Ớt là cây thuộc chi Capsicum của họ Cà (Solanaceae). Nó là gia vị quen thuộc trong món ăn của nhiều gia đình Việt. Trong Đông y, quả ớt có vị cay, tính nóng, có tác dụng tiêu đờm, ôn trung, tán hàn, giải biểu, kiện vị, tiêu thực, gây sung huyết, kích thích chung, thông kinh lạc, giảm đau, sát trùng. Rễ ớt có tác dụng làm hoạt huyết, tán thũng. Lá ớt có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc. Dưới đây là những bài thuốc hay từ quả ớt được giới thiệu trong cuốn sách Chữa bệnh bằng rau, củ, quả và động vật.
Chữa rắn rết cắn, côn trùng đốt: Dùng ớt tươi 15 quả, lá đu đủ 3 lá, rễ ớt chỉ thiên 80g; tất cả giã nát, thêm nước, gạn nước uống, bã dùng đắp lên vết cắn. Nếu là rết và côn trùng đốt thì dùng lượng ít hơn. Có thể dùng riêng lá ớt tươi lượng vừa đủ giã nát, đắp vào vết cắn. Sau 15-30 phút nếu còn đau nhức thì làm thêm lần nữa.
Chữa mụn nhọt, đinh độc, vết thương: Lá ớt, lá na, lá bồ công anh, lá tử vi, lá táo mỗi thứ 10-20g, giã nát với một ít muối và đắp. Hoặc lấy lá ớt, cành xương rồng bà có gai, lá mồng tơi mỗi thứ 5-10g, giã nát nhuyễn để đắp. Nếu bị chàm (eczema) thì nên lấy lá ớt tươi 30g, me chua 20g; hai thứ giã nát đắp, dùng 5-10 ngày là khỏi.
Chữa đau lưng: Dùng quả ớt giã nát, ngâm rượu với tỷ lệ 1:2 (1 phần ớt tươi, 2 phần rượu), dùng xoa bóp. Có thể lấy hạt ớt phơi khô, tán bột, viên làm cao dán (dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác). Bài thuốc này cũng thích hợp với người thấp khớp, đau dây thần kinh.
Chữa trúng phong: Người trúng phong, răng cắn chặt nên lấy lá ớt tươi (ớt chỉ thiên) 30-50g, giã nát, thêm nước và ít muối, đổ nước vào miệng còn bã đắp vào răng để người bệnh tỉnh.
Chữa sốt rét: Lá ớt tươi 30g, giã nát, hòa với nước đun sôi để nguội, gạn lấy nước cốt uống trước khi lên cơn sốt 2 giờ. Ngày 1 lần, dùng trong 5-7 ngày liền.
Chữa đau bụng kinh niên: Dùng rễ ớt, rễ chanh, rễ xuyên tiêu mỗi vị khoảng 10g; đem sao vàng, sắc uống trong ngày, dùng nhiều ngày.
