Nhiều loại thuốc có tác dụng chống béo phì nhưng không được chấp thuận chỉ định này. Tuy nhiên, một số bệnh nhân vẫn lạm dụng chúng để giảm cân. Các thuốc hay bị lạm dụng là hormone tuyến giáp hoặc thuốc cường giao cảm như ephedrine và phenylpropanolamine, có sẵn dưới dạng thuốc thú y.

Việc tiêu thụ không kiểm soát loại thuốc này có thể dẫn đến tác dụng không mong muốn nghiêm trọng, đặc biệt là thông qua các tương tác và chống chỉ định.

Trên thị trường, nhiều loại trà được tiếp thị là có khả năng giúp người sử dụng giảm cân. Thành phần chính của các loại trà này thường là ephedrine. Ephedrine là một dẫn xuất của amphetamine, có tác dụng cường giao cảm. Dẫn xuất khác của amphetamine là amfepramone cũng được bị nhiều bệnh nhân lạm dụng dưới dạng tân dược.

Mối nguy hiểm từ thuốc không rõ thành phần

Thuốc giảm cân hoạt động theo hai nguyên tắc khác nhau:

Thứ nhất là ngăn chặn hấp thu chất béo từ hệ tiêu hóa. Với phương pháp này, các chất béo được liên kết và ngăn chặn sự hấp thu từ thức ăn. Tuy nhiên, các chất béo tốt và không tốt đều sẽ bị ngăn cản hấp thu. Việc hấp thu chất béo lành mạnh là điều cần thiết để có một chế độ ăn uống cân bằng. Do đó, các thuốc thuộc nhóm này thường dẫn đến triệu chứng thiếu chất và suy dinh dưỡng nếu lạm dụng thời gian dài.

Thứ hai là ngăn chặn sự thèm ăn. Các chất thuộc nhóm này sẽ khiến bạn ít ăn hơn và do đó tự động giảm cân. Tuy nhiên, hiệu quả của hầu hết chế phẩm này vẫn chưa được chứng minh. Thành công cũng chỉ được đảm bảo nếu bạn cũng chú ý đến chế độ dinh dưỡng. Bởi các bữa ăn dù ít hơn nhưng có nhiều chất béo và đường, chúng cũng không có quá nhiều tác dụng giảm cân.

Bệnh nhân nên phối hợp nghiêm ngặt với bác sĩ để theo dõi các tác dụng phụ và tương tác cũng như thời gian điều trị bằng thuốc. Ảnh: Getthatright.

Tất cả loại thuốc giảm cân nên ngừng sau 12 đến 16 tuần nếu trọng lượng cơ thể không giảm quá 5%. Liệu pháp đi kèm với dùng thuốc là tập thể dục và thay đổi thói quen ăn uống. Thuốc chỉ thích hợp làm chất bổ sung. Nếu không có các biện pháp khác, bạn không thể mong đợi thành công lâu dài.

Bệnh nhân cũng nên phối hợp nghiêm ngặt với bác sĩ để theo dõi các tác dụng phụ và tương tác cũng như thời gian điều trị bằng thuốc.

Nhiều loại chất cấm rất nguy hiểm cũng được bày bán trái phép dưới nhiều hình thức như Dinitrophenol (DNP). DNP đảm bảo rằng tất cả carbohydrate ăn vào qua thức ăn không được chuyển hóa thành năng lượng sử dụng được mà thành nhiệt. Kết quả là thân nhiệt tăng mạnh và dễ dàng lên tới 41 độ C ngay cả khi không gắng sức.

Dinophenol ban đầu được sử dụng để chế tạo chất nổ. Người uống thuốc sẽ sụt cân liên tục nhưng cũng bị chóng mặt và vã mồ hôi. Do những hậu quả khó lường, phương pháp giảm cân này đã bị cấm ở Mỹ và châu Âu từ năm 1930. Tuy nhiên, chúng có thể được đặt hàng bất hợp pháp trên các trang web.

