Bài viết là quan điểm của tác giả Guoguang, một nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc chia sẻ trên trang Weibo của mình, sau được nhiều tờ báo lớn nhỏ nước này dẫn lại.
Cách đây không lâu, phòng tư vấn tâm lý của bạn tôi đã tiếp nhận trường hợp một phụ nữ độc thân 52 tuổi. Cô có xu hướng trầm cảm nặng, mất ngủ lâu dài, đau đầu và cảm thấy căng thẳng trước người khác giới. Trong buổi tham vấn, cô đã kể về những trải nghiệm thời thơ ấu của mình.
Năm 5 tuổi, cuộc sống của cô thay đổi đáng kể chỉ vì một sự cố nhỏ. Cô tè dầm, mẹ cô rất tức giận: "Con đã 5 tuổi, làm sao vẫn còn tè dầm, thật là xấu mặt. Có phải ở trường mẫu giáo con cũng thế này không?"
Những lời mắng của mẹ khiến cô tự trách bản thân. Ngày hôm sau tỉnh dậy, cô lại tè dầm. Lần này mẹ cô càng tức giận và quát lớn: "Chuyện gì đang xảy ra với con, hôm qua đã tè dầm, hôm nay lại thế. Có phải con đang cố ý không?".
Người mẹ vừa cất đệm chăn vừa không quên nhắc lại: "Con gái lớn như vậy mà ngày nào cũng tè dầm, nói ra thật xấu hổ".
Đến đêm thứ 3, cô vẫn tè dầm. Lần này mẹ cô chửi rủa thậm tệ, mỗi câu giống như cây kim đâm chọc vào tâm trí trẻ thơ của cô.
Cuối cùng, vào ngày thứ tư cô không tè dầm. Nhưng khuôn mặt giận dữ của người mẹ và những lời lăng mạ khinh bỉ đã đọng lại trong tâm trí cô. Mỗi đêm, cô đều mang sự xấu hổ và sợ hãi vào giấc ngủ, sợ mình sẽ tè dầm. Nhưng việc chửi mắng cũng không giải quyết được việc tè dầm. Cho đến khi trưởng thành, vấn đề này vẫn không cải thiện.
Hiện cô đã 52 tuổi nhưng vẫn độc thân. Cô không dám tiếp xúc gần gũi với người khác giới. Cô đã cố tự tử nhiều lần và được giải cứu. Chỉ vì lời nói của mẹ đã trở thành cái bóng trong cuộc đời cô, mỗi ngày đều phải dựa vào thuốc ngủ và thuốc chống trầm cảm.
Trần Kiều Ân được biết đến là nữ hoàng của phim thần tượng, nhìn bề ngoài cô rất lạc quan và vui vẻ, nhưng bên trong Kiều Ân rất kém khoản giao tiếp với người khác. Cô sợ phải làm việc đó.
Ký ức "giáo dục gậy gộc" của mẹ đã gây ra cái bóng thời thơ ấu cho cô. Trong cuộc phỏng vấn "Khoảng cách rất yên tĩnh", Trần Kiều Ân đã thẳng thắn nói: "Tôi không có cảm giác an toàn từ khi còn nhỏ. Tôi luôn sống trong sợ hãi. Tôi không biết nói chuyện với mẹ như thế nào. Tôi sợ mẹ sẽ mắng tôi". Cô mô tả giọng nói của mẹ mình là "thanh âm của ma quỷ", cô kể trong tình trạng căng thẳng và rất lo lắng.
Rõ ràng, những cảm xúc tồi tệ của người mẹ giống như một quả bom hẹn giờ, đã được cấy vào trái tim của Trần Kiều Ân từ khi còn nhỏ. Mặc dù sống rất tốt ở tuổi trưởng thành, nhưng cảm giác tự ti bị chôn vùi trong tim sẽ luôn xuất hiện và làm tổn thương cô.
Hồ Thích (nhà ngoại giao, nhà triết học Trung Quốc) nói trong cuốn "Mẹ tôi" rằng "Điều kinh sợ nhất thế giới là một khuôn mặt giận dữ".
