Có thể bạn chưa bao giờ từng nghe nói về selen thế nhưng đây lại là một chất dinh dưỡng tuyệt vời rất quan trọng đối với sức khỏe.

Selen (hay Selenium) là một khoáng chất được tìm thấy trong đất. Selen xuất hiện tự nhiên trong nước và một số loại thực phẩm. Mặc dù mỗi người chỉ cần một lượng rất nhỏ selen nhưng nó lại đóng một vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và chức năng tuyến giáp.

Hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ

Chất chống oxy hóa là các hợp chất trong thực phẩm có tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào do các gốc tự do gây ra. Các gốc tự do là sản phẩm phụ bình thường của các quá trình như trao đổi chất diễn ra trong cơ thể bạn hằng ngày.

Những việc như hút thuốc, sử dụng rượu, và căng thẳng có thể gây ra tình trạng dư thừa các gốc tự do. Điều này dẫn đến stress oxy hóa (sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể), làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh.

Stress oxy hóa có thể dẫn đến các tình trạng mãn tính như bệnh tim, bệnh Alzheimer, ung thư, lão hóa sớm và nguy cơ đột quỵ. Các chất chống oxy hóa như selen giúp giảm stress oxy hóa bằng cách trung hòa các gốc tự do dư thừa và bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại do stress oxy hóa.

Có thể giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư

Ngoài việc giảm stress oxy hóa, selen có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Điều này được cho là nhờ khả năng của selen giúp giảm tổn thương DNA và stress oxy hóa, tăng cường hệ thống miễn dịch và tiêu diệt các tế bào ung thư.

Tổng hợp từ kết quả của 69 nghiên cứu với hơn 350.000 người đã phát hiện ra rằng có lượng selen trong máu cao gắn liền với việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, bao gồm ung thư vú, phổi, ruột kết và tuyến tiền liệt.

Điều quan trọng cần lưu ý là những tác dụng này được nghiên cứu với selen thu được qua thực phẩm, không phải selen trong chất bổ sung.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung selen có thể làm giảm tác dụng phụ ở những người đang xạ trị. Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy uống chất bổ sung selen giúp  cải thiện chất lượng hoạt động sinh hoạt và giảm tiêu chảy do bức xạ ở phụ nữ bị ung thư cổ tử cung và tử cung.

Giúp chống lại bệnh tim

Chế độ ăn giàu selen có thể giúp giữ cho trái tim của bạn khỏe mạnh, vì mức selen thấp có mối liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Trong một phân tích của 25 nghiên cứu, mức selen trong máu tăng 50% có thể làm giảm 24% nguy cơ mắc bệnh tim.

Selen cũng có thể làm giảm các dấu hiệu viêm trong cơ thể, một trong những yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim. Căng thẳng oxy hóa và chứng viêm có thể gây ra chứng xơ vữa động mạch hoặc sự tích tụ mảng bám trong động mạch. Qua tác dụng giảm viêm và stress oxy hóa trong cơ thể, selen giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Kết hợp thực phẩm giàu selen vào chế độ ăn uống là một cách tuyệt vời để giữ mức độ stress oxy hóa và viêm nhiễm ở mức tối thiểu.

Giúp ngăn ngừa việc suy giảm tinh thần

Bệnh Alzheimer là một tình trạng nghiêm trọng gây mất trí nhớ và ảnh hưởng tiêu cực đến suy nghĩ và hành vi. Đây là nguyên nhân gây tử vong thứ sáu ở Hoa Kỳ.

Sự khởi phát và tiến triển của các bệnh thần kinh như Parkinson, bệnh đa xơ cứng và bệnh Alzheimer được cho là do stress oxy hóa.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer có lượng selen trong máu thấp hơn. Ngoài ra, cũng có một số nghiên cứu cho thấy rằng chất chống oxy hóa trong cả thực phẩm và chất bổ sung có thể cải thiện trí nhớ ở bệnh nhân Alzheimer.

Chế độ ăn Địa Trung Hải với nguồn thực phẩm giàu selen như hải sản và các loại hạt, có tác dụng trong việc giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer.

Quan trọng đối với sức khỏe tuyến giáp

Selen rất quan trọng đối với hoạt động bình thường của tuyến giáp. Trên thực tế, mô tuyến giáp chứa một lượng selen cao hơn bất kỳ cơ quan nào khác trong cơ thể. Khoáng chất mạnh mẽ này giúp bảo vệ tuyến giáp chống lại tổn thương oxy hóa và đóng một vai trò thiết yếu trong việc sản xuất hormone tuyến giáp. Tuyến giáp khỏe mạnh là điều rất quan trọng vì tuyến giáp điều chỉnh sự trao đổi chất, kiểm soát sự tăng trưởng và phát triển.

Thiếu hụt selen có thể dẫn đến các tình trạng tuyến giáp như viêm tuyến giáp Hashimoto, một loại suy giáp trong đó hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp.

Một nghiên cứu quan sát với hơn 6.000 người đã phát hiện ra rằng nồng độ selen trong huyết thanh thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm tuyến giáp tự miễn Hashimoto và hội chứng suy giáp.

Bên cạnh đó, kết quả từ một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung selen góp phần làm giảm kháng thể tuyến giáp, cải thiện tâm trạng của những người mắc bệnh Hashimoto.

Tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn

Hệ thống miễn dịch của bạn giữ cho cơ thể bạn khỏe mạnh bằng cách xác định và chống lại các mối đe dọa tiềm ẩn như vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng. 

Ngoài giúp giảm căng thẳng oxy hóa và làm giảm viêm như đã nhắc đến ở trên, selen còn giúp tăng cường khả năng miễn dịch.

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng lượng selen trong máu tăng lên có thể làm tăng cường phản ứng miễn dịch. Mặt khác, sự thiếu hụt selen đã được chứng minh là gây hại cho chức năng tế bào miễn dịch và có thể dẫn đến phản ứng miễn dịch chậm hơn.

Các nghiên cứu cũng cho thấy sự thiếu hụt selen làm tăng nguy cơ tử vong và sự tiến triển của bệnh ở những người nhiễm HIV, trong khi việc sử dụng chất bổ sung selen được chứng minh là giúp bệnh nhân nhập viện ít hơn và cải thiện các triệu chứng bệnh.

Ngoài ra, bổ sung selen cũng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch ở những người bị cúm, lao và viêm gan C.

Giảm các triệu chứng hen suyễn

Hen suyễn là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến đường hô hấp đưa không khí vào và ra khỏi phổi. Các đường thở này bị viêm và bắt đầu thu hẹp, gây ra các triệu chứng như thở khò khè, khó thở, tức ngực và ho. Bệnh hen suyễn có thể dẫn đến gia tăng mức độ căng thẳng oxy hóa và tình trạng viêm trong cơ thể.

Nhờ khả năng giảm viêm của selen, một số nghiên cứu cho thấy rằng khoáng chất này có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh hen suyễn.

Nghiên cứu cũng cho thấy những người bị hen suyễn có lượng selen trong máu thấp hơn. Những bệnh nhân hen suyễn có lượng selen trong máu cao hơn thì có chức năng phổi tốt hơn những người có hàm lượng selen thấp hơn.

Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu lớn hơn để hiểu đầy đủ về vai trò của selen trong sự phát triển và điều trị bệnh hen suyễn.