Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Văn Thời, khoa Nội và Can thiệp Tim mạch - Hô hấp, Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (viết tắt là COPD - Chronic Obstructive Pulmonary Disease) là tình trạng viêm mạn tính của niêm mạc đường thở, làm giảm khả năng thông khí phổi.

COPD gồm hai dạng chính: Viêm phế quản mạn tính và khí phế thũng. Trong viêm phế quản mạn tính, lớp niêm mạc của ống phế quản bị viêm, sưng tấy, đỏ và tiết nhiều chất nhầy, gây hẹp đường thở. Trong khi đó, khí phế thũng làm tổn thương các túi phổi, khiến chúng yếu đi và vỡ ra, làm giảm diện tích bề mặt phổi và lượng oxy vào máu.

Triệu chứng COPD thường khởi phát với cảm giác:

• Cảm thấy khó thở, đặc biệt là trong các hoạt động thể chất.
• Thở khò khè.
• Tức ngực.
• Ho có đờm kéo dài.
• Nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên.
• Thiếu năng lượng.
• Sưng phù ở mắt cá chân, bàn chân hoặc chân.
• Sốt nhẹ và cảm giác ớn lạnh.

Theo bác sĩ Thời, COPD chủ yếu xuất phát từ hai yếu tố: nội tại và môi trường. Yếu tố nội tại bao gồm rối loạn di truyền, như thiếu hụt men alpha-1 antitrypsin. Tuy nhiên, yếu tố môi trường, đặc biệt là hút thuốc lá, thuốc lào, khí thải công nghiệp, chiếm tới hơn 90% ca bệnh. Khoảng 20-30% người hút trên 20 điếu thuốc lá mỗi ngày sẽ có biểu hiện COPD.

Ngoài ra, tiếp xúc với bụi nghề nghiệp (thợ mỏ, công nhân xây dựng, dệt may, nông dân…) cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, do các chất gây hại như bụi silic, xi măng, sản phẩm than đá. Ô nhiễm không khí không phải là nguyên nhân trực tiếp, nhưng có thể làm bệnh tiến triển nặng hơn, tăng tỷ lệ tử vong ở người suy hô hấp.

"COPD nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, thậm chí đe dọa tính mạng", bác sĩ Thời nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia, các biến chứng thường gặp gồm: tràn khí màng phổi, tâm phế mạn (biến chứng của suy tim phải do bệnh phổi), giảm tuổi thọ (khoảng 30% người bệnh tử vong do suy hô hấp cấp hoặc mạn tính, 13% do suy tim và các nguyên nhân khác như nhiễm trùng hô hấp, nhồi máu phổi, rối loạn nhịp tim, ung thư phổi).

COPD còn có thể gây tàn phế, với hai dạng chính: tàn phế hô hấp do khó thở, đau cơ làm giảm khả năng vận động và tàn phế xã hội do người bệnh cảm thấy bị cô lập, phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt hàng ngày.