Chanh là loại trái cây thuộc họ cam quýt cùng với bưởi, quýt và cam. Theo Healthline, vỏ chanh đặc biệt chứa đầy các hợp chất hoạt tính sinh học cao mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ.

1. Công dụng của vỏ chanh đối với sức khỏe

Dưới đây là 7 lợi ích của vỏ chanh đối với sức khỏe dựa trên các nghiên cứu khoa học đã được chứng minh.

1.1. Giá trị dinh dưỡng cao

Mặc dù chỉ tiêu thụ một lượng nhỏ nhưng mỗi 6 gram vỏ chanh lại cung cấp:

- 3 calo

- 1 gam carb

- 1 gam chất xơ

- 9% giá trị hàng ngày (DV) vitamin C.

Ngoài ra, vỏ chanh còn chứa một lượng canxi (134 mg/100 gam vỏ chanh), kali (160 mg/100 gam vỏ chanh) và magie. D-limonene là hợp chất tạo ra mùi tinh dầu thơm đặc trưng của chanh cũng được tìm thấy trong vỏ chanh cũng mang lại các lợi ích sức khỏe tiềm năng.

1.2. Hỗ trợ sức khỏe răng miệng

Sâu răng và nhiễm trùng nướu là những bệnh răng miệng phổ biến có nguyên nhân chủ yếu là do vi khuẩn như Streptococcus mutans. Trong khi đó, vỏ chanh chứa chất kháng khuẩn giúp ức chế sự phát triển của loại vi sinh vật này.

Theo Healthline, một nghiên cứu năm 2011 trên NCBI xem xét về khả năng kháng khuẩn và chống lại vi khuẩn trong miệng từ vỏ chanh cho thấy, vỏ chanh có tính kháng khuẩn mạnh mẽ giúp chống lại các vi khuẩn gây bệnh răng miệng thông thường một cách hiệu quả.

1.3. Giàu chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là các hợp chất thực vật ngăn ngừa sự tổn thương tế bào bằng cách chống lại các gốc tự do trong cơ thể. Vỏ chanh có nhiều chất chống oxy hóa bao gồm D-limonene và vitamin C.

Việc hấp thụ các chất chống oxy hóa nhóm flavonoid như D-limonene có liên quan tới việc giảm nguy cơ mắc một số bệnh như tim mạch và tiểu đường type 2. Đặc biệt, một số nghiên cứu trong ống nghiệm cũng xác định rằng vỏ chanh thậm chí có hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ hơn vỏ bưởi hoặc vỏ quýt.

Theo Healthline, một số nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy hoạt chất D-limonene có tác dụng giúp tăng hoạt động của một loại enzyme có tác dụng giúp giảm stress oxy hóa - có liên quan tới nguy cơ tổn thương mô và lão hóa nhanh.

Bên cạnh đó, vitamin C trong vỏ chanh từ lâu cũng được biết đến là một chất chống oxy hóa cao giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh tật.

1.4. Có thể có đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm

Theo một nghiên cứu trên ống nghiệm năm 2018 trên NCBI, vỏ chanh có thể giảm sự phát triển đáng kể của vi khuẩn kháng kháng sinh và tác dụng chống lại loại nấm kháng thuốc gây bệnh nhiễm trùng da.

Tuy nhiên, các nghiên cứu này chưa được kiểm nghiệm ở quy mô lớn trên người nên chúng ta vẫn cần những nghiên cứu cấp cao hơn trước khi kết luận cụ thể.

1.5. Tăng cường hệ miễn dịch

Chiết xuất vỏ chanh có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch nhờ giàu hàm lượng flavonoid và vitamin C. Một đánh giá của 82 nghiên cứu cho thấy 1-2 gram vitamin C mỗi ngày làm giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian của bệnh cảm lạnh thông thường tới 8% ở người lớn và 14% ở trẻ em.

1.6. Tăng cường sức khỏe tim mạch

Huyết áp cao, cholesterol cao và béo phì đều là những yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh tim. Theo Healthline, các hợp chất như flavonoid, vitamin C và pectin - chất xơ chính trong vỏ chanh - có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Một đánh giá của 14 nghiên cứu trên 344.488 người cho thấy thêm 10 mg flavonoid mỗi ngày giúp giảm 5% nguy cơ mắc bệnh tim.

