Lần đầu làm mẹ ai cũng muốn dành điều tốt nhất cho con, muốn uốn nắn con trẻ theo hướng tốt nhất có thể. Nhưng liệu rằng mang một phương pháp nước ngoài từ một nguồn văn hóa, một môi trường sống khác để áp dụng tại Việt Nam có thật sự phát huy hiệu quả hay phản tác dụng, đó luôn là câu hỏi khiến nhiều mẹ băn khoăn và đôi khi loay hoay khi áp dụng cho con mãi không thành công.
Đầu tiên vấn đề chính là thời gian dành cho con. Ở Nhật người ta thường kết hôn muộn, chính phủ Nhật thường xuyên kêu gọi và tạo điều kiện nhằm khuyến khích sinh con, bởi lẽ văn hóa Nhật là ưu tiên công việc, họ khát khao khẳng định giá trị bản thân nằm ở sự nghiệp, họ nổi tiếng kỷ luật và làm bất cứ điều gì cần vẹn toàn gắn liền với trách nhiệm cao, ngay cả ở nuôi dạy con cũng vậy. Phụ nữ Nhật trong 2 năm đầu đời dành hết thời gian cho con, mỗi tuần chỉ dành trung bình 2 giờ xa con để toàn tâm nuôi dạy con đúng cách, đúng với tinh thần “shitsuke”. Chính vì vậy, phụ nữ không chịu kết hôn, khi kết hôn họ phải dành hết thời gian cho con và dời mọi hoạt động cá nhân lại, không thể tiếp tục củng cố sự nghiệp. Còn tại Việt Nam, một nhân viên văn phòng được nghỉ thai sản 6 tháng, sau đó đi làm 7h/ngày và 5 ngày/tuần. Có nghĩa là mỗi tuần các bà mẹ Việt Nam phải xa con của họ ít nhất 35 giờ, chưa kể đến các thời gian riêng tư khác của mẹ. Vì vậy, nhiều cha mẹ thắc mắc tại sao dạy con đúng cách của người Nhật khi áp dụng cho con mình thì không thành công.
Điều thứ hai đáng lưu ý nữa chính là văn hóa. Khi bạn bắt con mình sống theo kiểu của người Nhật trong một môi trường hoàn toàn Việt Nam thì rõ ràng là hoàn toàn không phù hợp. Chẳng hạn như xung quanh các bạn đều được đưa đón đến trường, còn con bạn phải tự đón xe bus hoặc đi bộ đến trường sẽ khiến bé tủi thân, cảm thấy cha mẹ không thương mình, chưa kể đến bạn rời con một bước thì sẽ hối hận một đời giữa xã hội đầy cám dỗ, bắt cóc, giao thông nguy hiểm tại Việt Nam. Vậy thì bạn cần sàng lọc một số cách có thể áp dụng được. Khi đưa một luồng tư tưởng ở một văn hóa khác vào Việt Nam cũng đã khó thì để uốn nắn cho một đứa trẻ trong một gia đình sẽ không dễ dàng. Trong khi cha mẹ sống theo cách của Việt Nam và muốn con mình sống theo kiểu Nhật là điều bất khả thi, trẻ tiếp xúc với môi trường nào thì sẽ dễ thích nghi với môi trường đó, do đó cha mẹ cần làm gương trước để con nhìn theo mà học tập, có nghĩa là bạn cần hướng cho bản thân theo cách của Nhật để con nhìn thấy và học hỏi.
Cụ thể là cách ửng xử của cha mẹ Việt trong sinh hoạt hằng ngày, trong phản ứng với trẻ. Điển hình như không bao giờ nói về con của mình trước mọi người trừ người thân nhất như chồng hoặc cha mẹ. Họ cho rằng như thế mang tính chất khoe khoang và không cần thiết, nếu con bạn tốt hơn đứa trẻ khác thì kết quả đứa trẻ đạt được sẽ được công nhận khi người khác tự nhìn vào. Ngược lại, cha mẹ Việt lại dành cả giờ đồng hồ để kể về những đứa con của mình với bất kỳ ai.
Không quy chụp, áp đặt cũng là một thái độ đẹp trong cách nuôi dạy con đúng cách của mẹ Nhật. Cha mẹ Nhật ít khi quy kết con trẻ như “Con thật lười biếng” hoặc “Sao con lì lợm thế”, bởi họ hiểu tâm lý của trẻ con. “Khi bạn mắng con bạn là đồ con lợn 10 lần, chúng sẽ kêu ụt ịt vào lần thứ 11”. Khen hành vi cụ thể của con qua ngôn ngữ cũng là điều được chú trọng. Thay vì khen “Con tôi giỏi quá” thì sẽ biến trẻ thành tự phụ. Không chỉ là khen trẻ mà cha mẹ Nhật thường khen hành vi mà trẻ đã làm như “Con mẹ tự xúc cơm thật cừ” hay “Ai mà tự thay quần áo giỏi thế nhỉ!”. Ngôn ngữ dùng đúng sẽ khích lệ trẻ cố gắng trong lần tiếp theo, tránh trẻ tự mãn.
Tiếp nhận luồng tư tưởng tốt là một điều tích cực trong nuôi dạy con. Tuy nhiên, cần được sàng lọc, điều chỉnh sao cho cái hay cái đẹp có thể phát triển tốt nhất cho trẻ.
