Cây me là một loại cây nhiệt đới, có nguồn gốc ở miền Đông - châu Phi. Ở Việt Nam, loại cây này được trồng làm cảnh, lấy bóng mát, gắn bó một thời về niềm ký ức của bao trẻ thơ vùng thôn quê.
"Mình còn nhớ hồi bé trong xóm có nhiều cây me, ở ven đường và bãi đất trống cũng thấy có cây me. Đám trẻ con trong xóm thỉnh thoảng hái những trái me chín để chấm muối ớt như một món ăn vặt chứ không ai mang ra mua bán ở chợ, đứa nào đứa này thích mê.
Me "dốt" là ngon nhất, khi đó chúng chưa chín nhưng cũng đã không còn non nữa. Khác với vị chua đậm của me non, thịt me “dốt” có bột, mùi vị bùi bùi, ăn vào cảm nhận được cái vị chua chua, ngọt ngọt thật đặc trưng", chị Hoài (ở TP.HCM) kể lại.
Theo tìm hiểu, cây me chua là loại cây thân gỗ và có thể cao tới 20 mét. Cây thường xanh quanh năm, gỗ của thân cây me bao gồm 2 lớp: lớp gỗ lõi cứng bên trong màu đỏ sẫm và lớp dác gỗ mềm bên ngoài có màu ánh vàng. Lá của cây có dạng lá kép lông chim, bao gồm từ 10 đến 40 lá kép nhỏ. Hoa cây me ở dạng cụm, cụm hoa với trục kéo dài và nhiều cuống nhỏ chứa một hoa. Quả mẹ là loại quả đậu màu nâu, bên trong chứa cùi thịt và nhiều hạt có vỏ cứng.
Là một loại cây nhiệt đới, cây me có thể sống và phát triển tốt trong môi trường có khí hậu nóng, đất khô, nơi có sương giá. Do đó, đây là loại cây dễ sống và được nhiều người trồng mà không phải tốn nhiều công chăm sóc.
Trái me non (cả lá me non) là thứ gia vị đặc biệt không thể thiếu trong món canh chua của miền Nam. Khi chín, quả có vị ngọt ngọt, chua chua thường được chế biến làm nước giải khát hay làm mứt, ô mai. Khi quả me đủ độ căng tròn, vỏ khô nâu bóng, lấy móng tay bóc nhẹ thấy vỏ róc, thịt me xanh xanh ngả vàng là thời điểm trái me ngon nhất.
Theo khảo sát, trên thị trường, ngoài trái me tươi thì những sản phẩm làm từ quả me rất được ưa chuộng. Mứt me chua ngọt giá 180.000 đồng/kg, siro me có giá 70.000 đồng/chai, me sấy 60.000 đồng/kg. Ngoài ra, ở siêu thị còn có me tách hạt đóng túi zip, bảo quản ngăn lạnh có thể dùng dần để nấu canh, kho cá... được bán với giá khoảng 50.000-70.000 đồng/kg.
Chị Ánh (người bán hoa quả ở chợ chung cư tại Hà Nội) cho biết: "Quả me chua nấu cá rất ngon, có vị chua khác với các loại quả khác như sấu, tai chua... Loại quả này vào mùa từ ra Tết, khách ở chung cư mua về để nấu canh hoặc ngâm đường thành siro giải nhiệt mùa hè, vừa tiện vừa ngon lại bổ dưỡng".
Theo y học dân gian, me có vị chua, tính mát, thanh nhiệt, giải khát, tăng cường hệ tiêu hóa, tăng sức đề kháng cho cơ thể… Còn theo các nhà khoa học, trong 100 gram cơm trái me có khoảng 10% acid hữu cơ, 12,50 % đường, kali và một số hoạt chất khác giúp kích thích vị giác, cung cấp vitamin, khoáng chất cho cơ thể…
