Bài viết dưới đây là của Anna Machin, một nhà nhân chủng học tại Đại học Oxford, ông chia sẻ: "Tôi luôn có niềm tin sâu sắc với sự thật rằng: Vì cơ thể nam giới không phải trải qua các thay đổi sinh học liên quan đến mang thai, sinh con và cho con bú nên về cơ bản, họ không thể có được sự nhạy cảm vốn có trong việc chăm sóc con cái như phụ nữ.

Chính vì điều này, nam giới thường cảm thấy thiếu tự tin và luôn nghi hoặc về khả năng làm cha của mình: Họ nghi ngờ liệu mình có thể làm một người cha tốt? Có thể gắn kết với đứa con của mình? Liệu họ có thể biết mình phải làm gì khi có một tình huống bất chợt xảy ra?. 

Tuy nhiên, việc cho rằng các ông bố ít chuẩn bị cho thiên chức làm cha về mặt sinh học là không hoàn toàn đúng, bởi phần lớn không ai trong chúng ta có sẵn trong mình bản năng nuôi dạy con cái".

Trong khi những thay đổi sinh học mà người cha phải trải qua luôn bị xem nhẹ hoặc không được hiểu rõ bằng phụ nữ, thì các nhà khoa học đã chứng minh được rằng cả 2 giới đều phải trải qua những thay đổi trong não bộ và nội tiết trước khi trở thành cha mẹ.

Testosterone giảm xuống vì phải lo cho vợ con

Cụ thể, hàm lượng testosterone trong cơ thể nam giới lúc này sẽ bị giảm xuống. Testosterone chịu trách nhiệm lớn trong việc thúc đẩy đàn ông tìm bạn tình, nghiên cứu cũng cho thấy, đàn ông có hàm lượng testosterone cao có xu hướng hấp dẫn bạn tình hơn.

Tuy nhiên, việc trở thành cha khiến họ phải tập trung vào chăm lo cho gia đình, vợ con, điều này chống lại nỗ lực tìm kiếm bạn tình mới của họ, dẫn đến suy giảm testosterone.

Một nghiên cứu tiến hành trong vòng 5 năm và công bố vào năm 2011 theo dõi nhóm 624 người đàn ông độc thân, không có con ở Philippines trong độ tuổi từ 21 - 26 của Tiến sĩ Lee Gettler - nhà nhân chủng học người Mỹ, đã chứng minh trong khi tất cả những người đàn ông tham gia nghiên cứu đều cho thấy sự suy giảm testosterone bình thường liên quan đến tuổi tác, thì 46 người đàn ông của nhóm này sau khi làm bố đã cho thấy sự suy giảm mạnh mẽ hàm lượng testosterone (trung bình 34%) (khi đo vào ban đêm) so với những người còn lại đang độc thân hay đã kết hôn nhưng chưa có con.

Rất nhiều nghiên cứu được tiến hành trên hành trên phạm vi toàn cầu (bao gồm cả những phát hiện chưa được công bố tại Vương quốc Anh) cũng cho ra kết quả tương tự. Lưu ý, sự suy giảm testosterone này có thể xảy ra trước và sau khi đàn ông có con đầu lòng.

Trong khi chưa có kết luận chính xác nguyên nhân gây ra sự sụt giảm này, thì Tiến sĩ Gettler đã công bố kết quả nghiên cứu của mình cho thấy testosterone càng giảm mạnh, hành vi chăm sóc gia đình của người đàn ông càng bị tác động lớn.

Theo Gettler, những ông bố trẻ có hàm lượng testosterone giảm mạnh sau khi có con sẽ chịu khó làm các công việc gia đình và chăm sóc con cái hơn.

Bên cạnh đó, trong khi sự sụt giảm testosterone tăng cao, thì hàm lượng oxytocin và dopamine của nam giới lại gia tăng.

Vì thế, việc chăm sóc con cái không chỉ xây dựng liên kết mạnh mẽ giữa cha và con, mà đó còn là phần thưởng tinh thần tạo cảm giác hạnh phúc, hài lòng và ấm áp.

Sự thay đổi của não bộ

Không chỉ hàm lượng hormones, mà não bộ nam giới cũng có những thay đổi để đảm bảo đáp ứng các kỹ năng chính của việc nuôi dạy con cái.

Vào năm 2014, tiến sĩ Pilyoung Kim - nhà thần kinh học tại Đại học Denver đã tiến hành chụp cộng hưởng từ với 16 người đàn ông lần đầu làm cha.

Quá trình chụp này được chia ra 2 lần: Một lần vào thời điểm con họ được 2 - 4 tuần tuổi, lần thứ 2 là khi con họ được 12 - 16 tuần tuổi. 

