Rau sống là một món ăn được nhiều người Việt Nam ưa chuộng. Tuy nhiên, rau sống cũng là thực phẩm nguy cơ chứa nhiều loại ký sinh trùng.
Đáng chú ý, theo BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), các loại rau thủy sinh có nguy cơ chứa các loại giun, sán nguy hiểm đặc biệt cao. Do đó, người dân chỉ nên ăn các loại rau này khi đã nấu chín kỹ.
"Trong môi trường tự nhiên, ấu trùng đuôi và nang trùng sán lá gan lớn bám vào rau thủy sinh hoặc bơi trong nước. Nếu con người ăn sống các loại rau mọc dưới nước như: rau ngổ, rau rút, rau cần, cải xoong… hoặc uống nước lã có nhiễm ấu trùng sán thì sẽ có nguy cơ mắc bệnh", BS Thiệu cho hay.
Theo BS Thiệu, thực tế lâm sàng đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân có giun sán ký sinh trong người chỉ vì thói quen ăn rau sống. Đáng chú ý, những trường hợp này thường có nhiều loại giun sán cùng ký sinh.
Điển hình như trường hợp cô gái 26 tuổi sống tại Quảng Bình vào viện trong tình trạng ngứa ngáy, khó chịu thời gian dài.
"Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với 7/9 loại giun sán phổ biến: sán lá gan nhỏ, sán lợn, sán dây chó, sán lá phổi, sán máng, giun lươn và giun đũa chó, mèo.
Bệnh nhân chia sẻ không có thói quen ăn các loại thịt sống, gỏi. Tuy nhiên, khi khai thác sâu tiền sử, bệnh nhân cho biết, có thói quen ăn rau sống. Rau sống không được vệ sinh kỹ có thể là nguyên nhân dẫn đến việc bạn nữ này nhiễm trứng giun sán", BS Thiệu phân tích.
Theo BS Thiệu, thông qua đường tiêu hóa, ấu trùng sán lá gan lớn vào dạ dày, xuống tá tràng, tự tách vỏ và xuyên qua thành tá tràng vào khoang phúc mạc đến gan, đục thủng bao gan và xâm nhập vào nhu mô gan gây tổn thương gan. Đây cũng chính là giai đoạn kích thích cơ thể phản ứng miễn dịch mạnh nhất.
Sán lá gan lớn ký sinh chủ yếu ở mô gan, nhưng trong giai đoạn xâm nhập sán có thể di chuyển lạc chỗ và gây các tổn thương ở các cơ quan khác như thành ruột, thành dạ dày, thành bụng, đôi khi có trong bao khớp.
Sau giai đoạn xâm nhập vào nhu mô gan từ 2-3 tháng, sán xâm nhập vào đường mật, trưởng thành và đẻ trứng. Tại đây sán trưởng thành có thể ký sinh và gây bệnh trong nhiều năm (có thể tới 10 năm) nếu không được phát hiện và điều trị.
Tại đường mật, sán có thể gây tổn thương biểu mô đường mật, tắc mật, viêm và xơ hóa đường mật thứ phát, có thể gây ung thư biểu mô đường mật.
Đáng chú ý, BS Thiệu thông tin, số lượng các ca nhiễm giun sán, ký sinh trùng có xu hướng giảm so với trước đây do người dân hạn chế sử dụng mô hình canh tác vườn ao chuồng. Tuy vậy, mức độ nghiêm trọng của các ca bệnh vẫn ở mức đáng báo động.
Để phòng ngừa các bệnh do giun sán, ký sinh trùng, BS Lê Văn Thiệu khuyến cáo người dân cần tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc:
- Ăn chín, uống sôi.
- Vệ sinh sạch sẽ môi trường sống xung quanh.
- Tẩy giun sán định kỳ cho chó mèo.
- Uống thuốc giun định kỳ một năm 3 lần, mỗi lần cách nhau 4 tháng (liều lượng tùy vào độ tuổi theo chỉ định của bác sĩ).
