Sự việc tiếp tục gióng lên hồi chuông báo động về dùng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc.

Bát nháo sản phẩm thuốc giảm cân

Theo PGS.TS.BS Trịnh Thị Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Gan mật Việt Nam, nguyên Trưởng Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai: Trong cơ thể người, gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, có vai trò thực hiện các nhiệm vụ quan trọng duy trì sức khỏe. Hiện nay, do thói quen của nhiều người thường sử dụng thuốc “bừa bãi”, tùy tiện nên tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến gan.

Nổi cộm hiện nay trong vấn đề sử dụng thuốc “bừa bãi” là dùng thuốc giảm cân. Nguyên lý hoạt động của dạng thuốc này làm chuyển hóa chất béo trong cơ thể; tạo cảm giác no, gây chán ăn, mất nước... Một số loại thuốc khiến người dùng có cảm giác đầy bụng, giảm hấp thụ chất béo để nhanh sụt cân.

Giới chuyên gia cảnh báo, việc tự ý sử dụng thuốc giảm cân không theo hướng dẫn của bác sĩ có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, dùng lâu dài ảnh hưởng đến thần kinh, huyết áp, gây trầm cảm... Thậm chí nếu dùng thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc có chứa chất cấm sẽ nguy hại đến tính mạng.

Thực tế Bệnh viện Bạch Mai đã từng tiếp nhận bệnh nhân 37 tuổi suýt chết do uống một loại cà phê giảm cân. Người phụ nữ nhập viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê, kết quả chụp cắt lớp cho thấy não bị tổn thương. Qua khai thác tiền sử, người bệnh mua một hộp (30 gói), mỗi sáng uống một gói, nhưng uống đến gói thứ 4 thì có cảm giác khó thở, lạnh toát và háo nước; thân nhiệt hạ thấp đột ngột.

Tuy nhiên, trên mạng xã hội hiện vẫn giao bán nhiều sản phẩm thuốc giảm cân được tiếp thị có chiết xuất tự nhiên như: Caffeine, green tea extract (chiết xuất trà xanh), ketone từ quả mâm xôi, chiết xuất từ lá sen, chè vằng, tinh bưởi, linh chi... hoặc thuốc giảm cân, kẹo hủy mỡ, kem tan ủ tiêu mỡ, bột thiên nhiên... không gây hại cho sức khỏe.

Chỉ cần lên Google gõ từ khóa “cà phê giảm cân”, trong thời gian 0,35’’ cho ra hơn 16,6 triệu lượt tìm kiếm và được nhiều trang giới thiệu: Có tác dụng hỗ trợ giảm cân, giảm mỡ, kiểm soát cân nặng nhanh chóng; giảm cảm giác thèm ăn, giảm hấp thụ chất béo từ bữa ăn đồng thời tăng quá trình đào thải chất béo ra ngoài; tạo năng lượng cho cơ thể; giúp thải độc tố, thanh lọc cơ thể, chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào, làm chậm quá trình lão hóa… một cách an toàn vì trong thành phần có chiết xuất tự nhiên.

Trong nhiều nghiên cứu cho thấy, caffeine giúp tăng tốc quá trình trao đổi chất và tỉnh táo hơn, song việc sử dụng quá nhiều có thể gây tăng nhịp tim, lo âu và khó ngủ. Bên cạnh đó, chưa kể đến nhiều loại thuốc giảm cân được quảng cáo 100% thành phần từ thảo dược thiên nhiên, không tác dụng phụ, nhưng khi hỏi về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, người bán trả lời chung chung "nhập khẩu từ nước ngoài", không có giấy tờ chứng minh.

Nguy hiểm hơn, mới đây, cơ quan chức năng còn phát hiện sản phẩm chứa chất ma túy dưới lớp vỏ bọc là thực phẩm chức năng có nhãn hiệu “Lazarus Naturals Full Spectrum CBD TINCTURE” và “Lazarus Naturals RELIEF + RECOVERY CBD MUSCLE GEL”.

Độc tính ở thuốc giảm cân có thể phá hủy gan, thận

Các chuyên gia lưu ý, đặc điểm chung của các sản phẩm giảm cân là làm lợi tiểu gây mất nước, sụt cân nhanh để đánh đúng tâm lý muốn giảm cân thần tốc ở nhiều người. Tuy nhiên, một số loại sản phẩm này làm tăng nguy cơ tai biến, huyết áp, đặc biệt nguy hiểm là có độc tính làm phá hủy cầu thận không thể phục hồi. Y văn từng ghi nhận trường hợp suy thận mạn do dùng sản phẩm có chứa acid aristolochic - 1 chiết xuất từ cây phòng kỷ.

Thời gian qua, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã liên tiếp có thông báo thu hồi nhiều sản phẩm thực phẩm chức năng do phát hiện chứa chất cấm; trong đó có sản phẩm được quảng cáo giúp giảm cân an toàn, hiệu quả. Điều đáng nói, những sản phẩm này đều có nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận chất lượng. Vụ việc chỉ được phát hiện khi cơ quan chức năng kiểm tra mẫu sản phẩm hoặc có trường hợp người sử dụng nhập viện cấp cứu.

Trước thực tế này, các bác sĩ một lần nữa khuyến cáo người tiêu dùng thận trọng trong lựa chọn và sử dụng sản phẩm giúp giảm cân. Việc giảm cân nên kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng phù hợp, tăng cường vận động và cần có thời gian để cơ thể giảm cân thay vì chỉ tin vào các sản phẩm giảm cân thần tốc. Người muốn giảm cân chỉ nên sử dụng các sản phẩm hỗ trợ có thành phần, xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, cần có sự tư vấn và theo dõi của bác sĩ.

Bà Nguyễn Thị Lâm - nguyên phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia – chia sẻ, thay vì lạm dụng các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe, người dân nên thiết lập khẩu phần ăn hàng ngày phù hợp với nhu cầu để có sức khỏe bền vững.

Chia sẻ về tác dụng của thuốc giảm cân, bà Lân cũng bày tỏ quan ngại khi trên thị trường hiện có rất nhiều loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ giảm cân. Giữa "ma trận" như vậy để lựa chọn được sản phẩm tốt, phù hợp với cơ thể không dễ.

Đại diện Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo: Người tiêu dùng khi mua các sản phẩm cần đọc kỹ nhãn sản phẩm, xem rõ về thành phần, tác dụng, đối tượng, liều dùng của sản phẩm để sử dụng cho phù hợp và bảo đảm sức khỏe. Chọn mua sản phẩm có tên, địa chỉ của thương nhân chịu trách nhiệm và nhà sản xuất sản phẩm rõ ràng. Mua sản phẩm phải có hóa đơn/đơn hàng của người bán để làm bằng chứng cho việc mua bán hàng hóa giữa hai bên. Tránh mua sản phẩm không rõ nguồn gốc, không qua kiểm soát như hàng xách tay, được quảng cáo và bán trên các trang web...

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn - Phó viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, chủ nhiệm khoa phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện 108: Sử dụng thuốc giảm cân nào cũng có thể gây hại cho sức khỏe. Vì vậy, trước khi sử dụng cần thông qua ý kiến của bác sĩ. Các loại thuốc giảm cân trôi nổi trên thị trường hầu như không được kiểm định và cấp phép, không rõ thành phần, nguồn gốc. Bệnh nhân không nên chỉ nhìn thấy hiệu quả trước mắt mà quên đi hậu quả lâu dài.