Thực phẩm và đồ uống mà bạn sử dụng trong chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến tình trạng răng miệng của bạn. Có một số loại thực phẩm và đồ uống giúp răng và nướu khỏe mạnh, nhưng cũng có một số khác có thể dẫn đến sâu răng, mòn men răng và các bệnh về răng miệng.

Soda, soda cho người ăn kiêng và đồ uống có đường

Đồ uống có đường như soda, cà phê có đường và thức uống tăng lực có nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe. Những đồ uống này thúc đẩy sự phát triển của bệnh tim mạch, tăng cân, kháng insulin và nhiều bệnh khác. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi đồ uống có đường cũng có hại cho răng và nướu của bạn.

Trong đồ uống có tính axit và cung cấp nhiên liệu cho vi khuẩn gây sâu răng. Vi khuẩn gây sâu răng, chẳng hạn như Streptococcus mutans, ăn đường và tạo ra axit bào mòn hoặc phá vỡ men răng. Nghiên cứu cho thấy đồ uống có ga và có đường rất ăn mòn răng. Trên thực tế, thường xuyên tiêu thụ đồ uống có ga có tính axit như soda và nước uống thể thao được coi là yếu tố chính gây mòn men răng.

Mặc dù một số người có thể nghĩ rằng soda cho người ăn kiêng là lựa chọn tốt hơn cho sức khỏe răng miệng nhưng thực tế không phải vậy. Trên thực tế, coca cho người ăn kiêng đã được chứng minh là ăn mòn men răng hơn cả Coca thông thường. Các nhà nghiên cứu gợi ý rằng loại coca này thực sự có thể ăn mòn răng nhiều hơn vì nó chứa axit citric, chất loại bỏ canxi khỏi răng.

Việc ngậm soda và các loại đồ uống có tính axit khác làm tăng thời gian chất có tính axit tiếp xúc với răng. Các chuyên gia cho biết bạn cũng nên tránh đánh răng ngay sau khi uống đồ uống có tính axit như soda vì men răng của bạn dễ bị tổn thương.Tiêu thụ coca, nước uống thể thao và đồ uống có tính axit khác thường xuyên có thể dẫn đến những tổn thương không thể phục hồi cho răng.

Vì những lý do trên, tốt nhất bạn nên tránh hoặc hạn chế đồ uống có đường, có tính axit càng nhiều càng tốt.

Đường cát trắng, kẹo và các nguồn đường bổ sung khác

Như đã đề cập ở trên, đường nuôi vi khuẩn có hại trong miệng dẫn đến sản sinh axit phá vỡ men răng. Đây là lý do tại sao lượng đường bổ sung trong chế độ ăn uống được coi là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với sâu răng.

Hãy nhớ rằng đường tự nhiên có trong thực phẩm như trái cây và các sản phẩm từ sữa không được chứng minh là góp phần gây sâu răng. Điều này là do các nguồn đường tự nhiên cung cấp các hợp chất bảo vệ như chất xơ và khoáng chất, đồng thời kích thích dòng chảy nước bọt trong miệng, giúp bảo vệ răng và nướu.

Mặt khác, các loại đường bổ sung như siro bắp có hàm lượng fructose cao và đường cát trắng có thể khiến răng bị sâu và sức khỏe răng miệng kém. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em và người lớn có chế độ ăn nhiều đường bổ sung có nguy cơ sâu răng và bệnh nướu răng cao hơn đáng kể.

Ngậm kẹo như kẹo mút, caramen và kẹo ngậm có đường là một trong những điều tồi tệ nhất mà bạn làm với răng của mình. Hành động này làm tăng thời gian răng tiếp xúc với đường, đây là yếu tố chính dẫn đến sự phát triển của sâu răng.

Ăn nhiều đường bổ sung cũng có thể gây hại cho nướu răng của bạn thông qua việc làm tăng tình trạng viêm và căng thẳng oxy hóa, có thể làm hỏng mô nướu. Một nghiên cứu năm 2014 bao gồm dữ liệu từ 2.437 người trưởng thành trẻ tuổi đã phát hiện ra rằng thường xuyên ăn thêm đường dẫn đến nguy cơ mắc bệnh nướu răng cao hơn.

Ngũ cốc có đường và bánh ngọt nướng

Nhiều người bắt đầu ngày mới với một bát ngũ cốc có đường hoặc một chiếc bánh donut. Những lựa chọn thực phẩm này không chỉ khiến bạn cảm thấy đói trong một giờ hoặc lâu hơn do thiếu protein và các chất dinh dưỡng quan trọng khác, mà những thực phẩm này còn chứa nhiều đường bổ sung và carbohydrate tinh chế, không tốt cho răng. Một số loại ngũ cốc và bánh ngọt nướng thường có vài thìa cà phê đường bổ sung cho mỗi khẩu phần ăn, có thể gây xói mòn răng và mắc bệnh nướu răng.

Ngũ cốc ăn sáng chế biến sẵn và đồ ngọt làm từ ngũ cốc là một số trong những nguồn cung cấp đường bổ sung hàng đầu ở trẻ em và thanh thiếu niên từ 6–19 tuổi.

Nếu bạn thường xuyên lựa chọn đồ ăn sáng có nhiều đường bổ sung, chẳng hạn như ngũ cốc hoặc bánh ngọt ăn sáng có đường, hãy thử chuyển sang bữa sáng ít đường và bổ dưỡng hơn như một bát bột yến mạch với bơ hạt và quả mọng hay trứng ốp lết với bơ.

