Diếp cá họ lá giấp Saururaceae, tên khoa học là Houttuynia cordata, tên tiếng Anh là heartleaf (lá hình tim) hay lizardtail (đuôi thằn lằn), tên Hán tự là ngư tinh thảo nghĩa là cỏ tanh mùi cá.
Diếp cá có nguồn gốc ở Nhật Bản, miền Nam Trung Quốc và Đông Nam Á, là một loại cỏ nhỏ, mọc lâu năm, ưa chỗ ẩm ướt, có thân rễ mọc ngầm dưới đất.
Theo Đông y, diếp cá có vị cay chua, mùi tanh, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, sát trùng, chữa viêm phổi, thổ huyết, lở loét cổ tử cung, viêm khớp, táo bón do thói quen, kiết lỵ do vi khuẩn cấp tính…
Y học hiện đại cũng chứng minh rau diếp cá có tác dụng chống nhiễm khuẩn, chống vi khuẩn, nâng cao sức đề kháng và lợi tiểu. Theo nghiên cứu của y khoa hiện đại, trong cây diếp cá có chất decanoyl-acetaldehyd, có tác dụng kháng khuẩn. Bên cạnh đó diếp cá cũng có tác dụng đối với virus sởi, herpes, cúm.
Những bài thuốc chữa bệnh từ rau diếp cá:
Chữa viêm âm đạo: Cây diếp cá 20g, bồ kết 10g, tỏi 1 củ (vừa). Cho tất cả vào nồi cùng với 5 bát nước đun sôi thật kỹ. Cho bệnh nhân xông hơi nóng vào chỗ đau, sau đó dùng nước đã nguội để ngâm, rửa chỗ đau. Ngày làm 1 lần, làm trong 7 ngày liền thì bệnh sẽ thuyên giảm hẳn.
Kinh nguyệt không đều: Dùng lá diếp cá vò nát, thêm nước để uống.
Bệnh trĩ đau nhức: Lá diếp cá nấu nước xông, bã dùng đắp vào chỗ đau. Ngoài ra, có thể dùng diếp cá uống tươi hoặc sắc uống liên tục trong ba tháng.
Chữa mụn nhọt sưng đỏ: Lá diếp cá ăn sống hoặc giã nát đắp vào chỗ mụn nhọt có công dụng giúp mụn bớt sưng, nhanh xẹp.
Chữa bệnh viêm tai giữa: Lá diếp cá khô 20g, táo đỏ 10g, nước 60ml sắc còn 200ml chia uống 3 lần trong ngày.
Chữa viêm phế quản: Lá diếp cá, cam thảo đất mỗi thứ 20g. Sắc đặc, uống dần trong ngày.
Điều trị sỏi thận: 20g diếp cá, 15g rau dệu, 10g cam thảo đất. Sắc uống ngày một thang, uống trong 1 tháng. Hoặc 100g diếp cá, sao vàng, hãm với 1 lít nước sôi trong 20 phút, uống thay nước hàng ngày, uống trong 2 tháng.
Viêm tuyến sữa: Lá diếp cá, lá cải trời, mỗi vị 30g giã nát, chế nước sôi vào vắt lấy nước cốt uống nóng; bã trộn với giấm, đắp rịt.
Chữa vú sưng tắc sữa: Dùng 20g cây diếp cá khô, táo đỏ 10 quả. Đổ vào 600ml nước, sắc còn lại 200ml, chia đều 3 lần uống trong ngày. Chữa đau mắt đỏ: Rau diếp cá 10 lá, rửa sạch giã nhuyễn - dùng vải mỏng hoặc giấy xốp gói đắp lên mắt sẽ khỏi.
Chữa kiết lỵ: Rau diếp cá 20g, xuyên tâm liên 16g, hoàng bá 8g, sắc uống làm hai lần trong ngày.
Chữa sốt xuất huyết: Rau diếp cá, lá rau ngót, lá cỏ mực mỗi thứ 100g - sắc uống làm nhiều lần trong ngày.
Trị quai bị: Lấy một ít lá diếp cá tươi, giã nhuyễn và đắp lên quai hàm, băng lại, mỗi ngày làm 2 lần.
Trị táo bón: Lấy 5 - 10g diếp cá sao khô, ngâm với nước nóng từ 10 - 12 phút, sau đó uống.
Đau mắt đỏ: Lá diếp cá tươi giã nát, trộn với lòng trắng trứng gà để đắp lên mí mắt khi đi ngủ.
Trị viêm gan: Diếp cá 180g, đường trắng 30g, nấu nước uống, mỗi ngày 1 thang, uống liền 5 - 10 thang.
Tiểu buốt, tiểu dắt: Rau diếp cá 50g, rau má tươi 50g, rau mã đề tươi 50g, tất cả vò nát trong nước, sau gạn lấy nước uống, ngày 1-2 lần.
