Phát hiện bệnh thận muộn, gánh nặng lớn cho người bệnh và hệ thống y tế

Theo PGS.TS Lê Đình Khánh, Chủ tịch Hội Tiết niệu Thận học Việt Nam, hiện có khoảng 10% dân số đang mắc bệnh thận mạn tính, song chỉ 20-30% trong số này được điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Phần lớn bệnh nhân chủ quan, chỉ đi khám khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe, tài chính và chất lượng cuộc sống. Trong nhóm bệnh nhân giai đoạn cuối, chỉ khoảng 5% có thể tiếp cận điều trị thay thế thận như lọc máu hoặc ghép thận.

PGS Khánh cho biết, bệnh thận mạn tính tiến triển âm thầm trong nhiều năm, triệu chứng không điển hình nên rất khó nhận biết sớm. Khi chức năng thận suy giảm nặng, người bệnh buộc phải lọc máu định kỳ hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Trong bối cảnh bệnh thận mạn trở thành vấn đề y tế toàn cầu, Bộ Y tế đang đề xuất đưa bệnh thận mạn vào danh mục ưu tiên trong Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2026–2035, nhằm tăng cường tầm soát và cải thiện khả năng điều trị.

“Quản lý tốt bệnh thận mạn là ngăn chặn bệnh khởi phát ở người có nguy cơ hoặc làm chậm tiến triển ở người đã mắc. Điều này có thể đạt được nếu bệnh nhân duy trì chế độ ăn hợp lý, kiểm soát các chỉ số sinh hóa, tái khám định kỳ và tuân thủ điều trị,” PGS Khánh nhấn mạnh.

Tổn thương thận cấp – thách thức trong hồi sức và điều trị bệnh nặng

GS.TS Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam, cho biết bên cạnh bệnh thận mạn tính, tổn thương thận cấp cũng là biến chứng phổ biến và nguy hiểm ở bệnh nhân nặng.

Tại các khoa hồi sức tích cực, tình trạng này thường xảy ra sau nhiễm trùng huyết, chấn thương hoặc phẫu thuật, khiến hơn 40% bệnh nhân phải lọc máu liên tục. Nhờ kỹ thuật lọc máu liên tục, được Bộ Y tế triển khai từ năm 2012 và hiện đã áp dụng tại 167 bệnh viện trên cả nước, hàng ngàn ca bệnh nguy kịch đã được cứu sống.

Phương pháp này không chỉ giúp phục hồi chức năng thận mà còn hỗ trợ điều trị suy đa cơ quan, sốc nhiễm khuẩn, ngộ độc, suy gan cấp hoặc bệnh lý miễn dịch. Đây là bước tiến lớn trong hồi sức cấp cứu, giúp giảm tỷ lệ tử vong cho người bệnh nặng.

Thay đổi lối sống – chìa khóa phòng ngừa bệnh thận và bệnh mạn tính

Theo GS Bình, không chỉ bệnh thận mà các bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp đều có xu hướng trẻ hóa.“Nếu trước đây nhồi máu cơ tim chủ yếu gặp ở người trên 70 tuổi, thì nay chúng tôi đã điều trị cho bệnh nhân mới 23 tuổi,” ông dẫn chứng.

Chuyên gia này cho rằng thói quen ăn uống nhiều thịt, thực phẩm nhanh, tiêu thụ quá nhiều muối và ít vận động đang khiến nhiều người trẻ đối mặt với nguy cơ bệnh lý sớm.

Để phòng bệnh, người dân nên ăn uống cân bằng, giảm muối, không hút thuốc, hạn chế rượu bia, tăng cường tập thể dục hằng ngày. Với nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, thừa cân, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, việc tầm soát bệnh thận định kỳ là hết sức cần thiết.