Trái cà na được xem là thức quà bình dị, mộc mạc của tự nhiên ban tặng cho người dân vùng sông nước miền Tây, trong đó có nhiều nhất ở Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp… 

Theo tìm hiểu, trái cà na còn gọi là trám xanh, vào mùa từ khoảng tháng 8, tháng 9 đúng vào thời điểm nước lũ dâng cao tại vùng đồng bằng sông Cửu Long. Trái có hình bầu dục, kích thước to gần bằng đầu ngón tay cái và lớp vỏ trơn láng căng mịn. Khi còn non, cà na có màu xanh mướt và ngả về vàng nhạt khi đạt đến độ chín. Người dân ở miền Tây cho biết khi lũ về, nhiều cây trái không thể sống được qua mùa nước nổi nhưng chỉ riêng cây cà na lại có thể sống được, còn cho ra những trái căng tròn, lúc lỉu. 

Trái cà na là thức quà thiên nhiên ban tặng cho người dân vùng sông nước miền Tây

Trước đây, thời còn nghèo khó, trái cà na gắn bó với cuộc sống người dân ở miền Tây, gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ. Đặc biệt, đám trẻ con rủ nhau trèo nhanh thoăn thoắt lên cây cà na rung cho trái rụng xuống, rồi cả nhóm nhảy ùm xuống sông lượm trái, chấm muối ớt vừa chua vừa chát, nhưng vẫn ăn ngấu nghiến.

"Hồi đó không ai mang trái cà na ra mua bán. Những năm gần đây, khi du lịch phát triển, trái cà na được biết tới nhiều hơn. Cà na có thế làm được nhiều kiểu như chấm muối ớt, mứt cà na, muối dưa, ô mai, cà na ngâm nước mắm ớt, cà na ngào đường trộn ớt... trở thành món ăn vặt được nhiều chị em ưa chuộng", chị Huyền (ở An Giang) chia sẻ. 

Chị Huyền cho biết cứ đến mùa chị lại gom trái cà na, đóng thùng xốp gửi đi các tỉnh thành. Ngoài quả tươi, chị và mẹ còn nhận các đơn hàng cà na ngâm nước mắm ớt, cà na ngào đường trộn ớt để bán. Hàng làm đến đâu khách đặt hết đến đây vì món này có vị chua ngọt hấp dẫn.

Từ thứ ăn vặt dân dã, giờ đây cà na được làm thành nhiều món đặc sản nổi tiếng khắp nơi

Hiện trái cà na được bán tại hầu hết các khu chợ ở miền Tây, cả ở trên vỉa hè của nhiều tuyến đường. Còn trên chợ mạng, cà na trở thành mặt hàng đắt khách, nhiều chị em đặt mua để làm món ăn vặt. Theo khảo sát, cà na tươi có giá 45.000-55.000 đồng/kg, trong khi đó, cà na ngâm chua ngọt, cà na đập dập trộn muối ớt siêu cay,... có giá lên tới 150.000 đồng/kg. Người bán đóng thành từng túi nhỏ, nửa kg/túi và bán sỉ lẻ trên chợ mạng. 

Cà na được bán đi nhiều tỉnh thành, mang lại thu nhập cho người dân miền Tây

Đặc biệt, những ngày Tết Nguyên đán, món mứt cà na rất đắt khách bởi những món mứt truyền thống đã quá quen thuộc, mứt cà na vừa lạ lại còn có vị chua ngọt dễ ăn. Theo đó, ngoài vị chua ngọt thơm ngon thì mứt cà na vẫn còn giữ được vị chua đặc trưng của trái cà na. Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, cứ sát Tết, bà con ở An Giang lại tập trung làm mứt cà na để bán, kiếm thêm thu nhập.