Nhiều người thường hay cạo gió để chữa các triệu chứng cảm, trúng gió vì nó đơn giản, thuận tiện và đem lại hiệu quả tức thì.

Tác dụng của cạo gió

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM (cơ sở 3), cạo gió là hình thức tác động cơ học lên vùng cơ bị nhức mỏi kèm thêm tác dụng ấm nóng của tinh dầu (dầu xoa), đưa đến hiệu quả giãn cơ, giãn mạch máu tại vùng đau nhức, gây giảm co thắt cơ, làm giảm đau.

Ngoài ra, hương tinh dầu tác động qua da, khứu giác, gây cảm giác êm dịu thần kinh tại chỗ và toàn thân. Yếu tố tâm lý được người thân chia sẻ lúc ốm đau cũng góp phần làm hưng phấn tinh thần người bệnh.

"Cạo gió thực sự hữu hiệu trong trường hợp cảm mạo thời tiết, nhiễm lạnh, nhức mỏi tay chân do làm việc quá độ. Trong trường hợp suy nhược vì một bệnh lý nào đó như đau đầu chóng mặt vì cao huyết áp, viêm xoang, bạn nên đến cơ sở y tế khám để có chẩn đoán xác định và phương thức điều trị thích hợp", bác sĩ Vũ nhấn mạnh.

Bác sĩ Vũ cho biết trong y học cổ truyền chính thống, thông thường, vị trí chính để cạo gió là hai bên đường dọc cột sống. Đó là hai bên của đường bàng quang kinh. Trên đoạn dọc cột sống thắt lưng là vị trí của các huyệt: Phế du, tâm du, cách du, tỳ du, vị du, thận du, đại trường du, khí hải du, tiểu trường du, phách hộ, cao hoang, thần đường, cách quan...

Khi tác động lên hai nhóm cơ cạnh sống lưng, chính là kích thích lên hàng loạt các hoạt động của hệ thống lục phủ ngũ tạng, giúp điều hòa lại sự mất quân bình khí huyết âm dương, nâng cao chính khí, trục đuổi tà khí đang mạnh xâm nhập vào cơ thể.

Theo y học cổ truyền, bàng quang kinh chủ trị các chứng sốt lạnh, nghẹt mũi, đau đầu, cứng cổ, đau thắt lưng và các huyệt tương ứng với từng tạng phủ, có tác dụng lý khí điều huyết. Do đó, khi cạo gió dọc theo hệ thống kinh bàng quang, cũng là tác động một phần lên toàn hệ thống cơ thể, có tác dụng bổ chính khí, khu trục tà khí, nhằm tăng cường các hoạt động chức năng.

"Ngoài phương pháp cạo gió, thầy thuốc y học cổ truyền còn có thể sử dụng kỹ thuật xoa bóp, day, lăn, miết, bấm hoặc giác hơi lên vùng lưng trong những trường hợp bệnh lý tương tự", bác sĩ Vũ nói.

Theo lương y Võ Thuận Hóa, Phó chủ tịch Hội Đông y tỉnh Đắk Lắk, một số trường hợp không được cạo gió như: Người bị cao huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh ngoài da, sốt xuất huyết, phụ nữ có thai.

"Không tiến hành cạo gió với trẻ em bởi da của trẻ rất non và mỏng nên rất dễ xung huyết. Khí huyết cũng rất yếu sẽ không chịu được nhiệt độ cao khi cạo gió. Cạo gió là một phương pháp trị liệu đơn giản nhưng trong mọi trường hợp vẫn rất cần sự khám xét và chỉ định cụ thể của các thầy thuốc có chuyên khoa", lương y Võ Thuận Hóa nhấn mạnh.

Cạo gió thế nào cho đúng?

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, người dân nên cạo gió trong phòng, tránh gió lùa. Bạn không nên sử dụng dầu xoa có thành phần tinh dầu bạc hà (menthol). Đây là tinh dầu có tính chất bốc hơi nhanh nên gây cảm giác mát lạnh. Khi xoa dầu, ban đầu cảm thấy ấm nóng nhưng một lúc sau, bạn sẽ cảm thấy mát và lạnh vùng được xoa.

Ngoài ra, người dân không dùng vật sắc cạnh, cứng để cạo gió, dễ gây tổn thương da, có nguy cơ nhiễm trùng và mắc một số bệnh lây lan qua đường máu. Tốt nhất, bạn nên sử dụng vật cạo là củ gừng được cắt bằng ở đầu. Bạn dùng đầu gừng cạo, khi đầu đã cũ thì cắt ngang bỏ để tạo đầu mới. Cách này vừa an toàn vừa sử dụng được tinh dầu gừng có tính ấm, nóng.

Người cạo gió cũng cần chú ý không dùng lực tác động mạnh, gây tổn thương da, dễ bị nhiễm khuẩn. Bạn chủ yếu cạo hai bên đường dọc cột sống lưng, không nhất thiết phải thực hiện đến đỏ bầm, vừa ửng đỏ là đạt tác dụng sơ thông kinh lạc.

Đặc biệt, vị chuyên gia khuyến cáo không nên cạo vùng cơ cổ. Sau khi cạo gió xong, người bệnh nên giữ ấm cơ thể, tốt nhất ăn thêm một bát cháo hành để giải cảm.

Cách cạo gió:

- Dùng cám gạo: Lấy khoảng 100 g cám gạo rang nóng đến khi bắt đầu có khói đen, cho vào miếng vải, bóp chặt rồi chà xát.

- Củ gừng tươi: Giã nhỏ ỏ một đầu rồi chà xát.

- Lá ngải cứu tươi: Xào lá ngải cứu thật nóng rồi đổ vào một chút rượu, cho vào miếng vải, bóp chặt rồi chà xát.

- Những đường chà xát:

• Từ giữa trán chà xát ra 2 bên thái dương 3 lần.
• Từ giữa trán chà xát dọc 2 bên sống mũi 3 lần.
• Từ thái dương chà xát xuống dọc 2 bên cổ, mỗi bên 3 lần.
• Từ gáy chà xát đường dọc giữa và 2 bên cột sống 9 lần.
• Từ gáy chà xát ra đỉnh vai 3 lần.
• Chà xát các lòng bàn tay, bàn chân.
• Nếu dược liệu nguội cần rang nóng lại.