Các bác sĩ khoa Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện E) vừa tiếp nhận một bệnh nhân, là nam giới (49 tuổi, ở Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội) đến khám với lý do sốt ngày thứ 3, đau cơ hai bắp chân. Được biết, bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường và từng mổ polyp túi mật trước đó.

Bệnh nhân vào viện trong tình trạng sốt nhẹ, không có xuất huyết dưới da, không có biểu hiện phù nề, hai bắp chân có triệu chứng đau tăng dần. Bệnh nhân được chỉ định làm các xét nghiệm sốt xuất huyết, cúm, Covid-19 nhưng đều cho kết quả âm tính.

Ths. BS Vũ Mạnh Cường, Phụ trách khoa Bệnh Nhiệt đới cho biết với những kết quả trên, các bác sĩ buộc phải tiếp tục thăm khám và kiểm tra sâu hơn.

Kết quả siêu âm mạch (2 bắp chân) không phát hiện bất thường. Tuy nhiên cả gan và thận đều bị suy, có tổn thương hệ tiết niệu. Ngoài ra, bệnh nhân có chỉ số CK (Creatine Kinase) cao.

“Chúng tôi hướng đến chẩn đoán bệnh nhân có thể bị bệnh Leptospirosis do xoắn khuẩn Leptospira gây ra. Và đúng như chẩn đoán ban đầu, kết quả mẫu gửi đi xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với loại xoắn khuẩn này. Bệnh nhân được điều trị kháng sinh theo đúng phác đồ.

Đây là trường hợp khá đặc biệt khi suốt một thời gian dài bệnh nhân chỉ ở thành phố, không hề có tiền sử dịch tễ liên quan đến bệnh như tiếp xúc bùn lầy, nguồn chất thải của động vật. 

Do vậy, nguồn lây của bệnh nhân này là không rõ, đây cũng là lần hiếm gặp chúng tôi tiếp nhận một ca mắc căn bệnh này có triệu chứng lâm sàng gợi ý và xét nghiệm xác định. Sau khi điều trị nội trú, hiện bệnh nhân đã ổn định, vừa được xuất viện”, bác sĩ Cường chia sẻ.

Bệnh Leptospirosis (hay bệnh xoắn khuẩn vàng da) là bệnh của động vật và truyền được sang người với các thể lâm sàng rất đa dạng từ nhiễm khuẩn thể ẩn, thể nhẹ không có vàng da hoặc không có biểu hiện viêm màng não, cho đến thể lâm sàng cấp tính điển hình như vàng da nặng còn gọi là hội chứng Weil có thể dẫn đến tử vong.

Bệnh có 2 thời kỳ gọi là bệnh sốt 2 pha. Thời kỳ 1 là giai đoạn nhiễm xoắn khuẩn huyết cấp tính, tiếp theo là giai đoạn 2, giai đoạn miễn dịch xoắn khuẩn vàng da. Sự phân biệt giữa hai giai đoạn này thường không được rõ ràng và trong những trường hợp mắc bệnh nhẹ thì thường không có giai đoạn 2.

Theo bác sĩ Cường, xoắn khuẩn Leptospira có thể lây qua da (vùng bị tổn thương) và niêm mạc, nhất là những người người tiếp xúc nhiều với bùn đất hoặc chất thải của các loại động vật có chứa xoắn khuẩn này. Vì thế, người làm ruộng, người hay đi đến những vùng đầm bùn lầy nước đọng, tiếp xúc nhiều với bùn đất, chất thải động vật dễ bị nhiễm bệnh.

Tuy nhiên một số chuyên gia cho rằng, có sự lây truyền từ người sang người qua đường nước tiểu của người bệnh. Lây qua đường tiêu hóa như qua thức ăn, nước uống không đun sôi, nấu chín, bị ô nhiễm. Cá biệt là lây qua đường hô hấp do hít phải các giọt nước nhiễm khuẩn ở dạng khí dung. Tuy nhiên, nguy cơ từ một số đường lây này ít gặp hơn.

Bác sĩ Cường cũng cảnh báo, khi mắc căn bệnh này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh. Theo đó, khi xoắn khuẩn Leptospira khu trú vào các tạng như gan, thận, màng não, tim, phổi, thượng thận và gây tổn thương các tạng này. 

Ví dụ như trường hợp tổn thương gan trong Leptospira gây triệu chứng vàng da, vàng mắt và rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác, nguyên nhân do tổn thương mạch máu nuôi dưỡng tế bào gan dẫn đến hoại tử tế bào và do độc tố xoắn khuẩn gây hủy hồng cầu. 

Còn trường hợp gây tổn thương thận nếu không can thiệp kịp thời sẽ gây nên tình trạng vô niệu, ure và creatinin máu tăng gây nguy hiểm đến tính mạng. Được biết, nguyên nhân gây tổn thương ống thận là do thiếu oxy máu và do tác động trực tiếp của nội độc tố Leptospira gây nên.

Để phòng tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, bác sĩ Cường khuyến cáo người dân cần đi khám ngay khi có biểu hiện như mệt mỏi, đau cơ, vàng da, vàng mắt, tiểu ít, … nhất là những người dân có yếu tố liên quan đến dịch tễ như ở các tỉnh trung du, miền núi, tiếp xúc bùn lây, chất thải động vật.

“Hiện đã có vắc xin phòng bệnh và những người bị mắc cũng sinh ra được miễn dịch, nhưng miễn dịch đó chỉ có giá trị với tuýp huyết thanh mắc phải. Trong khi đó Leptospira có rất nhiều tuýp huyết thanh khác nhau, vì vậy người dân không nên chủ quan. Khi đi rừng, làm việc có liên quan đến yếu tố như đã nói trên thì cần phải trang bị đồ bảo hộ, vệ sinh cá nhân sạch sẽ”, bác sĩ Cường khuyên.

Bệnh xoắn khuẩn vàng da lưu hành rộng ở khắp mọi nơi, từ vùng nông thôn đến thành thị ở cả các nước phát triển, đang phát triển. Bệnh thường gặp với những nhóm người ở những nơi vệ sinh yếu kém, môi trường lao động không đảm bảo, không được trang bị bảo hộ vệ sinh lao động đầy đủ.

Bệnh nhiễm Leptospira cũng là một bệnh mang tính nghề nghiệp, vì vậy đối tượng có nguy cơ nhiễm Leptospira như:

- Nông dân
- Ngư nghiệp
- Công nhân lâm nghiệp, vệ sinh, hầm mỏ, chăn nuôi,...
- Bác sĩ thú y