Cá chạch có thể chế biến thành nhiều món ăn phổ biến của người Việt. Bên cạnh giá trị dinh dưỡng, cá chạch còn dùng chữa bệnh. Từ xa xưa, người dân đã gọi loại cá này là sâm nước. Cá chạch sống ở dưới bùn, thân nhớt.
Theo Phó giáo sư Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cá chạch là thủy sản giàu chất đạm, canxi, phốt pho, ít mỡ. Trong 100g thịt cá có 16,9g đạm, 2g chất béo, 3,2g gluxit, 16,9mg canxi, 3,2mg sắt, 27mg phốt pho và các vitamin khác.
Vì vậy, cá chạch là món ăn tốt cho người suy dinh dưỡng, dùng sau ốm đau, bệnh tật, hợp nam giới.
Ở các vùng quê, cá chạch được sử dụng phổ biến, người dân còn phơi cá để ăn dần. Cá chạch làm được nhiều món ăn khác nhau dùng trong bữa ăn hằng ngày để cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể.
Bác sĩ Lâm lưu ý khi chế biến cá chạch, cần làm sạch nhớt bằng giấm, muối, tro bếp, phèn chua, sau đó ướp với gừng, nghệ, hạt tiêu, muối để giảm độ tanh.
Theo lương y Bùi Đắc Sáng - Hội Đông y Hà Nội, cá chạch được đánh giá cao về tác dụng với sức khỏe. Cá chạch có vị ngọt, tính bình, bổ dương, viêm gan, vàng da, mụn nhọt, lở loét, suy giảm tình dục ở nam giới, rối loạn xuất tinh. Người mắc bệnh gan thận mạn tính ăn cá chạch rất tốt.
Y học hiện đại cho rằng cá chạch có tác dụng bổ dưỡng, tăng sức đề kháng, lưu thông khí huyết, tăng các enzym tiêu hóa thức ăn, có ích cho chữa bệnh suy giảm sinh lực như hen suyễn, lao.
Theo một số nghiên cứu, cá chạch có tác dụng lợi mật, bảo vệ tế bào gan, hạ men gan. Người viêm gan mạn tính có thể ăn loại cá này để bảo vệ gan.
Có nhiều món ăn ngon từ cá chạch tốt cho sức khỏe bạn có thể tham khảo như:
- Cá chạch nấu canh với đại táo, nêm nếm vừa miệng, cho thêm tiêu, ớt ăn hằng ngày từ 7 tới 10 hôm sẽ giảm tình trạng mẩn ngứa, thanh nhiệt, giải độc.
- Cá chạch nấu với thịt lợn thêm gừng, tiêu cho người mới ốm, suy nhược, trẻ suy dinh dưỡng. Bạn mua 100g cá chạch làm sạch, 50g thịt nạc. Nấu cá chạch cho chín nhừ rồi cho thịt lợn, nêm gia vị vừa miệng. Ăn ngày 1 lần, liên tục trong 3 tuần, nghỉ 1 tuần lại ăn tiếp. Món ăn này lặp lại trong 3 tháng liên tục sẽ giúp lưu thông khí huyết nâng cao sức đề kháng.
- Cháo cá chạch tốt cho nam giới. Bạn mua cá chạch làm sạch nhớt, loại bỏ xương, đầu cá. Lấy thịt cá xào với hành đã phi thơm cho thêm hạt lạc, xì dầu, đường, nước mắm đảo đều cho thơm, săn thịt cá lại. Gạo vo sạch nấu thành cháo. Cuối cùng, cho thịt cá xào thơm vào cháo trắng và đảo đều lên. Ăn nóng cho thêm lá hành, tiêu, ớt tùy sở thích mỗi người.
Ngoài ra, cá chạch cũng là thực phẩm cho mâm cơm thêm phong phú như chạch om chuối đậu, chạch chiên giòn với lá lốt, chạch kho tương, chạch kho riềng. Tuy nhiên, bạn không nên ăn quá nhiều cá chạch mà quên các thực phẩm khác.
Lương y Sáng nhấn mạnh để đảm bảo sức khỏe cần ăn đa dạng thực phẩm. Khi mua cá nên mua loại tươi sống, chọn con to, khỏe. Không ăn chạch tái, sống vì loài cá này sống dưới bùn có thể nhiễm nhiều ký sinh trùng.
