Công tác phòng, chống thiên tai, quy trình xả lũ cũng như vai trò của các công trình thủy điện, thủy lợi trong điều tiết cắt lũ là nội dung được đưa ra chất vấn tại Kỳ họp thứ 11, Hội đồng Nhân dân (HĐND) tỉnh Nghệ An khóa XVIII, chiều 8/12.

Nghệ An là địa phương chịu tác động nặng nề của thiên tai, nhất là lũ, lụt. Trong năm 2022, địa bàn phải hứng chịu một đợt rét đậm, rét hại, 9 đợt nóng, 23 đợt sét, mưa lớn, mưa đá, mưa diện rộng... Thiên tai đã cướp đi sinh mạng của 11 người dân, khiến một người bị thương, 98 ngôi nhà hư hỏng hoàn toàn... nhiều công trình hạ tầng, nhà ở của người dân bị sạt lở, hư hỏng. Chỉ tính riêng bão số 4 vào cuối tháng 9, đầu tháng 10/2022 đã gây thiệt hại cho tỉnh Nghệ An hơn 1.000 tỷ đồng.

Nguyên nhân được ông Nguyễn Văn Đệ - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An chỉ ra là do thời tiết ngày càng cực đoan và quá trình xây dựng công trình, nhà cửa lấn chiếm, gây cản trở dòng chảy, bồi lấp ao hồ chứa nước... "Lũ lụt ở Nghệ An trong năm 2022 không do thủy điện xả lũ gây ra. Trong năm qua, thủy điện trên địa bàn tỉnh không phải xả cắt lũ", ông Đệ thông tin.

Ông Phạm Văn Hóa - Giám đốc Sở Công thương Nghệ An thông tin, năm 2022, thủy điện Bản Vẽ - thủy điện lớn nhất Nghệ An không xả lũ, không xin lệnh xả lũ. Thủy điện không có tác động gây lũ lụt mà có tác động tích lũ cho hạ du.

Trên địa bàn có 22 hồ chứa thủy điện đang tích nước phát điện. Có 2 hồ chứa là hồ điều tiết năm và nhiều năm (Hủa Na, Bản Vẽ), còn lại 20 hồ chứa là hồ vận hành theo chế độ điều tiết ngày đêm.

Về quy trình vận hành xả lũ và cảnh báo trước xả lũ được tuân thủ theo quy định và thông báo đến người dân trước 4 tiếng bằng văn bản, tin nhắn, loa truyền thanh, hệ thống Đài phát thanh - truyền hình.

Tại phiên chất vấn này, ông Thái Thanh Quý - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An cho biết, địa phương có 22 hồ thủy điện và hơn 1.000 hồ đập chứa nước thủy điện, thủy lợi, chiếm 15,3% của cả nước. Việc quản lý, vận hành hồ thủy lợi, thủy điện được cử tri và nhân dân rất quan tâm.

Công tác dự báo, phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai đã đạt được nhiều kết quả và có sự thống nhất cao trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo để giảm thiệt hại. Tuy nhiên, còn nhiều vấn đề phải khắc phục như công trình xuống cấp, nguy cơ mất an toàn cao; thiếu các thiết bị quan trắc, dự báo, giám sát hiện đại.

"Một bộ phận cán bộ chính quyền cơ sở chưa làm hết trách nhiệm. Lũ chưa về, mới ngập thôi đã có người dân thiệt mạng", ông Thái Thanh Quý nói.

Ông Quý cũng chỉ rõ bất cập liên quan đến thông báo vận hành xả lũ các công trình thủy điện trên địa bàn. "Việc thông tin xả lũ, cảnh báo đến người dân và vùng hạ du vẫn còn khoảng trống. Đúng là thủy điện xả lũ đã thông báo đúng quy trình, đảm bảo về mặt thời gian theo quy định là trước 4 tiếng thế nhưng thông báo lúc 2h sáng thì người dân khó nắm được để có phương án ứng phó kịp", ông Thái Thanh Quý chỉ rõ.

Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An đề nghị các cơ quan chức năng cũng như các thủy điện nghiên cứu để công tác cảnh báo thiên tai, thông báo xả lũ đến sớm, kịp thời và đến được với người dân để hạn chế thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra.