Ung thư hiếm gặp
NSƯT Mai Ngọc Căn vừa chia sẻ về bệnh tình của mình, cho biết phát hiện ung thư thận từ 2017, đã phẫu thuật cắt 1 bên. Tuy nhiên tháng 3 vừa rồi, bác sĩ thông báo ung thư tái phát, hiện đã di căn đến bàng quang, đường tiết niệu dù vậy ông âm thầm chịu đựng, không phẫu thuật.
Khác với suy thận, ung thư thận ở Việt Nam không có nhiều thông tin. Theo số liệu WHO năm 2018, Việt Nam có khoảng 2.400 ca mắc mới ung thư thận, trong đó có hơn 1.300 ca tử vong, chiếm trên 55%. Đây là loại ung thư xếp thứ 17 ở Việt Nam về tỉ lệ mắc và số ca mắc chiếm chưa tới 1,6% trong tổng số các loại ung thư.
Trong khi đó cả nước có tới 5 triệu bệnh nhân suy thận từ giai đoạn 1 đến 5. Trong đó có khoảng 26.000 người suy thận giai đoạn cuối.
Theo thống kê, ung thư thận ở Việt Nam thường gặp ở lứa tuổi trên 55, nam nhiều hơn nữ.
Hai loại phổ biến nhất của ung thư thận là ung thư biểu mô tế bào thận (RCC) và ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp (TCC) của bể thận (chậu thận). Trong đó RCC chiếm khoảng 80%.
Ung thư thận có thể chữa được nếu được phát hiện sớm nhưng hiện nay rất ít người biết về các triệu chứng của căn bệnh này.
Nguyên nhân ung thư thận
Đến nay, chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân ung thư thận. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư này.
- Hút thuốc: Hút thuốc lá tăng gấp đôi nguy cơ phát triển ung thư thận. Đây nguyên nhân gây ra khoảng 30% ung thư thận ở nam giới và khoảng 25% ở phụ nữ.
- Tuổi tác: Ung thư thận thường gặp ở lứa tuổi trên 55, tuổi càng cao, nguy cơ càng lớn, trong đó nam giới có nguy cơ cao gấp 2 lần phụ nữ.
- Béo phì, huyết áp cao: Các nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan giữa ung thư thận và béo phì. Đàn ông bị huyết áp cao cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn hẳn.
- Gia đình có tiền sử ung thư thận: những người có quan hệ họ hàng thứ nhất, chẳng hạn như cha mẹ, anh chị em, hoặc con cái, bị ung thư thận có nguy cơ phát triển bệnh.
Ngoài ra, các trường hợp lạm dụng thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau như acetaminophen và ibuprofen, tiếp xúc nhiều với cadmium... cũng có nguy cơ cao hơn những người khác.
Triệu chứng ung thư thận
Giống như nhiều loại ung thư khác, ở giai đoạn sớm, ung thư thận không có triệu chứng rõ ràng, các dấu hiệu chỉ xuất hiện khi khối u phát triển lớn và bắt đầu di căn các bộ phận xung quanh.
Tiểu ra máu: Nếu bạn thấy nước tiểu có màu hồng, nâu hoặc sự đổi màu nhẹ, đó có thể là dấu hiệu của ung thư thận. Thông thường có thể nhìn thấy bằng mắt thường khi đi tiểu nhưng nếu lượng máu rất ít chỉ có thể phát hiện khi phân tích nước tiểu.
Ngoài ra một số bệnh khác cũng gây tiểu máu như nhiễm trùng bàng quang, sỏi thận, u nang hoặc viêm. Nếu bạn thấy máu trong nước tiểu, tốt nhất nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám kịp thời.
- Đau 2 bên sườn hoặc lưng: Đau do ung thư thận thường xuất phát ở một bên sườn, vùng lưng hông. Cơn đau có thể kéo dài và dao động từ âm ỉ đến dữ dội.
- Có khối u ở bụng: Bệnh nhân ung thư thận có thể cảm nhận được khối u khi sờ tay lên bụng. Dù vậy đa phần khối u thận ở sâu trong ổ bụng nên khó cảm nhận, chỉ có thể nhìn thấy rõ trên hình ảnh siêu âm hoặc CT scan.
- Mệt mỏi và thiếu máu: Các tế bào ung thư phát tác làm cản trở những chức năng và hoạt động bình thường của cơ thể, khiến người bệnh dễ cáu bẳn và suy nhược. Ở bệnh nhân ung thư thận, tình trạng thiếu máu cũng có thể gây ra mệt mỏi và suy nhược nghiêm trọng.
- Sụt cân đột ngột: Giống như hầu hết các bệnh ung thư, sụt cân đột ngột trong thời gian ngắn là dấu hiệu rất đáng lưu tâm.
- Sốt kéo dài: Nếu sốt kéo dài không phải do cảm cúm hay các bệnh nhiễm trùng khác, cần nghĩ đến dấu hiệu ung thư.
Để chẩn đoán ung thư thận, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm bụng và thận, chụp động mạch thận, chụp X-quang tiết niệu, CT scan bụng...
Các phòng ngừa ung thư thận
TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, Trưởng khoa Tiết niệu BV ĐH Y Dược TP HCM cho biết,ung thư thận ở giai đoạn sớm khi kích thước bướu còn dưới 7cm, thường không có triệu chứng điển hình. Ở giai đoạn muộn khoảng 30% người bệnh có các triệu chứng đau bụng, tiểu máu, thăm khám thấy có khối u bụng.
Do đó để phát hiện sớm ung thư thận, người dân nên kiểm tra định kỳ sức khoẻ hàng năm, ít nhất 6 tháng/1 lần, đặc biệt là những người trên 55 tuổi hoặc người có nguy cơ cao.
Đặc biệt, người dân nên bỏ hút thuốc lá, tránh tiếp xúc với amiăng, ăn uống điều độ và tập thể dục đều đặn.
Thường những người béo phì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Do vậy ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, giảm chất béo, thức ăn nhiều dầu mỡ, bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, đồng thời nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Ngày nay, với những máy học hiện đại và kỹ năng chuyên môn của các bác sĩ thì việc phát hiện sớm khối u thận khi còn rất nhỏ, dưới 4cm.
Hiện nay một số phương pháp điều trị ung thư được áp dụng phổ biến và có nhiều ưu điểm là điều trị bằng phẫu thuật, liệu pháp miễn dịch, phương pháp xạ trị, hóa trị, thuốc nhắm trúng đích...
