Cây thuốc dòi từ xa xưa đã được dân gian dùng làm thuốc chữa rất nhiều các loại bệnh. Đặc biệt là trị các chứng ho, viêm phế quản mãn tính, viêm phổi và thậm chí là cả bệnh lao. Cây thuốc dòi cũng là một trong các vị lá dùng để nấu nước mát (nước sâm) quen thuộc theo kiểu Nam Bộ.

Chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về cây thuốc dòi để biết cách sử dụng thật hiệu quả.

Cây thuốc dòi hay còn gọi là cây bọ mắm - Ảnh minh họa: Internet

Thông tin về cây thuốc dòi

Cây thuốc dòi còn có tên là cây bọ mắm, cây đại kích biển, cây bơ nước tương. Tên khoa học của cây thuốc dòi là Pouzolzia zeylanica. Cây thuốc dòi thuộc loại thực vật có hoa, dạng cây thảo mọc hoang, nằm trong họ Tầm ma. Loài này được (L.) Benn. & R. Br. mô tả khoa học đầu tiên năm 1838.

Đặc tính sinh sống của cây thuốc dòi là thường mọc bò lan trên mặt đất ở những cánh đồng ẩm thấp, bản địa. Cây thuốc dòi phân bổ rộng rãi ở nhiều quốc gia từ Ấn Độ và bán đảo Đông Dương xuống Malaysia và quần đảo Philippin.

Cây thuốc dòi có cành mềm, thân có lông, lá cây mỏng  hình trứng thon, nhọn đầu mọc theo kiểu so le, có khi mọc đối có lá kép, hình mác hẹp, trên gân và 2 mặt đều có lông nhất là ở mặt dưới. Lá cây dài từ 4 -9cm, rộng 1,5-2,5cm, có 3 gân xuất phát từ cuống, cuống dài 5mm có lông trắng.

Cụm hoa đơn tính mọc thành xim co, ở kẽ lá có các hoa không cuống. Quả hình trứng nhọn, có khía nhọn như chia ra từng múi, có bao hoa có lông.

Ở Việt Nam, cây thuốc dòi mọc hoang khắp nơi. Người dân hái toàn cây về dùng tươi hoặc dùng khô. Mùa hái cây thuốc dòi là từ tháng 4 - tháng 6.

Hình ảnh cây thuốc dòi - Ảnh minh họa: Internet

Dược tính của cây thuốc dòi

Theo Tây y, thì trước nay có rất ít công trình nghiên cứu về cây thuốc dòi. Nhưng theo các đề tài nghiên cứu tìm thấy trong cây bọ mắm thì chỉ ra rằng nó có chứa hoạt chất isoflavon.

Theo Đông y, cây thuốc dòi có vị ngọt, nhạt, tính mát có tác dụng chỉ khái, tiêu đờm, giải độc, tiêu thũng, bài nung (trừ mủ), trừ thấp nhiệt.. Dân gian dùng cây thuốc dòi để chữa ho lâu ngày, ho dai dẳng, ho sơ nhiễm lao, ho lao, viêm thanh phế quản, viêm họng, ho khan, còn dùng chữa tiêu viêm.

Cây thuốc dòi trị bệnh gì?

Cây thuốc dòi được dùng trong cả Đông Y và Tây y với các công dụng như

+ Điều trị ho đặc biệt là các chứng ho lâu ngày không khỏi, viêm phế quản mãn tính

+ Điều trị chứng đái rắt, đái buốt do viêm bàng quang, viêm tiết niệu

+ Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

+ Điều trị bệnh lao phổi

+ Cảm ho hoặc ho lâu ngày, viêm họng, bệnh về phổi

+ Cây thuốc dòi trị lao phổi

+ Kiết lỵ, viêm ruột

+ Nhiễm trùng đường tiết niệu, bí tiểu tiện

+ Đau răng.

+ Nấm da cứng.

+ Dùng ngoài điều trị đinh nhọt, sâu quảng, viêm mủ da, viêm vú

+ Ở Ấn Độ, cây dùng điều trị giang mai, bệnh lậu và nọc độc rắn.

+ Ở Malaysia, dịch lá tươi và nước sắc lá dùng uống như là lợi sữa khi sản phụ bị thiếu sữa.

Cây thuốc dòi trị ho - Ảnh minh họa: Internet

Cách nấu nước cây thuốc dòi

Cây thuốc dòi được dùng làm một trong những vị nguyên liệu chính để nấu nước mát (nước sâm) uống hàng ngày.

Đây là loại nước mát quen thuộc của vùng Nam Bộ có tác dụng thanh nhiệt, giải độc gan, mát da, hạ sốt… dùng rất tốt cho mùa nắng nóng hoặc cho những người có thể trạng nóng trong, sốt, thiếu nước, háo khát, mệt mỏi do lao động vất vả.

Cách nấu nước cây thuốc dòi rất đơn giản

Nguyên liệu: rễ cỏ tranh, mía lau, mã đề, râu ngô, cây thuốc dòi, ngò rí, lá cây cơm nếp

Cách nấu: Đem rửa sạch tất cả các nguyên liệu trên, ngâm so với muối cho sạch khuẩn rồi bỏ vào nồi sắc lấy nước uống hàng ngày.

Nguyên liệu nấu nước mát từ cây thuốc dòi - Ảnh minh họa: Internet

Cây thuốc dòi trị dạ dày có đúng không?