Các nghiên cứu cho thấy các bà mẹ thường xuyên trách mắng con cái về lâu dài sẽ dẫn đến vấn đề về tâm lý cho trẻ, thậm chí sẽ xuất hiện các rối loạn về tâm lý, trẻ trở nên không tự tin, cảm thấy tự ti thậm chí tự kỷ. Tâm lý trẻ nhỏ thường rất nhạy cảm. Trái tim của trẻ một khi bị tổn thương sẽ co lại dần dần biến thành các rãnh hằn sâu như lõi đào.
Vẫn biết việc làm mẹ rất khó khăn, nhiều lúc khó tránh khỏi tâm trạng bực dọc, chỉ cần một số chuyện nhỏ cũng có thể lớn tiếng với con cái. Nhưng bạn không biết loại hành vi này đang coi trẻ em là "thùng rác". Một nhà tâm lý học tại Đại học Manchester (Anh) đã thực hiện một thí nghiệm. Khi bắt đầu thí nghiệm, anh để người mẹ nói chuyện với đứa trẻ bình thường và đứa trẻ rất hạnh phúc.
Sau đó, khuôn mặt của người mẹ đột nhiên không có biểu hiện gì. Đứa trẻ cảm thấy không ổn nên đã cố gắng thu hút sự chú ý. Sau 10 phút mẹ vẫn bất động, đứa trẻ đã khóc to lên. Điều này cho thấy tâm trạng tồi tệ vô lý của người mẹ ảnh hưởng đến đứa trẻ.
Do đó, đừng trút những cảm xúc không liên quan đến con cái. Hỷ nộ vô thường của bạn, không chỉ khiến trẻ không thể phán xét đúng sai của sự việc, mà còn dễ làm lung lay niềm tin của chúng vào cha mẹ.
Tâm trạng ôn hòa của người mẹ mới là nền tảng giáo dục tốt nhất cho trẻ em. Để làm điều đó, thứ nhất đừng mù quáng la mắng và cho con cơ hội giải thích.
Khi trẻ mắc lỗi, phản ứng của nhiều bà mẹ đầu tiên là la mắng. Nhưng có nhiều lý do để phạm sai lầm, do lỗi chủ quan hoặc khách quan, chẳng hạn như sự kiện đái dầm được đề cập ở đầu. Trẻ con đang còn bé không biết đâu là đúng đâu sai, việc gì nên làm, việc gì không. Nên khi trẻ mắc lỗi bố mẹ không nên chỉ trích mà nên định hướng, giải thích cho trẻ biết.
Có một câu chuyện ngụ ngôn về sự hiểu lầm: Ở Alaska, Mỹ có một cặp vợ chồng đẻ được một đứa con. Nhưng người vợ không lâu sau qua đời. Người chồng bận rộn với cuộc sống, công việc nên không có thời gian chăm sóc con cái. Vì vậy, anh ta đã huấn luyện một con chó rất thông minh và ngoan ngoãn, có thể chăm sóc đứa con thay anh.
Một ngày nọ, người chồng đi làm trở về. Anh mở cửa thấy mặt đất, trên giường có máu, đứa trẻ đã biến mất, còn con chó nằm bên cạnh miệng dính máu. Anh ta nghĩ con chó bị động kinh đã làm hại đứa trẻ, vì vậy cầm dao đâm chết con chó.
Sau đó, anh nghe thấy đứa trẻ khóc ở dưới gầm giường. Mặc dù có máu trên người nhưng đứa trẻ không bị thương. Người chồng thấy lạ, máu từ miệng chó đến từ đâu? Ngay sau đó, một tiếng động phát ra từ bên ngoài cánh cửa, một con sói bị thương ở chân, đang khập khiễng đi vào rừng. Hóa ra con sói tấn công đứa trẻ, may mắn chú chó đã giải cứu nhưng nó lại chết bởi sự hiểu lầm đau lòng. Câu chuyện nhỏ, nhưng khiến chúng ta phải suy nghĩ sâu xa.
Điều này cũng đúng đối với việc đối xử với trẻ em. Đừng để lời buộc tội trở thành thói quen đầu tiên. Khi trẻ mắc lỗi, hãy hỏi lý do và cho trẻ cơ hội giải thích.
