1. Lạm dụng rượu làm tổn thương hệ thần kinh
Rượu là chất gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, có thể tác động tiêu cực đến hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh khiến hoạt động của não bị chậm lại, làm rối loạn hoạt động toàn thân như suy nghĩ, trí nhớ và độ tập trung cũng như các hoạt động thể chất khác.

Theo PGS. TS. Vũ Đức Định, nguyên Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện E, lạm dụng rượu sẽ làm tăng serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh từ não đến các cơ quan khác trong cơ thể. Chất này có tác dụng chủ yếu là làm giảm hưng phấn của não bộ, gây các triệu chứng trầm cảm.

Ở người nghiện rượu, nồng độ chất này tăng rất cao nên khi giảm hoặc ngừng uống rượu, người nghiện rượu luôn có cảm giác buồn chán, ủ dột, kém sinh khí và thường thèm uống lại rượu để tăng hưng phấn.

Rượu cũng làm ảnh hưởng tới các thụ thể của glutamate, một chất dẫn truyền thần kinh khác có nhiều ở các đầu mút thần kinh cơ nên ảnh hưởng đến vận động và ngôn ngữ.

Rượu còn ảnh hưởng tới việc sản xuất một số chất quan trọng có trong não bộ như dopamin, làm rối loạn hoạt động toàn thân như suy nghĩ, trí nhớ và độ tập trung cũng như các hoạt động thể chất khác.

Rượu thường gây xơ gan và khi chức năng gan giảm, các chất độc từ hệ tiêu hóa vào máu không được gan loại bỏ nên tới thẳng não gây thêm tổn thương tại đây.

Khi uống rượu kéo dài gây thiếu hụt nhiều chất quan trọng đối với hệ thần kinh như vitamin B1, B6, B12; các chất điện giải như kali, canxi, natri; các yếu tố vi lượng như đồng, kẽm… cùng các chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ khác.

Cùng với thời gian, hệ thần kinh sẽ bị tổn thương như teo não, mất chất myelin, giảm thể tích chất xám (các tế bào thần kinh) và gia tăng số lượng các tế bào thần kinh đệm (là các tế bào ít có vai trò trong các hoạt động nhận thức và tư duy của con người).

Vì vậy, các chuyên gia y tế khuyên những người có dấu hiệu nghiện rượu nên đi khám để được tư vấn hướng dẫn các biện pháp cai rượu phù hợp.

Trong quá trình cai rượu nên cố gắng thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh và đảm bảo dinh dưỡng bằng cách ăn uống đủ chất, uống nhiều nước và bổ sung vitamin và khoáng chất để giúp giảm các triệu chứng khó chịu do cai rượu, giúp phục hồi sức khỏe thể chất và tinh thần.

2. Một số thực phẩm giúp bổ thần kinh ở người nghiện rượu
2.1. Thực phẩm giàu vitamin B
Uống rượu kéo dài có thể khiến cơ thể bạn bị thiếu vitamin, đặc biệt là vitamin nhóm B. Loại vitamin này đặc biệt quan trọng giúp cho não và hệ thần kinh hoạt động khỏe mạnh.

Vì vậy, việc bổ sung nguồn thực phẩm cung cấp vitamin B cho các trường hợp lạm dụng rượu, nghiện rượu là rất quan trọng. Nguồn thực phẩm giàu vitamin B bao gồm: cá hồi, thịt gia cầm, sữa, rau lá xanh, đậu và ngũ cốc nguyên hạt.

Đặc biệt, vitamin B1 có nhiều trong cơm (nấu bằng gạo không xay xát kỹ), các loại đậu, đỗ, vừng, lạc, lòng đỏ trứng, thịt (lợn, bò)…

2.2. Ngũ cốc nguyên hạt
Không chỉ là thực phẩm giàu vitamin B, ngũ cốc nguyên hạt cũng giàu chất xơ. Chất xơ không chỉ mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa, do đó làm giảm cảm giác thèm ăn mà còn giúp giải phóng đường chậm, giữ cho lượng đường trong máu ở mức ổn định và giúp ngăn ngừa tâm trạng thất thường.

Chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt còn rất tốt cho đường ruột. Các vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh có thể giúp hỗ trợ gan và thận khoẻ mạnh - những cơ quan giải độc quan trọng nhất của cơ thể.

Các loại ngũ cốc nguyên hạt tốt nhất để giải độc rượu là: gạo lứt, quinoa, bánh mì nguyên cám, yến mạch…

Một số loại ngũ cốc không tốt cho người nghiện rượu là gạo trắng, bột mì tinh chế, ngũ cốc đã qua chế biến…

2.3. Các loại rau lá xanh
Các loại rau lá xanh rất giàu vitamin B, vitamin C, vitamin E và magiê. Tất cả đều rất quan trọng cho hoạt động bình thường của hệ thần kinh con người.

Vitamin B rất cần thiết trong quá trình tổng hợp và lưu thông các chất dẫn truyền thần kinh, là các chất hóa học trong não điều chỉnh nhịp tim, hô hấp và tiêu hóa. Magiê giúp làm dịu thần kinh. Vitamin E và C có tác dụng chống lão hóa cho hệ thần kinh.

2.4. Thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng
Vitamin và chất khoáng có vai trò tham gia các hoạt động chuyển hoá và chống oxy hoá tế bào não. Khi thiếu vitamin B, đặc biệt là acid folic và vitamin B12 sẽ gây ra thiếu máu, dẫn đến thiếu cung cấp oxy cần thiết cho não.

Các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất nhất là rau xanh và trái cây tươi. Rau xanh chứa nhiều các chất chống ôxy hóa, giúp minh mẫn. Rau xanh cũng chứa nhiều axit folic, có tác dụng ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Rau cũng có hàm lượng nước cao, chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ. Chất xơ giúp giữ lượng đường trong máu ổn định, làm giảm sự mệt mỏi, khó chịu, lo lắng và cảm giác thèm ăn khi cai rượu. Chất xơ cũng cung cấp năng lượng cho vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh. Các loại rau lá xanh cũng rất giàu canxi, kali, vitamin A, B và C.

Các loại quả tươi chứa nhiều vitamin lại vừa giàu các chất chống oxy hóa như cam, quýt, ổi, bưởi… rất có lợi cho sức khỏe của cơ thể và hoạt động của não.

2.5. Axit béo omega-3
Hệ thần kinh được bảo vệ bởi lớp vỏ myelin, có chứa hàm lượng axit béo rất cao. Vì vậy, những người thiếu axit béo có thể bị tổn thương các dây thần kinh. Axit béo omega-3 là chất béo lành mạnh giúp giảm viêm trong cơ thể, ổn định tâm trạng và cải thiện chức năng não.

Cá là thực phẩm chứa nhiều axit béo omega-3 có thể giúp chữa lành các dây thần kinh và hệ thần kinh. Người nghiện rượu nên ăn các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi và quả óc chó, hạt lanh, hạt chia...

2.6. Các loại hạt và quả hạch
Quả hạch và hạt là một nguồn cung cấp chất béo lành mạnh và khoáng chất thường bị cạn kiệt khi sử dụng nhiều rượu. Chất béo omega-3 có trong quả óc chó, hạt chia và hạt lanh có thể giúp cải thiện chức năng não. Hạnh nhân là một nguồn cung cấp canxi dồi dào, giúp ích cho chức năng hệ thần kinh.

Quả hạch và hạt cũng có hàm lượng calo cao, vì vậy nếu một người nghiện rượu đang phải chống chọi với cơn buồn nôn, một nắm nhỏ các loại hạt sẽ cung cấp một lượng chất dinh dưỡng tốt và làm giảm cảm giác khó chịu này.