Mặc dù cây thuốc dòi có rất nhiều công dụng, và không ít người cho rằng cây thuốc dòi trị được bệnh đau dạ dày. Tuy nhiên, trước nay, tham khảo rất nhiều các tài liệu Đông y và Tây y nhưng chưa thấy tài liệu chính thức nào có nói đến cây thuốc dòi trị đau dạ dày.

Khi chưa biết rõ tác dụng của bất cứ loại cây nào thì chúng ta không nên dùng tuỳ tiện, tránh việc bị phản tác dụng gây ra những hệ luỵ khó lường, nhất là các loại cây có dược tính mạnh.

Các bài thuốc trị bệnh từ cây thuốc dòi

Bài thuốc điều trị ho lao hay ho lâu ngày từ cây thuốc dòi

Cách 1

Nguyên liệu: 40g cây thuốc dòi khô

Cách dùng: Dùng sắc lấy nước uống hàng ngày

Cách 2

Nguyên liệu: 40g cây thuốc dòi khô; mật ong

Cách dùng: dùng cây thuốc dòi đem sắc khô thành dạng cao lỏng rồi trộn với mật ong. Mỗi lần uống 10ml – 15ml với liều lượng 3-4 lần/ngày.

Bài thuốc điều trị viêm họng từ cây thuốc dòi

Nguyên liệu: 1 nắm lá thuốc dòi

Cách dùng: Dùng 1 nắm lá thuốc dòi đem rửa sạch, vảy ráo nước rồi đem nhai nuốt nước, nhả bã.

Bài thuốc điều trị tắc tia sữa, tiểu gắt, đái buốt từ cây thuốc dòi

Nguyên liệu: 30-40g cây thuốc dòi

Nguyên liệu: Dùng cây thuốc dòi đem sắc lấy nước uống hàng ngày

Cây thuốc dòi trị viêm họng - Ảnh minh họa: Internet

Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư với cây thuốc dòi

Nguyên liệu: Cây thuốc dòi; cây công chúa lá rộng

Cách dùng: Đem hai nguyên liệu này sắc lấy nước uống hàng ngày giúp tiêu trừ các tế bào ung thư.

Bài thuốc điều trị bệnh lao phổi với cây thuốc dòi

Nguyên liệu: Cây thuốc dòi; cây long thảo dơi

Cách dùng: Đem sắc hai nguyên liệu này lấy nước uống hàng ngày

Bài thuốc bổ phổi với cây thuốc dòi

Cách 1

Nguyên liệu: Thuốc dòi, bách bộ, thạch xương bồ, tinh dầu bạc hà, cam thảo, vỏ quýt, cát cánh.

Cách dùng: Đem tất cả đem nấu thành cao đặc dùng để ăn

Cách 2

Nguyên liệu: Cây thuốc dòi, mạch môn, bách bộ, cam thảo, trần bì, thạch xương bồ.

Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu nấu thành cao để dùng dần.

Cây thuốc dòi trị viêm vú - Ảnh minh họa: Internet

Bài thuốc chữa viêm sưng vú, vết bầm tụ máu từ cây thuốc dòi

Nguyên liệu: Cây thuốc dòi

Cách dùng: Lấy một nắm cây thuốc dòi đem giã nát rồi đắp lên nơi sưng đau.

Bài thuốc chữa viêm mũi từ cây thuốc dòi

Nguyên liệu: 15-20g hoa thuốc dòi; muối hạt

Cách dùng: Rửa sạch hoa thuốc dòi rồi giã nát với muối vắt lấy nước. Dùng bông thấm vào nước vừa giã để thoa lên mũi, ngày 3-4 lần

Bài thuốc chữa viêm phế quản từ cây thuốc dòi

Cách 1

Nguyên liệu: 10 – 20g cây thuốc dòi khô

Cách dùng: Dùng sắc lấy nước uống

Cách 2

Nguyên liệu: 1 nắm lá hoặc hoa cây thuốc dòi 20- 30g

Cách dùng: Đem giã nát cùng 1 ít muối gạn lấy nước rồi nuốt dần. Ngày 1 thang dùng trong 7 ngày.

Bài thuốc chữa đau răng với cây thuốc dòi

Nguyên liệu: 1 nắm cây thuốc dòi

Cách dùng: Đem rửa sạch rồi giã nát cây thuốc dòi rồi hoà với nước để ngậm

Cây thuốc dòi trị đau răng - Ảnh minh họa: Internet

Bài thuốc chữa chữa viêm đường tiết niệu với cây thuốc dòi

Nguyên liệu: Cây thuốc dòi tươi 30-60g hoặc 15-30g khô

Cách dùng: Đem sắc lấy nước, uống hàng ngày

Bài thuốc chữa tắc tia sữa từ cây thuốc dòi

Nguyên liệu: 30-40g cây thuốc dòi tươi

Cách dùng: Sắc lấy nước để uống hàng ngày cho đến khi tia sữa về lại.

Cây thuốc dòi là loại cỏ mọc hoang có thể tìm thấy ở khắp nơi, có rất nhiều tác dụng để phòng chữa các chứng bệnh thế nhưng không ít người ngày nay lại không hay biết gì về tác dụng tuyệt vời của nó. Thậm chí có người còn chưa từng thấy hình ảnh cây thuốc dòi bao giờ.

Với các thông tin trong bài, chúng ta sẽ biết nhiều hơn tới công dụng của cây thuốc dòi và có cách tận dụng, sử dụng nó thật hiệu quả trong cuộc sống.