở rừng, bờ khe suối. Đây là loại cây thân hình bẹ mềm, cao 0,3-0,4m, phía dưới bò trên đứng, lá to hình tim, cuống lá dài 30-60cm. Rễ củ ráy sau một thời gian phát triển thành củ dài với nhiều đốt ngắn trên thân có vảy màu nâu.

Củ ráy có ăn được không? Các nghiên cứu cho thấy nhựa củ ráy gây ngứa miệng và họng nếu dùng không đúng cách. Khi tiếp xúc với lưỡi, củ ráy sẽ phóng ra chất độc, tác dụng lên niêm mạc miệng, môi lưỡi gây nóng rát và viêm. Nếu dùng quá nhiều, có thể bị sưng môi, lưỡi gây khó nói, khó nuốt hay khó thở, thậm chí tử vong. 

Củ ráy có tác dụng gì?

Nếu không biết cách sử dụng, củ ráy sẽ khiến bạn bị ngứa ngáy, khó chịu. Tuy nhiên, đây cũng là vị thuốc quý chữa được nhiều căn bệnh thường gặp. Vậy củ ráy chữa bệnh gì?

Theo y học Cổ truyền dân tộc, củ ráy có vị nhạt, tính hàn, độc nhiều, ăn vào gây ngứa miệng và họng. Lương y thường dùng củ ráy làm vị thuốc thanh nhiệt cơ thể, giải độc, lợi tiểu, tán ứ và các bệnh thường gặp. Những củ ráy được dùng để trị bệnh sẽ là những củ có tuổi đời từ 1 năm trở lên.

Củ ráy chữa cảm hàn

Củ ráy là vị thuốc dân gian thường dùng để chữa cảm hàn hiệu quả. Những người đang bị sốt chỉ cần lấy nửa củ ráy tươi chà vào mu bàn tay, nửa củ còn lại mang cắt lát sắc lấy nước. Uống khoảng 5 lần, mỗi lần 1 chén, tình trạng nóng lạnh thất thường, mệt mỏi, chóng mặt sẽ chóng khỏi.

Củ ráy chữa bệnh chàm

Khi bị chàm, bạn có thể dùng bài thuốc từ củ ráy để kháng viêm, giảm ngứa và ngăn ngừa lở loét. Dùng 1 củ ráy tươi rửa sạch, khoét lõm ở giữa. Sau đó, lấy 1 con bọ hung đem nướng cháy thành than, trộn cùng 10 gam diêm sinh nghiền nhỏ.

Cho 1 chén dầu lạc vào lõm củ ráy đã khoét, nấu sôi. Sau đó, cho bột bọ hung và diêm sinh vào, tiếp tục nấu sôi, khuấy đều khoảng 15 phút là được. Bắc củ ráy xuống bếp, để nguội rồi dùng nước này bôi lên vết chàm.

Tùy vào cơ địa của mỗi người mà cần phải bôi lâu hay mau, tuy nhiên, thông thường sau 5 ngày sử dụng, các vết lở loét sẽ lành và không còn cảm giác ngứa.

Củ ráy chữa mụn nhọt

Các nghiên cứu cho thấy củ ráy là khắc tinh của mụn nhọt. Khi bị mụn nhọt, hãy dùng 100 gam củ ráy tươi và 1 củ nghệ, làm sạch nguyên liệu rồi giã nát, trộn đều. Sau đó, nấu hỗn hợp với dầu vừng, sáp ong và dầu thông. Khi hỗn hợp sôi, để nguội rồi bôi lên vùng bị mụn nhọt. Bài thuốc này có tác dụng hút mủ (đối với mụn nhọt lớn, lâu ngày) và làm tan những mụn nhọt nhỏ.

Củ ráy chữa xương khớp

Đau mỏi xương khớp là tình trạng thường gặp, đặc biệt ở người già. Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể dùng bài thuốc từ củ ráy.

