Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) vừa tiếp nhận trường hợp bé trai 4 tuổi xuất hiện nhiều vết ngoằn ngoèo lạ trên lòng bàn tay.

Gia đình cho biết vài ngày trước, bé có chơi ở một đống cát, sau đó bị sứt nhẹ ở kẽ ngón tay. Vết xước tưởng chừng vô hại, nhưng chỉ ít ngày sau, bàn tay bé xuất hiện những đường "uốn lượn" bất thường.

Theo các bác sĩ, thủ phạm gây ra tình trạng này là sán máng, loại ký sinh trùng có thể xâm nhập trực tiếp qua da từ những vết thương nhỏ. Ấu trùng sán sống trong môi trường nước ngọt ô nhiễm, thường gặp ở kênh, rạch, ao hồ bẩn. Khi tiếp xúc, đặc biệt với trẻ em hay nghịch nước hoặc cát ẩm, ấu trùng dễ dàng xâm nhập vào cơ thể.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mọi người bị nhiễm bệnh khi ấu trùng ký sinh trùng - do ốc nước ngọt thải ra - xâm nhập vào da khi tiếp xúc với nước bị nhiễm bệnh.

Sự lây truyền xảy ra khi những người mắc bệnh sán máng làm ô nhiễm nguồn nước ngọt bằng phân hoặc nước tiểu có chứa trứng ký sinh trùng nở trong nước.

Trong cơ thể, ấu trùng phát triển thành sán máng trưởng thành. Sán trưởng thành sống trong các mạch máu, nơi con cái đẻ trứng. Một số trứng được thải ra ngoài cơ thể qua phân hoặc nước tiểu để tiếp tục vòng đời của ký sinh trùng.

Một số khác bị mắc kẹt trong các mô cơ thể, gây ra phản ứng miễn dịch và tổn thương dần dần cho các cơ quan. Ở trẻ, các cơ quan thường bị ảnh hưởng là gan, lách, ruột và bàng quang.

Dưới đây là các triệu chứng bệnh sán máng cần lưu ý:

• Giai đoạn cấp tính: Sốt, nổi mẩn ngứa, đau bụng, tiêu chảy, ho.
• Giai đoạn mạn tính: Gan và lách to, thiếu máu, rối loạn tiêu hóa, chậm phát triển. Một số trường hợp có máu trong nước tiểu hoặc phân.

Các biểu hiện này thường diễn tiến âm thầm, dễ bị nhầm với bệnh lý tiêu hóa thông thường, khiến cha mẹ khó phát hiện. Theo WHO, ở trẻ em, bệnh sán máng có thể gây thiếu máu, còi cọc và giảm khả năng học tập, mặc dù những ảnh hưởng này thường có thể hồi phục sau khi điều trị.

Để phòng ngừa sán máng:

• Không để trẻ tắm, chơi ở ao hồ, kênh rạch, nguồn nước bẩn
• Giữ vệ sinh nguồn nước và môi trường sống
• Tẩy giun, tẩy sán định kỳ, nhất là với trẻ sống ở vùng có nguy cơ.