Nữ bệnh nhân 42 tuổi ở Hưng Yên được gia đình đưa đến cấp cứu tại Trung tâm chống độc, Bệnh viện (BV) bạch Mai, Hà Nội sau khi uống gần hết chai thuốc diệt cỏ paraquat.
Ngay lập tức, bệnh nhân được chỉ định lọc máu, điều trị tích cực nhưng do chất độc đã ngấm vào cơ thể gây loét miệng, loét họng, bỏng niêm mạc tiêu hoá, suy tạng... nên sau một vài ngày điều trị, tiên lượng khó qua khỏi, gia đình đã xin đưa bệnh nhân về nhà.
Theo người nhà bệnh nhân, bệnh nhân này là con gái lớn trong gia đình và chưa lập gia đình nên vẫn sống với bố mẹ đẻ. Sau khi to tiếng với bố đẻ, chị đã uống một chai thuốc diệt cỏ cháy để quyên sinh.
Trước đó ít ngày, các bác sĩ tại đây cũng cấp cứu một bệnh nhân 38 tuổi, ở Hải Dương, sau khi uống thuốc diệt cỏ. Theo lời kể của người nhà, do có mâu thuẫn gia đình nên bệnh nhân tự uống một chai thuốc diệt cỏ chọn lọc butachlor và một chai diệt cỏ cháy paraquat. Sau hơn nửa ngày, người nhà phát hiện và đưa ngay đến BV huyện cấp cứu, được xử trí rửa dạ dày, than hoạt tính, rồi chuyển đến Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai.
Mặc dù được điều trị tích cực và lọc máu nhưng do uống một lượng lớn chất độc nên sau 2 ngày điều trị, gia đình đã xin cho bệnh nhân 38 tuổi về để lo hậu sự.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai, cho biết thời gian gần đây, số bệnh nhân đến Trung tâm chống độc điều trị vì ngộ độc thuốc diệt cỏ paraquat có xu hướng tăng, trung bình từ 2-3 ca/ngày, thậm chí có đêm có tới 5 ca vào cấp cứu. Thuốc diệt cỏ hấp thụ vào đường tiêu hóa rất nhanh. Chỉ trong vòng 2 tiếng đã đạt nồng độ cao trong máu. Với một người bình thường, chỉ cần một ngụm nhỏ thuốc (khoảng 5 ml) đã có thể gây tử vong.
Paraquat là loại hóa chất diệt cỏ cực độc, khi vào cơ thể sẽ gây tổn thương tất cả các cơ quan đường tiêu hóa, nghiêm trọng nhất là tổn thương phổi, sau đó xơ phổi tiến triển nặng dần và không thể hồi phục. Người bệnh sẽ tỉnh táo cho đến khi chết vì suy hô hấp, suy gan, suy tạng.
Chỉ cần uống quá 40 mg paraquat/kg (khoảng một thìa canh 15 ml) dung dịch paraquat 20% thường gây tử vong trong 1-5 ngày do suy đa phủ tạng hoặc do bỏng niêm mạc tiêu hóa. Bỏng thực quản có thể gây thủng dẫn đến viêm trung thất. Uống từ 30-40 mg paraquat/kg sẽ gây tử vong trong vòng 5 ngày đến nhiều tuần do viêm mạc loét ống tiêu hóa và hoại tử vỏ thận, cuối cùng là xơ phổi. Kể cả khi được điều trị tích cực, lọc máu, nhưng 70-90% bệnh nhân sẽ không thể qua khỏi nếu uống từ 50 ml thuốc diệt cỏ trở lên.
Hiện nay, Việt Nam và cả trên thế giới cũng chưa có biện pháp điều trị để cứu sống các bệnh nhân uống paraquat. Cách điều trị hiện nay là rửa dạ dày, lọc máu, dùng thuốc giải độc nhưng kết quả rất hạn chế. Đặc biệt, các bệnh nhân này dù sớm hay muộn cũng sẽ tiến triển đến suy hô hấp nhưng lại không thể điều trị bằng thở oxy, vì khi đó sẽ sản sinh ra 1 loại chất độc hơn khiến phổi xơ nhanh hơn.
Hiện các nhà sản xuất cũng đã có giải pháp pha chế chất chỉ thị màu dễ nhận diện (thuốc bảo vệ thực vật có màu xanh lam (lục) đựng trong lọ nhựa; hoặc pha chế thêm chất kích nôn để khi uống vào nạn nhân sẽ nôn ra ngay hoặc cho thêm chất có mùi khó chịu...
Tuy nhiên, theo các bác sĩ số bệnh nhân ngộ độc, tử vong do paraquat vẫn có xu hướng gia tăng, mỗi năm có đến hàng ngàn ca. Đầu năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông đã có quyết định loại bỏ thuốc bảo vệ thực vật chứa hoạt chất 2.4D và Paraquat ra khỏi Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam, nhưng phải đến tháng 2-2019, quy định này mới chính thức có hiệu lực.