Dùng củ ráy rửa sạch, cắt lát mỏng, phơi khô rồi ngâm với rượu theo tỉ lệ 3 củ ráy-700ml rượu. Sau khi ngâm 3 tháng thì sử dụng được. Mỗi ngày, chỉ cần uống 1 ly nhỏ để giãn gân cốt, giúp xương vận động trơn tru, giảm nhanh các triệu chứng đau mỏi.

Củ ráy chữa ho

Khi bị ho do hen suyễn, có thể áp dụng bài thuốc từ củ ráy để giảm triệu chứng. Theo đó, dùng 12 gam lá ráy gai, 20 gam lá dâu, 12 gam hạt cải củ cho vào ấm, thêm 3 chén nước, sắc còn 1 chén. Dùng bài thuốc này mỗi ngày 1 thang, uống 2-3 lần trong ngày. Bài thuốc này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giảm các triệu chứng ho do hen suyễn gây ra.

Củ ráy chữa bệnh gout

Gout là một bệnh khớp, có nguyên nhân do tăng acid uric máu và lắng đọng các tinh thể urat trong khớp gây các đợt viêm khớp cấp tính. Viêm khớp cấp tính có các triệu chứng khởi bệnh đột ngột, diễn biến theo từng đợt, bắt đầu từ các khớp ở chi dưới, đặc biệt là ngón cái bàn chân. Khi bị gout, bệnh nhân thường cảm thấy sưng nóng đỏ các khớp và đau dữ dội. Trong trường hợp đau gout cấp, bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau nhức dữ dội kèm sốt cao.

Nam giới trong từ 35 tuổi trở lên thường mắc bệnh gout, do thói quen uống rượu bia, tiêu thụ thức ăn chế biến sẵn và chế độ sinh hoạt không điều độ.

Ngoài các lợi ích kể trên thì cây củ ráy có tác dụng gì? Y học Cổ truyền xem củ ráy là "thần dược" đối với bệnh nhân gout. Đồng thời, theo các nghiên cứu khoa học, củ ráy có chứa các hoạt chất như saponin cũng như flavonoid giúp kháng khuẩn và tiêu viêm rất tốt cho sức khỏe người bị gout. Lương y thường dùng bài thuốc củ ráy rừng cùng chuối hột để trị các cơn đau nhức do bệnh gout gây ra. Đồng thời, tác dụng của củ ráy và quả chuối hột cũng đã được dân gian tin dùng từ ngàn xưa.

Bài thuốc từ củ ráy và chuối hột chữa bệnh gout: Dùng 30 gam chuối hột, 50 gam củ ráy khô. Bạn nên chọn củ ráy to để dễ bỏ rễ và lớp vỏ bên ngoài, sau đó cắt lát mỏng, phơi khô sao vàng. Với chuối hột, cũng cắt lát mỏng, phơi khô và sao vàng tương tự. Cho 2 nguyên liệu này vào ấm, thêm 1 lít nước, hạ lửa riu riu, nấu đến khi chỉ còn 1 chén và uống mỗi ngày.

Ngoài ra, bạn cũng có thể phơi khô, sao vàng củ ráy và chuối hột rồi nghiền nhỏ, bảo quản nơi khô ráo. Mỗi ngày, dùng 1 muỗng bột chuối hột và 1 muỗng củ ráy hòa với nước ấm để uống.

Đồng thời, khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào chữa bệnh gout, cần lưu ý:

Tuyệt đối kiêng các món ăn chứa nhiều đạm (hải sản, nội tạng động vật,...). Bệnh nhân cần phải vận động nhẹ nhàng, hạn chế vận động mạnh khiến các tinh thể axit uric hoạt động gây đau khớp.

Xây dựng chế độ ăn giàu vitamin, chất xơ từ các loại rau xanh, củ quả cũng như các thực phẩm có nguồn gốc thực vật để tăng cường trao đổi chất và đào thải độc tố.