Qua 2 lần chụp, Tiến sĩ Kim đã tìm thấy những thay đổi trong não bộ 16 người đàn ông trên cũng tương tự giống với sự thay đổi trong não bộ của những phụ nữ lần đầu làm mẹ: Một số khu vực trong não bộ các ông bố liên quan đến sự gắn bó, nuôi dưỡng, đồng cảm, khả năng thích ứng với các hành vi của con trong độ tuổi giữa 12-16 tuần tuổi có nhiều vùng trắng và xám hơn khi con được 2-4 tuần tuổi.

Bác sĩ Kim tin rằng sự thay đổi trên phản ánh sự phát triển các kỹ năng liên quan đến việc nuôi dạy con cái (như nuôi dưỡng và hiểu nhu cầu của con).

Đặc biệt, chính vì đàn ông không trải qua sự thay đổi nội tiết tố đi kèm với việc mang thai và sinh nở, nên việc học cách gắn kết tình cảm với con có thể là phần đặc biệt quan trọng khi trở thành một người cha.

Bên cạnh đó, những thay đổi diễn ra trong não bộ có thể sẽ hỗ trợ các ông bố học hỏi, trau dồi kỹ năng làm cha hiệu quả.

Nhưng, trong khi cả các bà mẹ và ông bố mới đều cho thấy sự kích hoạt ở các vùng não liên quan đến sự đồng cảm và thấu hiểu cảm xúc, hành vi của con, thì một nghiên cứu tiến hành năm 2012 của các nhà thần kinh học tại Đại học Bar-Ilan ở Israel lại cho thấy sự khác biệt trong các vùng sáng của não bộ các bố và các mẹ. 

Đối với các bà mẹ, những vùng gần với lõi não cho phép họ chăm sóc, nuôi dưỡng và phát hiện rủi ro hoạt động mạnh nhất. Nhưng với các ông bố, phần não hoạt động mạnh nhất lại nằm ở mặt ngoài của não, nơi đảm nhiệm những nhận thức cao hơn như suy nghĩ, định hướng mục tiêu, lập kế hoạch và giải quyết vấn đề.

Vì sao trẻ lại chạy đến ôm mẹ khi buồn và tìm đến bố khi cần sự vui vẻ?
Tiến sĩ Shir Atzil - nhà tâm lý học tại Đại học Do Thái  Jerusalem ở Israel, cũng đồng thời là tác giả của nghiên cứu trên, cùng với Tiến sĩ Kim đã cho rằng não bộ người cha có sự thích nghi theo những cách tương tự, nhưng khác nhau ở mỗi người để đảm bảo họ có thể gắn kết và chăm sóc con cái kể cả khi con chưa chào đời.

Có nghĩa là, cả các ông bố và bà mẹ đều có động lực, thái độ tương tự với sự ra đời của con.

Ngoài ra, sự khác nhau giữa các vùng sáng trong não bộ cũng phản ánh vai trò khác nhau giữa cha và mẹ. Đó cũng là lý do lý giải tại sao trẻ lại chạy đến ôm mẹ khi buồn và tìm đến bố khi cần sự vui vẻ.

Sự khác biệt này cũng dẫn đến những quan điểm và khuôn mẫu khác nhau giữa cha và mẹ trong quá trình nuôi dạy con cái.

Cụ thể, Tiến sĩ Ruth Feldman - nhà thần kinh học xã hội tại Israel đã công bố nghiên cứu với 112 bà mẹ và ông bố vào năm 2010 về sự gia tăng của hormones oxytocin, ở phụ nữ, sự gia tăng này diễn ra khi họ nuôi dưỡng con cái, trong khi với nam giới, sự gia tăng này lại xảy ra khi họ cãi cọ, nổi cáu. 

Và bởi hàm lượng oxytocin trong não bộ trẻ nhỏ dường như có cùng mức với bố mẹ, nên nó lý giải vì sao trẻ thường chỉ thích chơi cùng bố mẹ. Cũng chính vì sự ảnh hưởng của oxytocin trong não bộ người cha khi hành xử thô bạo, nên nó sẽ gây suy giảm gắn kết trong mối quan hệ cha con, đồng thời ảnh hưởng đến sự phát triển kỹ năng xã hội của trẻ.

Mặc dù vẫn còn khá nhiều thắc mắc liên quan đến sự thay đổi sinh học của nam giới khi làm cha, nhưng nhìn chung đây cũng là yếu tố khiến các ông bố trở nên nhạy cảm tương tự các bà mẹ.

Nói tóm lại, dù có trở thành cha hay mẹ, thì nam giới cũng như phụ nữ đều có những thay đổi nhất định trong cơ thể, chỉ khác là thay đổi đó diễn ra rõ rệt hay không, vì vậy đừng vội quy chụp rằng các ông bố luôn vô cảm với sự ra đời của đứa con yêu quý của mình.