Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng Đơn vị Điều trị Ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cơ sở 3

Hạt sen nếu để nguyên cả vỏ bên ngoài gọi là liên thạch. Khi bóc vỏ ngoài, bỏ chồi xanh ở lõi giữa, ta gọi là liên nhục. Chồi mềm xanh nằm trong hạt sen gọi là liên tâm. Tên khoa học của hạt sen là Nelumbinis semen, có nguồn gốc từ cây sen (Nelumbo nucifera).

Hạt sen không chỉ dùng để ăn vặt, nấu chè, làm mứt, chế biến nhiều món ăn ngon bổ dưỡng mà còn là dược liệu quý dùng làm thuốc hàng trăm năm qua.

Hạt sen rất giàu chất dinh dưỡng. Theo cơ sở dữ liệu dinh dưỡng quốc gia của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), 100 g hạt sen khô có 332 kcal, carbohydrat 64,47 g, chất đạm 15,41 g, chất béo 1,97 g, không cholesterol, folate 104 µg, canxi 163 mg… Hạt sen còn chứa các hợp chất thực vật có lợi, có đặc tính chống oxy hóa như flavonoid, glycoside, phenolic và alkaloid.

Hạt sen được xem là nguồn cung cấp dưỡng chất tuyệt vời và mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như giúp ngủ ngon, thư giãn, giảm căng thẳng; tốt cho tim mạch, hạ đường huyết; hỗ trợ tiêu hóa; bồi bổ cho phụ nữ mang thai; giảm cân, giảm mỡ; chống viêm, giảm đau...

Tuy nhiên, khi dùng, người dân cần lưu ý liều lượng hạt sen để điều chỉnh phù hợp với sức khỏe, tuổi và các yếu tố liên quan khác. Liều thường dùng là khoảng 2-3 nắm hạt sen hoặc từ 250 mg đến 3 g bột hạt sen hay 2-5 g tâm sen.

Ngoài ra, trẻ nhỏ không nên ăn quá nhiều hạt sen do hệ tiêu hóa còn non yếu, không thể hấp thụ. Chúng còn có thể bị dị ứng, gây khó thở, ngứa da, nôn, tiêu chảy, thậm chí sốc phản vệ, tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. Cha mẹ không nên trộn lẫn hạt sen vào cháo vì nó dễ khiến trẻ đầy bụng, khó tiêu, biếng ăn.

Hạt sen có đặc tính chống tiêu chảy. Vì vậy, dùng nhiều có thể dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, táo bón.

Người bị bệnh gout hoặc tiền sử sỏi thận, nguy cơ bị sỏi thận nên ăn hạt sen mức vừa phải và uống đủ nước.

Người mắc bệnh tim khi dùng hạt sen phải bỏ tâm sen hoặc dùng chúng với lượng vừa phải. Bạn nên sao tâm sen đến ngả vàng để khử độc trước khi dùng.

Người bệnh đang dùng thuốc tây y điều trị bệnh tiểu đường, huyết áp, khi sử dụng hạt sen trong chế độ ăn, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh hạ đường huyết, hạ huyết áp quá mức, gây nguy hiểm.

Hạt sen đã được ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống, ẩm thực và y học. Tuy nhiên, người dân cần lựa chọn hạt sen có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo an toàn thực phẩm và tiêu thụ ở mức độ vừa phải để đảm bảo sức khỏe. Đồng thời, bạn phải nhận thức được các phản ứng dị ứng tiềm ẩn của bản thân với hạt sen, để tránh ảnh hưởng sức khỏe.