Các sản phẩm này được quảng cáo có khả năng giảm cân rất nhanh. Một số bệnh nhân đã gặp nguy hiểm tính mạng khi sử dụng những sản phẩm này.

Ngành kinh doanh đồ ăn kiêng đang bùng nổ và những trường hợp lừa đảo cũng biết điều đó. Do đó, việc đặt hàng thuốc giảm cân từ các nhà cung cấp trên Internet kém đáng tin không được khuyến khích. Người tiêu dùng chỉ nên mua từ các nhà sản xuất uy tín, sản phẩm phải có thông tin và nguồn gốc rõ ràng.

Phương pháp giảm cân hiệu quả

Bạn cũng có thể làm điều đó mà không cần thuốc. Phương pháp lành mạnh nhất vẫn là tập thể dục nhiều, ăn uống cân bằng và ngủ đủ giấc.

Chế độ ăn kiêng một chiều không được khuyến khích, vì chúng gây ra thiếu hụt chất dinh dưỡng và thường gây ra hiệu ứng "yo-yo". Hiệu ứng yoyo là quá trình bạn ăn kiêng để giảm cân. Sau đó, bạn tăng cân và rồi lại ăn kiêng thêm lần nữa. Sự tăng giảm của cân nặng giống như chuyển động của chiếc yoyo. Quá trình biến động cân nặng không những ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe thể chất mà cũng tác động tiêu cực tới tinh thần. Để tránh những rủi ro về sức khỏe, bạn có thể sử dụng các sản phẩm giảm béo tự nhiên.

Phương pháp lành mạnh nhất để giảm cân vẫn là tập thể dục nhiều, ăn uống cân bằng và ngủ đủ giấc. Ảnh: Grazia.

Một ví dụ về điều này là ớt. Chất cay của nó, capsaicin, là một hợp chất nitơ tự nhiên và tốt gấp đôi cho vóc dáng của bạn. Thứ nhất, ớt làm tăng sinh nhiệt và tăng nhiệt độ cơ thể, qua đó cơ thể sử dụng nhiều năng lượng hơn và đi đến các kho chứa chất béo. Thứ hai, capsaicin hỗ trợ tiêu hóa. Điều này rất quan trọng để cơ thể có thể phân hủy chất béo.

Tập thể dục: Không có cách nào tốt hơn cho việc giảm cân bằng việc tập luyện thể dục thường xuyên. Vận động nhiều làm tăng tiêu hao năng lượng và làm mỡ biến mất. Ngoài ra, các khối cơ được hình thành và da được săn chắc.

Uống đủ nước: Để giảm cân, bạn nên uống đủ nước hoặc trà không đường. Uống nhiều nước cũng làm giảm cảm giác đói và giảm lượng thức ăn được tiêu thụ. Nên tránh đồ uống có cồn và đường.

Ăn chậm: Nếu bạn ăn nhanh và vội vàng sẽ dẫn tới ăn quá nhiều. Điều này không chỉ dẫn đến cảm giác no khó chịu mà còn làm tăng cân. Cảm giác no dễ xảy ra hơn khi bạn nhai chậm và kỹ.

Ngủ đủ giấc: Khi bạn ngủ, cơ thể bạn đang hoạt động mạnh và sử dụng rất nhiều năng lượng. Thời gian nghỉ ngơi cố định vào ban đêm cũng cần thiết cho điều này như một giấc ngủ đủ.

Chất xơ: Chất xơ có tác dụng rất tốt. Ăn nhiều rau, củ với nhiều chất xơ sẽ giúp làm giảm việc hấp thụ chất béo và tăng cảm giác no.

TS.DS Tạ Thanh Sơn (từng học tại Đại học Philipps Marburg; tốt nghiệp tiến sĩ tại Viện công nghệ dược sinh học, Đại học Marburg, CHLB Đức).