Bánh mì trắng và thực phẩm tinh bột tinh chế

Các loại thực phẩm carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, và một số loại thực phẩm giàu tinh bột, như khoai tây chiên, có thể góp phần gây ra tình trạng sức khỏe răng miệng kém. Cũng như khi bổ sung đường, vi khuẩn trong miệng nhanh chóng lên men đường có trong bánh mì trắng, khoai tây chiên, tạo ra axit ăn mòn men răng. 

Một nghiên cứu năm 2011 ở 198 trẻ em đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ nhiều tinh bột đã qua chế biến như khoai tây chiên, làm gia tăng nguy cơ sâu răng đáng kể.

Hơn nữa, một số nghiên cứu cho thấy rằng thực phẩm giàu tinh bột có thể làm tăng tác dụng gây sâu răng của đường. Tinh bột dính, làm tăng thời gian đường lưu lại trên răng và dẫn đến môi trường axit kéo dài trong miệng.

Thay đổi thực phẩm giàu tinh bột đã qua chế biến như bánh mì trắng và khoai tây chiên để lấy các nguồn carbohydrate giàu chất dinh dưỡng hơn như trái cây, khoai lang, ngũ cốc nguyên hạt để cải thiện sức khỏe răng miệng của bạn.

Nước ép trái cây và kem trái cây

Mặc dù nước ép trái cây 100% chứa rất nhiều chất dinh dưỡng quan trọng nhưng nếu uống quá thường xuyên có thể không tốt cho răng của bạn. 

Nước ép trái cây có tính axit và có thể làm mòn men răng. Điều này đặc biệt đúng với các loại nước ép có tính axit cao hơn như nước ép nho, cam, táo và chanh. Một đánh giá năm 2016 của 13 nghiên cứu ở 16.661 trẻ em từ 8–19 tuổi cho thấy rằng trẻ em uống nước trái cây càng có tính axit càng thường xuyên, thì chúng càng có nhiều khả năng bị mòn răng.

Kem trái cây làm từ nước trái cây có tính axit, cộng với đường bổ sung cũng có thể làm hỏng răng. Một nghiên cứu của Đức từ năm 2016 cho thấy nước ép táo và cam có tính ăn mòn mẫu răng gia súc cao hơn gấp 5 lần so với nước ngọt Coca.

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy kem được làm bằng nước ép nho, dứa và cam làm giảm độ pH trong nước bọt nhiều nhất so với nước trái cây trong tủ lạnh và nước trái cây ở nhiệt độ phòng. Nói cách khác, kem có tính axit cao hơn và do đó phá hủy răng nhiều hơn so với nước trái cây dạng lỏng.

Ngậm nước trái cây hoặc kem trái cây trong miệng sẽ kéo dài thời gian tiếp xúc với axit, gây hại thêm cho răng. Ăn trái cây đông lạnh được coi là có tính phá hủy răng rất cao và nên tránh để có sức khỏe răng miệng tối ưu.

Đồ uống có cồn

Đồ uống có cồn, đặc biệt là đồ uống được pha thêm đường và các thành phần có tính axit sẽ không tốt cho sức khỏe răng miệng.

Sử dụng rượu được coi là một yếu tố gây nguy cơ ung thư miệng vì nó ảnh hưởng đến tính thẩm thấu của niêm mạc miệng, khiến niêm mạc miệng dễ bị tổn thương hơn khi tiếp xúc với các chất có khả năng gây ung thư. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng rượu tăng lên dẫn đến nguy cơ mắc bệnh ung thư miệng, họng và thanh quản cao hơn.

Hơn nữa, rượu có thể gây khô miệng, tăng nồng độ axit trong miệng, làm tăng cảm giác ngon miệng, cảm giác thèm ăn các thực phẩm chế biến sẵn và thay đổi sự cân bằng của vi khuẩn miệng. Tất cả đều có thể gây hại cho răng.Các nghiên cứu cho thấy những người bị rối loạn sử dụng rượu có nguy cơ cao bị sâu răng, bệnh nướu răng và tổn thương nướu.

Nếu bạn uống rượu, hãy uống có chừng mực và hạn chế những đồ uống có thêm đường và các thành phần có tính axit cao.

Thực phẩm quá dẻo hoặc quá cứng

Một số loại thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ sứt mẻ răng hoặc hư miếng trám răng. Ví dụ, nhai thức ăn cứng như bánh quy cứng hoặc kẹo cứng có thể khiến bạn bị mẻ răng. Một nghiên cứu năm 2021 ở 56 người cho thấy rằng ăn thức ăn cứng có thể dẫn đến tăng số lượng răng bị nứt ở những người tham gia.

Nhai nước đá cũng là một thói quen cũng có thể góp phần khiến răng bị nứt.

Ngoài ra, các loại kẹo dẻo, dính như caramen và kẹo kéo có thể dính vào răng và có thể làm tăng nguy cơ bung miếng trám răng. Kẹo dính cũng có thể làm tăng nguy cơ mòn răng.

Để tăng cường sức khỏe răng miệng tối ưu và bảo vệ răng của bạn, hãy tránh hoặc giảm lượng thức ăn và đồ uống đã kể trên. Thay vào đó, hãy cân nhắc việc tuân theo một chế độ ăn uống giàu thực phẩm dinh dưỡng.