Mới đây, một tạp chí ẩm thực quốc tế có tên Taste Atlas đã liệt kê danh sách các món ăn tệ nhất Việt Nam, trong đó có nhiều món ăn truyền thống, điển hình là bún đậu mắm tôm. Đây là món ăn không chỉ được người Việt yêu thích mà ngay cả một số khách quốc tế cũng thường xuyên thưởng thức.

Danh sách được đưa ra dựa trên ghi nhận từ 4.427 đánh giá, trong đó có hơn 3.000 đánh giá hợp lệ. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, với việc chỉ có hơn 3.000 mẫu đánh giá thì chưa thể nói lên bản chất vấn đề, bởi món ăn ngon hay tệ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó bao gồm cả vấn đề văn hóa, bản sắc.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (chuyên gia về Công nghệ thực phẩm) cho biết, việc đánh giá một món ăn tệ hay ngon hoàn toàn dựa vào cảm nhận, cũng như vị giác của mỗi người, chứ không thể đại diện cho tất cả. Ví dụ như bún đậu mắm tôm với người nước ngoài có thể ăn không hợp khẩu vị, nhưng người Việt lại rất thích do những gia vị, thực phẩm trong một suất bún đậu đều là những thứ quen thuộc với người Việt hàng ngày.

Điều quan trọng nhất với các món ăn là chất lượng và an toàn thực phẩm. Ảnh minh họa. 

Theo ông Thịnh, ngoài yếu tố vùng miền, với bất kể món ăn nào hiện nay, vấn đề đáng quan tâm nhất là phải đảm bảo chất lượng đầu vào, an toàn thực phẩm luôn đặt lên hàng đầu. Bởi món ăn ấy có ngon hay nổi tiếng đến đâu, nhưng thực phẩm không đảm bảo thì thực khách cũng sẽ quay lưng.

TS.BS Nguyễn Trong Hưng (Trưởng khoa Khám và Tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho biết, bún đậu mắm tôm là món ăn rất đa dạng về thực phẩm, chứa đầy đủ các nhóm chất cần thiết để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Theo đó, một suất bún đậu truyền thống bao gồm các nhóm chất sau: Tinh bột (Carbohydrate) có bún; protein, chất béo có đậu hũ rán, thịt luộc, chả cốm; Chất xơ, vitamin, khoáng chất có đậu hũ, các loại rau xanh, rau gia vị. Ngoài ra, còn có đường, muối từ nước chấm dù là nước mắm hay mắm tôm. Đó là chưa kể, hiện nhiều quán còn có thêm “topping” khác đi kèm như nem rán, dồi lòng…

“Nếu nhìn một cách tổng thể, bún đậu mắm tôm có khá trọn vẹn dinh dưỡng, cung cấp lượng calo đầy đủ cho một bữa ăn chính. Vì thế, nếu xét về khía cạnh dinh dưỡng thì đây không phải món ăn tệ. Tất nhiên, sự lựa chọn là quyền của mỗi người, chứ không ai bắt buộc phải ăn món này, vì ẩm thực Việt Nam rất đa dạng”, TS Hưng chia sẻ.

Nhìn tổng thể, bún đậu mắm tôm khá đa dạng về mặt dinh dưỡng và thực phẩm. Ảnh minh họa. 

Bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng đưa ra 3 lưu ý khi ăn bún đậu mắm tôm để không ảnh hưởng đến sức khỏe:

- Nguy cơ dư thừa năng lượng: Theo bác sĩ Hưng, nếu theo tên gọi thì thành phần chính của bún đậu chỉ có bún, đậu và gia vị chấm. Tuy nhiên, các cửa hàng hiện cho rất nhiều các thực phẩm khác ăn kèm, vì thế lượng calo trong một suất đủ “topping” rất cao.

Ví dụ trong 100g bún chứa 115 calo, 100g đậu rán có khoảng 110 calo, 100g chả cốm khoảng 140 calo… Đó là chưa kể, các suất ăn còn kèm theo dồi chiên, lòng heo, nem rán, thịt luộc… như vậy lượng calo nạp vào sẽ rất nhiều. Vì thế, nếu ăn liên tục món này thì nguy cơ tăng cân là hoàn toàn có thể xảy ra. Đặc biệt, có đến 50% các món ăn trong đó là chiên rán, đây cũng là cách chế biến không được khuyến cáo sử dụng nhiều.

Món bún đậu mắm tôm gồm nhiều loại thực phẩm nhưng lại ít rau xanh. Ảnh minh họa. 

- Ít rau xanh: Nhìn tổng thể, suất bún đậu vẫn có nhóm vitamin và chất xơ từ đậu phụ và rau xanh đi kèm. Tuy nhiên, lượng rau xanh quá ít không thể cung cấp đủ cho một bữa ăn.

Theo khuyến cáo, mỗi ngày người trưởng thành cần ăn 400-500g rau xanh. Như vậy, một bữa ăn chính phải cần ít nhất 100g rau xanh, thế nhưng với món ăn này thì không thể đủ hàm lượng. Đặc biệt, khi ăn món chiên rán nhiều thì càng phải tăng ăn rau xanh để kích thích tiêu hóa, quét mỡ thừa trong cơ thể. Vì thế, khi ăn mọi người hãy chủ động gọi thêm rau.

- Hãy chấm nhẹ tay: Gia vị cho món ăn này là mắm tôm (hoặc nước mắm), đều chứa nhiều muối, nên rất mặn. Để giảm lượng muối nạp vào, mọi người tốt nhất hãy dùng chanh, dấm, quất để pha loãng nước chấm và chấm nhẹ tay.

Theo khuyến cáo, mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 5 gam muối/ngày (tương đương với một thìa cà phê). Tuy nhiên đa số người dân đều tiêu thụ muối nhiều gấp đôi so với khuyến cáo, tức là khoảng 10g/người/ngày.

Đặc biệt, với những người rối loạn về chuyển hóa như mỡ máu, huyết áp tăng cần lưu tâm khi ăn bún đậu mắm tôm. Đối với người rối loạn đường huyết cũng cần kiểm soát lượng đường huyết khi sử dụng món ăn này.

Để đảm bảo an toàn khi ăn bún đậu mắm tôm, vị chuyên gia dinh dưỡng khuyên chỉ nên ăn 1-2 lần/tuần. Khi ăn cần lưu ý tới việc cân đối năng lượng đưa vào cơ thể. Nên chọn ăn tại các cơ sở có uy tín, nếu được nên tự chế biến tại nhà để đảm bảo an toàn.