Ở Hà Giang có một loại hạt rất đắt khách vào dịp cuối năm, nhiều người đặt mua để ăn Tết, để làm quà biếu tặng đi khắp nơi, đó là quả hạt bí mèo đen. 

Quả bí mèo đen là loại quả thích hợp sống ở những nơi có khí hậu lạnh. Chúng có thể sinh sống và phát triển tại những vùng đất cằn cỗi, nghèo dinh dưỡng. Ở nước ta, loại quả này do dân tộc Mèo trồng và chăm sóc. Ngoài Hà Giang, Tuyên Quang cũng trồng bí mèo đen.

Bí mèo đen là dạng dây leo, có thể leo bờ rào, leo lên giàn trông rất bắt mắt

Về đặc điểm nhận dạng, quả bí mèo đen có hình bầu dục, vân sọc xanh trắng như quả dưa hấu, nặng trung bình 4-5 kg.  Phần thịt của quả bí khá dẻo, thơm và ngọt, có thể dử dụng để chế biến các món ăn khác nhau. Nhưng người dân địa phương thường trồng bí mèo đen để già rồi thu hoạch hạt chứ ít ai sử dụng phần thịt để nấu ăn.  

"Sau khoảng 3-4 tháng trồng là có thể cho thu hoạch. Cây bí mèo đen phát triển khá nhanh và cũng không tốn thời gian chăm sóc nên ngày càng nhiều người trồng thứ hạt này để bán ra thị trường, mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Hạt bí mèo đen lúc còn non có màu trắng ngà, khi chín chuyển sang màu đen. Hạt bí mèo đen có kích thước lớn hơn các loại hạt bí khác và vị của chúng cũng đặc biệt hơn", chị An (một người bán hạt bí mèo đen ở Hà Giang) chia sẻ. 

Phần thịt của bí mèo đen có thể chế biến thành nhiều món ăn nhưng đa phần người dân trồng để lấy hạt, bán ra thị trường

Chị An nói thêm, hạt bí mèo đen béo, ngậy lắm nên lúc nào cũng trong tình trạng cháy hàng, càng gần Tết càng đông khách hỏi mua. "Vài tháng trước Tết tôi đã phải đi gom hàng của bà con trong làng để nhập sỉ về các thành phố. Có cả loại hạt chưa rang và hạt rang sẵn", chị An cho hay. 

Cũng bán hạt bí mèo đen, anh Tuấn Anh (ở Hà Nội) cho biết anh lấy hàng từ người quen ở Tuyên Quang rồi bán trên trang cá nhân, năm nào cũng bán hết vài tạ. "Ngoài bán lẻ tôi còn bán sỉ nữa, hạt chưa rang có giá 200.000 đồng/kg, còn những hạt rang sẵn giá trên 250.000 đồng/kg. Thời điểm cao nhất, giá có thể lên tới 300.000 đồng/kg", anh Tuấn Anh chia sẻ.

Hạt bí mèo đen được nhận xét bùi, béo hơn hạt của các loại bí khác, cứ đến gần Tết lại được săn lùng khắp nơi

Trên chợ mạng, người bán giới thiệu hạt bí mèo có màu đen hoàn toàn tự nhiên, không có có chất nhuộm màu hay phẩm màu, hạt được phơi khô và rang chín hoàn toàn thủ công theo phương pháp truyền thống nên ăn đảm bảo an toàn vệ sinh, không bị ho như ăn các loại hạt bí khác.

Trên thị trường, có không ít địa chỉ bán hạt bí mèo giá rẻ hơn nhưng thực chất đó là những hàng loại 2, loại 3. Với những loại này, hạt lép và rang không đảm bảo, ăn hay bị khét. Bên cạnh đó, một số người có bán loại hạt bí trắng nhưng được tẩm màu đen. Người bán hàng khuyên các chị em nên tìm nguồn uy tín và kiểm tra hàng cẩn thận trước khi "xuống tiền".