Những ngày qua, mạng xã hội lan truyền câu chuyện về một biện pháp "đơn giản nhưng thần kỳ" cứu sống bệnh nhân, đó là “đứng lên và ho thật mạnh sẽ bắn bay được cục máu đông gây tắc nghẽn mạch".
Một người phụ nữ tên C.N. chia sẻ, khi đang trên xe ô tô, cô lên cơn đau tim. Người chồng ngồi bên cạnh đã giục vợ "ho đi, ho đi". Sau khi người vợ cố ho, triệu chứng đỡ dần. Bài viết nhanh chóng phổ biến trên mạng xã hội.
PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu – Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết khi đọc thông tin này, ông không quá chú ý, nghĩ rằng đây chỉ là một thông tin mang tính chất lan truyền vui. Tuy nhiên, rất nhiều người bạn thân thiết của ông đã nhắn tin hỏi thực hư, thậm chí có cả những người có tầm ảnh hưởng chia sẻ thông tin này. Do đó, PGS Hiếu quyết định chính thức lên tiếng để làm rõ vấn đề.
“Thật ra nghiệm pháp gây ho đã được tôi sử dụng từ rất lâu, khi bắt đầu bước chân vào ngành tim mạch can thiệp. Đó là trong các trường hợp bệnh nhân nằm trên bàn chụp mạch vành xuất hiện nhịp tim bị chậm, huyết áp thấp gây thiếu máu lên não.
Lúc này chúng tôi thường bảo bệnh nhân ho lên vài tiếng với mục đích tăng cường lượng máu về tim vì áp lực trong lồng ngực tăng lên và có thể giúp bệnh nhân duy trì ý thức trong vài giây. Đã có nghiên cứu thực nghiệm trên tình nguyện viên khỏe mạnh ho có thể giúp tăng lượng máu về tim lên đến 700ml”, bác sĩ Hiếu cho hay.
Tuy nhiên, bác sĩ cho rằng, y học là môn khoa học thực chứng nên các nghiên cứu trên diện rộng không cho thấy hiệu quả "thần tiên" của liệu pháp ho. Khái niệm hồi sức tim phổi bằng ho (CPR cough) không được khuyến cáo sử dụng thường quy khi cấp cứu ngừng tuần hoàn.
Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) cũng đã đưa qua quan điểm của mình: Không xác nhận CPR ho.
"CPR ho không nên được dạy trong các khóa học hồi sức tim phổi của người cứu hộ không chuyên vì không hữu ích bên ngoài bệnh viện. Tình trạng không phản ứng của người bệnh báo hiệu sự cố khẩn cấp, không thể thực hiện CPR ho. Nếu loay hoay cố bắt bệnh nhân ho sẽ làm chậm thời gian vàng của hồi sức tim phổi", PGS. Hiếu nhấn mạnh.
Khuyến nghị của AHA vẫn là nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo của ngừng tim - mất phản ứng đột ngột và không thở bình thường, sau đó gọi cấp cứu và bắt đầu hồi sức tim phổi.
Phó giáo sư Hiếu cũng chung quan điểm trên và khuyến cáo đây là phương pháp không hiệu quả với tất cả bệnh nhân. Vì vậy, không nên hoãn việc điều trị bằng các biện pháp như dùng thuốc, sốc điện chuyển nhịp, phá rung...
"Không thần thánh hóa, không cố ép người đang có dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng phải ho cho bằng được", vị chuyên gia này khuyên.
Điều quan trọng nhất, theo PGS Nguyễn Lân Hiếu, là phổ cập kiến thức hồi sức tim phổi (CPR) chuẩn mực cho cộng đồng.
“Chúng tôi đang chuẩn bị video hướng dẫn cách cấp cứu ngừng tuần hoàn – hô hấp ngoài bệnh viện. Mong mọi người đón xem và cùng lan tỏa kiến thức đúng đắn”, PGS Nguyễn Lân Hiếu nói.
