Trong Khoa Bệnh hậu môn trực tràng của Bệnh viện Nhân dân thứ ba Hàng Châu, Trung Quốc bà Zhou, 63 tuổi, không may bị phát hiện mắc bệnh ung thư trực tràng. Thật bất ngờ, chỉ sau một tuần, chồng bà là ông Wang Lao cũng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư trực tràng.

Thực tế đã có không ít những trường hợp một gia đình mắc ung thư như vợ chồng bà Zhou. Năm anh em đến từ Giang Tây có 4 người mắc ung thư dạ dày chỉ trong bảy năm, trong đó có 2 người đã chết vì căn bệnh này.

Những năm gần đây, tình trạng các thành viên trong cùng gia đình mắc ung thư ngày càng trở nên phổ biến. Khi ai đó được chẩn đoán mắc bệnh ung thư, các thành viên khác cũng lo ngại về vấn đề này. Liệu có phải ung thư có thể lây? 

Tình trạng một gia đình cùng mắc một bệnh ung thư đang xảy ra nhiều hơn. (Ảnh minh họa)

Ung thư có lây không? 

Theo định nghĩa về ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới: Ung thư là một thuật ngữ chung cho một nhóm lớn các bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể con người, còn được gọi là ác tính hoặc tân sinh. Một trong những đặc điểm của ung thư là các tế bào bất thường được tạo ra nhanh chóng, sự tăng trưởng của chúng vượt quá giới hạn bình thường và kết quả là chúng có thể xâm chiếm các bộ phận lân cận của cơ thể và lan sang các cơ quan khác.

Ung thư được gây ra bởi những thay đổi trong gen của các tế bào. Nó không phải là một bệnh truyền nhiễm. Điều này cũng được kiểm chứng thông qua việc các bác sĩ và y tá đã tiếp xúc gần gũi với bệnh nhân ung thư trong một thời gian dài nhưng họ không có nguy cơ mắc bệnh ung thư cao hơn người bình thường.

Do đó, các thành viên trong cùng một gia đình không thể bị lây nhiễm ung thư thông qua tiếp xúc hàng ngày. Tuy nhiên có một số tình huống rất đặc biệt, ung thư có thể truyền nhiễm.

Đã có một trường hợp lây truyền ung thư trong lịch sử loài người xảy ra ở châu Âu. Vào thời điểm đó, có 4 bệnh nhân được cấy ghép nội tạng từ cùng một người hiến. Không ai trong số họ sống sót sau 16 tháng đến 6 năm sau khi ghép và họ đều qua đời vì mắc ung thư vú. Hóa ra người hiến tạng mắc ung thư. Cấy ghép nội tạng của người khác vào cơ thể của chính mình không chỉ đối mặt với nguy cơ bị từ chối mà còn có nguy cơ mắc bệnh từ người hiến.

Sự cố này đã gây chấn động cộng đồng y tế, yêu cầu cần phải tăng cường phát hiện và đánh giá sức khỏe của những người hiến tạng để tránh các sự cố tương tự.

7 thành viên trong một gia đình ở Mỹ đều mắc ung thư dạ dày lan tỏa.

Mặc dù ung thư không lây nhưng có những thói quen có thể khiến cả gia đình mắc ung thư. Điều này là do những người trong cùng gia đình ở cùng một môi trường sống và có chung thói quen ăn uống, sinh hoạt. Vì vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi họ có thể có cùng loại ung thư.

Cặp vợ chồng già ở Hàng Châu đã có chế độ ăn uống bất thường từ khi còn trẻ. Họ thích ăn các sản phẩm ngâm muối và thường ăn các món ăn qua đêm. Những thói quen này là những yếu tố nguy cơ cao gây ung thư ruột.

Điều tương tự cũng đúng với năm anh em ở Giang Tây. Họ thường ăn đồ ngâm từ khi còn nhỏ, và chế độ ăn kiêng này có khả năng gây ung thư dạ dày. Ngoài ra, các gia đình thường có thói quen dùng chung đũa, chấm chung bát nước chấm nên có thể dễ dàng gây lây truyền vi khuẩn Helicobacter pylori trong gia đình.

Nghiên cứu hiện tại cho thấy ung thư ruột, phổi, dạ dày, thực quản và gan có nhiều khả năng gây "lây lan" trong gia đình thông qua những thói quen xấu phổ biến.

Vi khuẩn và vi rút liên quan chặt chẽ đến việc ung thư có thể lây truyền

Một số vi khuẩn có liên quan chặt chẽ đến sự xuất hiện của ung thư, chẳng hạn như Helicobacter pylori và các loại vi-rút như vi-rút u nhú ở người, vi-rút viêm gan và vi-rút EB là bệnh truyền nhiễm.

1. Helicobacter pylori: Được liệt kê là chất gây ung thư hạng nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, có liên quan chặt chẽ đến sự xuất hiện của ung thư dạ dày. Nó chủ yếu được truyền qua miệng và nước bọt, và tiếp xúc với bộ đồ ăn chung và hôn có thể gây nhiễm trùng.

Thói quen dùng chung bát đũa, chấm chung dễ lây lan virus HP. (Ảnh minh họa)

2. Virus papilloma ở người (HPV): Có hơn 110 loại virut này, khoảng 35 loại có liên quan đến nhiễm trùng đường sinh sản và 20 loại có liên quan đến nguyên nhân khối u. HPV rất phổ biến với 75% phụ nữ bị nhiễm HPV tại một số thời điểm trong cuộc sống của họ. Sau khi bị nhiễm trùng, hầu hết phụ nữ có thể được làm sạch bằng phương pháp tự miễn dịch, nhưng một số ít phụ nữ có thể bị nhiễm trùng dai dẳng. Đặc biệt, nhiễm trùng HPV nguy cơ cao kéo dài có thể dễ dàng dẫn đến ung thư cổ tử cung. Virus HPV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục.

3. Virus viêm gan: Viêm gan siêu vi chủ yếu bao gồm viêm gan A, B, E và D. Tỷ lệ mắc cao nhất là viêm gan B. Nếu viêm gan mạn tính không được kiểm soát tốt, nó sẽ từ từ dẫn đến xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Viêm gan A và E lây truyền qua đường phân-miệng, nghĩa là thực phẩm, nước và tiếp xúc hàng ngày và có thể gây nhiễm trùng. Viêm gan B, C và D chủ yếu lây truyền qua máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục.

4. Virus Epstein-Barr: Virus Epstein-Barr thường được tìm thấy trong cơ thể người và cùng tồn tại hòa bình với những người trong hoàn cảnh bình thường. Mang virus EB không nhất thiết dẫn đến ung thư vòm họng, nhưng ung thư vòm họng phải bị nhiễm virus EB. Virus Epstein-Barr không chỉ liên quan đến ung thư vòm họng, mà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nó cũng liên quan đến sự xuất hiện của ung thư ruột, khối u đầu và cổ và ung thư hạch. Virus Epstein-Barr rất dễ bị nhiễm trùng, chủ yếu qua nước bọt và giọt nước, chẳng hạn như hôn, ho và chia sẻ thức ăn.