Thứ hai: Giáo dục phê bình để chỉ rõ ràng những điểm sai
Vào tháng 12/ 2018, xảy ra một sự việc ở Lan Châu (Cam Túc), một cậu bé 7 tuổi đã gọi cảnh sát đến bắt mẹ mình. Cậu bé không ngừng tố cáo: Con không phạm lỗi, nhưng mẹ luôn đánh con, hãy bắt mẹ con đi.
Lúc đầu, cảnh sát nghĩ đó là một vụ lạm dụng trẻ em. Nhưng khi hiểu vấn đề, họ đã phát hiện ra một lỗi nhỏ xuất phát từ sự giáo dục của người mẹ. Khi cậu bé nhìn thấy một cái lỗ trên chăn và cảm thấy trò này vui đã dùng tay xé nó ra. Người mẹ đã cho cậu một cơ hội thay đổi nhưng không có tác dụng. Một lúc sau, cậu bé nhìn thấy lông áo khoác lòi ra nên đã vội giật lấy. Lần này, người mẹ vô cùng tức giận và đã đánh con.
Trong trường hợp này, ngay từ đầu người mẹ nên nói rõ với đứa trẻ rằng hành vi hủy hoại tài sản là sai, chứ đánh con không có tác dụng. Đứa trẻ không hiểu những lỗi lầm mà nó đã gây ra. Việc đánh con còn có thể đạt được gì ngoài việc phá hủy mối quan hệ mẹ con và làm tăng sự uất ức của trẻ với bạn?
Lý do tại sao giáo dục phê bình là cần thiết, bởi vì trẻ chưa trưởng thành, không thể hiểu đúng sai. Không chỉ ra rõ ràng những sai lầm của trẻ mà dùng hình phạt mù quáng, không những không thể đạt được ý nghĩa giáo dục mà còn gieo rắc gốc rễ của sự oán giận trong trái tim trẻ.
Thứ 3, xin lỗi sau đó và thiết lập mối quan hệ bình đẳng với trẻ
Nhìn thấy điều này, nhiều bà mẹ đều nói: Tất cả những đạo lý này tôi đều hiểu rõ, nhưng có những lúc tức giận, tôi không thể kiểm soát. Thật vậy, đối với những bà mẹ công việc bận rộn, quá khó để duy trì sự ổn định tình cảm trong thời gian dài, đôi khi không thể tránh khỏi mất kiểm soát cảm xúc.
Khi Tôn Yến Tư (ca sĩ nổi tiếng người Singapore) mang thai đứa con thứ hai, cô bị cảm lạnh nặng. Ban đầu, tâm trạng của cô không ổn định, cô cố gắng chăm sóc con mỗi ngày. Nhưng bọn trẻ rất bướng, không ăn đúng giờ nhưng lại muốn ăn vặt. Tôn Yến Tư không cho phép, vì thế hai mẹ con tranh cãi. Dần dần, cảm xúc không thể kiểm soát được, cô bắt đầu la hét và con trai cô không còn nói gì thêm nữa. Cậu lặng lẽ viết ra giấy: "Tôi ghét mẹ tôi". Thấy câu này, Tôn Yến Tư hoàn toàn sụp đổ.
Cô trả lời một cách giận dữ trên tờ giấy: "Có thật không? Nếu con chết, mẹ cũng sẽ không quan tâm". Nhưng khi cô viết xong câu này, ngay lập tức cảm thấy hối hận. Bởi những câu nói tổn thương như thế này, cũng giống như một con dao sắc nhọn tự đâm vào chính mình. Sau khi bình tĩnh lại, Tôn Yến Tư đã chủ động xin lỗi con trai và nói chuyện lại với con. Cuối cùng, đứa trẻ chấp nhận cách giáo dục của cô.
Phương pháp giáo dục của cha mẹ có liên quan rất lớn đến tương lai của trẻ. Về phía người mẹ, sức mạnh thực sự không phải la mắng, càng không phải là khắc nghiệt, mà là hướng dẫn cảm xúc của con. Một người mẹ dịu dàng có thể nhanh chóng cộng hưởng với con cái.
Người xưa thường nói phụ nữ là phong thủy, là nước, quyết định nhiệt độ của một gia đình. Duy trì tâm trạng bình tĩnh mới là sự giáo dục gốc rễ cho trẻ em.
