Phương thức truyền bệnh viêm não Nhật Bản
Virus gây bệnh thường được truyền sang người qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh viêm não Nhật Bản.
Đường lây thông qua máu, qua trung gian truyền bệnh là muỗi Culex. Ở Việt Nam, loại muỗi Culex tritaeniorhynchus sinh sản mạnh vào mùa hè (nhất là từ tháng 3 đến tháng 7), hoạt động mạnh vào buổi chập tối. Loại muỗi này có mật độ cao ở vùng đồng bằng và trung du và là trung gian truyền bệnh viêm não Nhật Bản chủ yếu ở nước ta.
Trẻ em dưới 10 tuổi là đối tượng dễ bị mắc bệnh nhất.
Triệu chứng của viêm não Nhật Bản
Trên lâm sàng có nhiều thể viêm não Nhật Bản như thể điển hình, thể ẩn, thể liệt hành tủy, thể liệt mềm. Triệu chứng của thể điển hình bao gồm:
- Thời kỳ ủ bệnh: Kéo dài từ 5 – 14 ngày, trung bình là 1 tuần.
- Thời kỳ khởi phát: Bệnh khởi phát đột ngột bằng sốt cao 39 – 40 độ C hoặc hơn. Bệnh nhân có đau đầu, đặc biệt là vùng trán, đau bụng, buồn nôn và nôn. Ngay trong 1-2 ngày đầu, bệnh nhân đã xuất hiện cứng gáy, tăng trương lực cơ, rối loạn vận động mắt. Về tâm thần kinh có thể xuất hiện lú lẫn hoặc mất ý thức…
- Thời kỳ toàn phát: Từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh, các triệu chứng của bệnh tăng lên. Bệnh nhân đi vào hôn mê sâu, vã mồ hôi, da lúc đỏ lúc tái, rối loạn nhịp thở, mạnh thường nhanh và yếu. Rối loạn trung khu hô hấp dẫn tới thở nhanh nông, xuất tiết nhiều ở khí phế quản.
- Thời kỳ lui bệnh: Thông thường bước sang tuần thứ 2, hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc và hội chứng não màng não giảm dần. Tuy nhiên, các tổn thương thần kinh khu trú lại rõ hơn trước. Bệnh nhân có thể bại và liệt chi hoặc liệt các dây thần kinh sọ não hoặc rối loạn sự phối hợp vận động…
Biến chứng của viêm não Nhật Bản
Từ cuối tuần thứ 2 trở đi là thời kỳ của những biến chứng muộn: Viêm phế quản, viêm bể thận – bàng quang, rối loạn giao cảm, rối loạn chuyển hóa…
Những di chứng muộn có thể xuất hiện sau vài năm hoặc thậm chí hàng chục năm, thường gặp là động kinh và parkinson.
Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản
Khi phát hiện trẻ có các triệu chứng trên cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Biện pháp chủ yếu là tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản, có thể sử dụng cho mọi lứa tuổi. Tạo miễn dịch cơ bản là 3 liều: liều thứ hai cách liều thứ nhất 2 tuần; liều thứ ba cách liều thứ 2 một năm. Tiêm nhắc lại: 3 năm tiêm 1 liều để duy trì miễn dịch.
Bác sĩ Mai Ánh Điệp
Bệnh viện Y học Cổ truyền Hà Nội
