Mới đây, nhóm nghiên cứu Covid-19, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM và Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng, Đại học Oxford đã thông tin về kết quả ban đầu việc tầm soát biến chủng SARS-CoV-2 của 6 tháng cuối năm 2022 trên địa bàn TPHCM. Trong đó, có 3 mẫu giải trình tự gen ghi nhận sự xuất hiện biến chủng phụ XBB (còn gọi là BA.2.10) của Omicron.
Dù nhóm nghiên cứu nhận định tình hình dịch ở TPHCM đang được kiểm soát tốt, tuy nhiên thông tin trên khiến dư luận không khỏi lo lắng, bởi biến chủng phụ XBB đã được báo cáo ở hàng chục quốc gia.
Biến chủng này cũng được cho rằng vượt trội hơn những "người anh em" trước đó về độ bám dính vào tế bào và lây nhiễm. Gần nhất vào tháng 11 năm 2022, đất nước nằm trong khu vực Đông Nam Á là Singapore đã bùng phát đợt dịch mới vì biến chủng XBB.
Trao đổi với phóng viên Dân trí sáng 5/10, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TPHCM cho biết, các biến chủng phụ XBB (thuộc biến chủng Omicron) xuất hiện từ việc tái tổ hợp của các biến chủng phụ BA.2.10.1 và BA.2.75.
Từ đầu tháng 10 năm 2022, biến chủng XBB đã được phát hiện trên 35 quốc gia. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy biến chủng này không làm tăng độc lực virus, nhưng có khả năng lẩn tránh miễn dịch một phần. Vì vậy biến chủng XBB làm tăng nguy cơ tái nhiễm Covid-19 ở người đã từng nhiễm với các biến chủng Covid-19 cũ (trừ người đã bị nhiễm các chủng của Omicron).
"Các biến chủng XBB có hiện tượng lẩn tránh miễn dịch nhưng khả năng xâm nhập vào tế bào bị kém hơn, nên khả năng lây lan bị giảm hơn so với các biến chủng Omicron khác" - PGS Đỗ Văn Dũng phân tích.
Tuy nhiên theo chuyên gia, gần đây ở Hoa Kỳ đã xuất hiện biến chủng phụ XBB.1.5. Đây là biến chủng phụ XBB có đột biến F486P, khiến virus gia tăng khả năng xâm nhập vào tế bào, từ đó làm tăng khả năng lây lan của Covid-19. Vì vậy tính đến đầu năm 2023 ở Hoa Kỳ, 40% các trường hợp Covid-19 là do XBB.1.5.
Dù biến chủng phụ XBB.1.5 có khả năng lây lan nhanh hơn, PGS Dũng khẳng định, các vaccine Covid-19 hiện vẫn có khả năng bảo vệ bệnh nhân không bị chuyển nặng hay tử vong khi bị nhiễm các biến chủng XBB.
Chuyên gia chia sẻ, báo cáo từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM cho biết có sự xuất hiện của biến chủng phụ XBB, với tỷ lệ gần 6%. Báo cáo chỉ nêu lên đây là biến chủng từ sự tái tổ hợp các biến chủng phụ BA.2.10.1 và BA.2.75, chưa giải trình tự đầy đủ để biết virus có mang đột biến F486P hay không.
Do đó, chưa thể xác định bệnh nhân có mắc biến chủng phụ XBB.1.5, hay chỉ là các biến chủng phụ XBB cũ ít lo ngại hơn. Nếu XBB.1.5 vẫn tiếp tục duy trì khả năng lây lan thì việc xâm nhập vào Việt Nam chỉ là vấn đề thời gian.
Để đối phó với biến chủng phụ XBB.1.5, chuyên gia cho rằng những biện pháp đã được thực hiện từ trước là quan trọng, bao gồm đeo khẩu trang ở nơi công cộng, rửa tay thường xuyên, không tụ tập đông người nếu không cần thiết.
Người dân cũng cần tiêm vaccine, theo dõi tự phát hiện và xét nghiệm Covid-19, đặc biệt ở người có nguy cơ bệnh tiến triển nặng, để có thể tự cách ly và được điều trị với thuốc kháng virus.
"Nếu Việt Nam đã có xuất hiện XBB.1.5 thì số ca mắc sẽ gia tăng. Tuy nhiên điều này không đáng sợ, bởi số ca nhập viện, tử vong cũng không tăng nếu người dân tiêm vaccine ngừa Covid-19 theo khuyến cáo của ngành y tế và thực hiện đầy đủ các biện pháp chống dịch" - chuyên gia khẳng định.
