Cây câu đằng: Tật nghiến răng 'như mọt gỗ' dùng cũng phải khỏi
Cây câu đằng đã được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh dân gian. Cây câu đằng có tác dụng thanh nhiệt, bình can, trấn kinh, trừ nội phong, chống co thắt… là một cây thuốc quý, dễ thu hái ở quanh môi trường sống.
Chúng ta cùng tìm hiểu về cây câu đằng và cách sử dụng cây thuốc này hiệu quả trong cuộc sống trong bài viết dưới đây.
Câu đằng là cây gì?
Cây câu đằng thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae), có tên khoa học là Uncaria sp và có nhiều tên gọi khác như câu dây dang quéo, móc ớ, vuốt, người Thái gọi là co nam kho, người Tày gọi là pước cậu, nam lập câu, người Dao gọi là ghím tỉu.
Cây câu đằng thuộc loại cây thân leo, thường mọc ở những nơi mát... Lá mọc đối có cuống, hình trứng đầu nhọn, mặt dưới lá như có phấn, ở mặt lá có gai mọc cong xuống trông giống như lưỡi câu. Hoa câu đằng nhỏ hình cầu, thường nở vào mùa hè, có màu vàng trắng. Quả nang dài và dẹt, có chứa nhiều hạt có cánh.
Cây câu đằng mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta như Cao Bằng, Lào Cai.
Để sử dụng câu đằng dược liệu, dân gian thường thu hái vào mùa xuân hoặc mùa thu bằng cách cắt những mẩu cành đem về, chỉ lấy phần đốt có móc câu để phơi hoặc sấy khô.
Cây cao đằng có đốt có 1 móc câu, có đốt có 2 móc câu nhưng loại có 2 móc câu được coi là tốt hơn. Ở nhiều nơi nhân dân còn dùng câu đằng để làm nguyên liệu ăn trầu.
Khi phơi khô, vỏ ngoài của dược liệu có màu nâu xám, bên trong màu nâu sáng hoặc vàng. Dược liệu cứng, dai, không có mùi, vị nhạt.
Thành phần hóa học của cây cao đằng
Y học hiện đại đã nghiên cứu và phát hiện trong câu đằng có thành phần chính là Alcaloid. Trong thân và rễ câu đằng có khoảng 0,041% Alcaloid toàn phần với khoảng 28,9% rhynchophyllin và isorhynchophuyllin. Ngoài ra, Alcaloid còn được phân bố ở một số bộ phận khác như là:
+ Thân, lá, móc câu: Có chứa rhynchophyllin, isorhynchophuyllin, isocorynoxcin và corynoxcin.
+ Thân và lá: Gồm các thành phần như akumigin, rhynchophin, valestachotchamin.
+ Vỏ, thân, cành: Hirsutin, hirsutein.
Câu đằng có tác dụng gì?
Theo Đông y, cây câu đằng có vị ngọt, không mùi, tính hơi hàn. Quy vào 3 kinh đó là can, tâm và tâm bào lạc, có tác dụng:
+ Tác dụng hạ áp: Câu đằng các các chế phẩm của nó đều có tác dụng hạ áp, trì hoãn và kéo dài. Chất kiềm trong câu đằng chính là thành phần hạ áp cơ bản. Nguyên lý hạ áp là tác động trực tiếp và phản xạ tác dụng ức chế trung khu thần kinh vận mạch, làm giãn mạch ngoại vi, chẹn nút thần kinh giao cảm tạo lực cản để hạ áp. Câu đằng khi đun lâu có thể làm cho tác dụng hạ áp giảm, vì vậy không nên đun chúng quá lâu.
+ Tác dụng an thần: Một thí nghiệm được thực hiện trên động vật cho thấy, nước sắc câu đằng và chiết xuất cồn có tác dụng an thần nhưng không rõ có gây ngủ hay không. Ngoài ra, câu đằng ngâm rượu còn có tác dụng chống co giật trên động vật.
+ Tác dụng ức chế cơ trơn: Một nghiên cứu được thử nghiệm trên cơ thể chuột cho thấy câu đằng có khả năng ức chế cơ trơn của ruột, làm dịu cơn co thắt cơ trơn của phế quản.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây câu đằng
Cây câu đằng, từ xa xưa đã được sử dụng rộng rãi trong Đông y và cho tác dụng hiệu quả với rất nhiều chứng bệnh. Chúng ta hãy cùng tham khảo các bài thuốc từ câu đằng để áp dụng cho sức khoẻ của bản thân và gia đình mình.
Câu đằng trị huyết áp
Cách 1
Nguyên liệu: Câu đằng 10g, xuyên khung 5g, cam thảo 2g, quế chi 3g.
Cách dùng: Bỏ các nguyên liệu trên vào ấm rồi đổ 3 bát nước sắc cho đến khi chỉ còn lại 1 bát. Đem chắt ra rồi chia làm 3 lần uống trong ngày. Cứ 10 ngày một liệu trình.
Cách 2
Nguyên liệu: Câu đằng 10g, lá dâu 8g, cúc hoa vàng 8g, hạ khô thảo 8g, thảo quyết minh 8g
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sao vàng rồi cho vào ấm, đổ 500ml nước sắc đến khi còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 10 ngày.
Cách 3
Nguyên liệu: Câu đằng 12g, thạch quyết minh 20g, chi tử 8g, hoàng cầm 8g, ngưu tất 8g, ích mẫu 12g, tang ký sinh 20g, dạ đằng giao 12g, bạch linh 12g, thiên ma 8g.
Cách dùng: Cho thuốc vào ấm, đổ 800ml nước sắc còn 300ml, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng liền 10 ngày.
Cây cao đằng trị tật nghiến răng
Nguyên liệu: Câu đằng 10g, kim ngân hoa 9g, cúc hoa vàng 6g, địa long 6g, bạc hà 3g.
Cách dùng: Tất cả sắc với 200ml nước còn 50ml, uống 1 lần trong ngày.
Câu đằng chữa xích bạch đới ở nữ giới
Nguyên liệu: Câu đằng 15g, rửa sạch.
Cách dùng: Cho cây câu đằng đã rửa sạch vào 500ml nước rồi đun sôi, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng 10 ngày trước chu kỳ kinh nguyệt.
Cây cao đằng hỗ trợ chữa trúng phong, liệt thần kinh mặt
Nguyên liệu: Câu đằng 12g, dây hà thủ ô tươi 24g.
Cách dùng: Cho 500ml nước vào ấm cùng các vị thuốc rồi đun sôi, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng 10 ngày.
Cây cao đằng chữa chứng đau đầu, chóng mặt
Cách 1
Nguyên liệu: 15g câu đằng; 30g thạch cao; 7,5g cam thảo; 15g cúc hoa; 15g phục thần; 15g trần bì; 15g mạch môn
Cách dùng: Đem các nguyên liệu trên nghiền thành bột mịn, mỗi ngày dùng khoảng 12g bột để pha như trà. Lọc bỏ bã trước khi uống.
Cách 2
Nguyên liệu: Câu đằng, ích mẫu, thạch quyết minh mỗi thứ 12g, 10g hạ khô thảo, 9g đỗ trọng, 6g hoàng cầm
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống
Cách 3
Nguyên liệu: 12g câu đằng, sa sâm, hạ khô thảo, mạch môn, kỷ tử, thạch hộc, mẫu lệ mỗi thứ 8g, địa cốt bì, táo nhân, cúc hoa, trạch tả mỗi thứ 6g
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống
Cây cao đằng trị chứng co giật, phong nhiệt, trẻ em bị co giật do sốt cao
Cách 1
Nguyên liệu: 12g câu đằng; 10g quảng tê giác bột; 10g thiên ma; 5g toàn yết; 3g mộc hương; 3g cam thảo
Cách dùng: Cho các nguyên liệu vào ấm, sắc với nước để uống.
Cách 2
Nguyên liệu: 10g câu đằng; 6g thiên ma; 8g cúc hoa; 6g bạc hà; 2g thuyền thoái; 6g kinh giới
Cách dùng: Đem các nguyên liệu đi sắc lấy nước cho trẻ uống sẽ giúp trị ban sởi, sốt cao.
Cây cao đằng trị chứng trẻ khóc đêm
Nguyên liệu: 3g câu đằng; 3g thuyền thoái; 1g bạc hà
Cách dùng: Đem các nguyên liệu đi sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang. Kiên trì uống khoảng 2 – 3 ngày.
Cây cao đằng trị chứng sốt cao, co giật, nghiến răng
Cách 1
Nguyên liệu: 10g câu đằng, 9g kim ngân hoa, 6g cúc vàng, 6g địa long, 3g bạc hà
Cách dùng: Đem tất cả nguyên liệu sắc cùng với 200ml nước cho đến khi còn khoảng 200ml nước thì lấy ra để uống 1 lần/ngày.
Cách 2
Nguyên liệu: 12g câu đằng, 12g răng lợn đốt cháy, 12 bọ cạp tẩm rượu, sao giòn, 40g kinh giới, 8g thuyền thoái, 8g phèn phi
Cách dùng: Đem các nguyên liệu phơi khô sấy giòn, tán nhỏ, rây lấy bột mịn. Luyện hồ và vo viên bằng hạt đỗ xanh để uống. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên mỗi lần uống khoảng 2 viên/lần.
Cách 3
Nguyên liệu: 10g câu đằng, 10g thiên ma, 4g bọ cạp, 3g cam thảo, 2g mộc hương, 2g sừng tê giác
Cách dùng: Đem tất cả sắc lấy nước uống.
Bài 4
Nguyên liệu: 12g câu đằng, 12g kim ngân hoa, 10g địa long, 10g liên kiều, 3g bọ cạp
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu tán lấy bột để uống
Cách 5
Nguyên liệu: 10g câu đằng, 9g cúc hoa vàng, 9g lá dâu tằm, 9g hoàng cầm, 5g tằm vôi
Cách dùng: Đem tất cả sắc lấy nước uống. Mỗi ngày dùng 1 thang.
Cây cao đằng trị sốt do uốn ván
Nguyên liệu: 15g câu đằng, 15g tang diệp, 10g hoàng cầm, 60g thạch cao, 6g đởm nam tinh, 30g thuyền thoái, 10g toàn yết, 10g bạch phụ tử, 2 con ngô công
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống mỗi ngày, ngày 1 thang.
Cây cao đằng trị chứng trúng phong
Nguyên liệu: 30g câu đằng, 15g hàng bạch thược, 15g địa long, 90g trân châu mẫu, 9g sinh địa hoàng, 45ml trúc lịch
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống. Ngày uống 2 thang ở giai đoạn cấp tính.
Lưu ý khi sử dụng cây cao đằng
Cây cao đằng là một dược liệu tốt, tuy nhiên trong khi sử dụng cũng cần phải chú ý tới một số điều sau:
+ Không dùng cho các trường hợp: Trẻ em dưới 6 tháng tuổi; Người truyền máu; Người bị huyết áp thấp; Hoặc đang điều trị và sử dụng các loại tân dược.
+ Không nên sắc thuốc quá lâu, tránh làm mất tác dụng thực sự của chúng.
+ Sử dụng ấm sứ hoặc thủy tinh để sắc thuốc thay vì sử dụng đồ dùng kim loại.
+ Không được tự ý kết hợp các vị thuốc hoặc kết hợp câu đằng với thuốc Tây.
Cây cao đằng rất được trọng dụng trong y học Phương Đông. Người Trung Quốc cổ đại đã biết dùng cây cao đằng để áp dụng vào chữa trị nhiều chứng bệnh trong cuộc sống. Cây cao đằng hiện nay vẫn còn nguyên giá trị chữa bệnh trong đời sống ngày nay. Nó là loại thảo dược dễ kiếm, hy vọng chúng ta sẽ biết cách tận dụng cây cao đằng vào việc chữa bệnh một cách hiệu quả.
Điều gì xảy ra khi đội mũ vào mùa đông?
Đội mũ vào mùa đông không chỉ để chống lạnh mà còn mang lại những lợi ích sức khỏe không...
Người Nhật ăn gì để giảm gãy xương?
Một số chuyên gia đã phát hiện ra rằng mặc dù lượng canxi hấp thụ của người Nhật thấp hơn...
Khảo sát 36.000 người trên 40 tuổi phát hiện: Đây thời gian đi bộ mỗi ngày để tăng thêm 11...
Nếu muốn gia tăng tuổi thọ, đây là phương pháp hữu hiệu bạn nên áp dụng.
7 sai lầm trong chế độ ăn uống nên tránh để ngăn ngừa bệnh tiểu đường!
Bệnh tiểu đường là một tình trạng kéo dài suốt đời, có nghĩa là nó không thể đảo ngược được....