Ngoài ra, một nghiên cứu trên chuột bị béo phì cho thấy, D-limonene trong vỏ chanh có tác dụng giảm lượng đường trong máu, chất béo trung tính và nồng độ cholesterol xấu cũng như tăng nồng độ cholesterol tốt.

Hơn nữa pectin trong vỏ chanh cũng đã được chứng minh có thể giúp giảm mức cholesterol bằng cách tăng bài tiết axit mật do gan sản xuất và liên kết với cholesterol.

1.7. Có thể có đặc tính chống ung thư

Flavonoid và vitamin C có liên quan tới việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư và thúc đẩy sự phát triển của các tế bào bạch cầu - nhằm loại bỏ các tế bào đột biến gây ung thư; đặc biệt là ung thư dạ dày.

Theo Healthline, một nghiên cứu 52 tuần trên chuột cho thấy D-limonene trong vỏ chanh với các nồng độ khác nhau có thể ức chế tế bào ung thư dạ dày cũng như loại bỏ các tế bào này.

Tuy vậy, người mắc bệnh ung thư không nên coi vỏ chanh là phương pháp chữa bệnh chính để điều trị ung thư bởi các nghiên cứu về tác dụng của vỏ chanh trong chống ung thư trên người vẫn còn khá hạn chế.

Ngoài các công dụng kể trên thì vỏ chanh còn có nhiều ứng dụng trong mỹ phẩm hay tẩy rửa và khử mùi thiết bị gia dụng, chẳng hạn:

- Vỏ chanh làm chất tẩy rửa cùng với giấm trắng

- Vỏ chanh giúp khử mùi tủ lạnh hoặc khử mùi thùng rác

- Vỏ chanh giúp tẩy cặn ấm đun nước

- Tẩy tế bào chết cho da cơ thể bằng hỗn hợp vỏ chanh, dầu ô liu và đường nâu,...

2. Bài thuốc chữa bệnh từ vỏ chanh

Theo Đông Y, vỏ chanh có vị đắng, tính ấm; có tác dụng kiện vị (cải thiện sức khỏe dạ dày), tiêu thực, an thai, thông khí kết và làm đẹp da.

Bài thuốc chữa bệnh từ vỏ chanh có tác dụng tùy thuộc vào từng tình trạng và không sử dụng để thay thế chỉ định từ bác sĩ. Dưới đây là một số bài thuốc vỏ chanh chữa bệnh mà bạn có thể tham khảo:

- Vỏ chanh chữa đầy hơi, lợm giọng, buồn nôn: Vỏ quả chanh sau khi đã vắt hết nước đem thái thành miếng nhỏ, thêm mật ong vào cho đủ ngọt, mỗi ngày ăn chừng 3-5 vỏ quả.

- Hỗ trợ sốt cao ở trẻ: Dùng quả chanh vắt lấy nước nguyên chất, cho trẻ uống từng ít một, đồng thời lấy vỏ chanh giã nát, vắt lấy nước xoa vào lồng ngực và xát tay chân (xát từ trong ra ngoài, xát nhiều ở các khuỷu tay, khoeo tay, khoeo chân), làm như vậy liên tục một lúc thì sốt lui và tỉnh táo lại.

- Giảm đau khớp với vỏ chanh: Lấy vỏ chanh bào mỏng đắp vào vùng khớp bị đau rồi băng gạc cố định lại từ 2-3 tiếng để có hiệu quả. Hoặc bạn có thể lấy vỏ chanh trộn với dầu ô liu và lá cây bạch đàn - ủ hỗn hợp này trong khoảng 2 tuần để lấy nước đắp vào vùng khớp bị đau bằng miếng vải mỏng và để qua đêm.

Ngoài công dụng chữa bệnh thì vỏ chanh cũng được ứng dụng trong làm đẹp như mặt nạ trắng da từ vỏ chanh với sữa tươi; dưỡng da mềm mịn với hỗn hợp vỏ chanh với dưa chuột, đất sét và nước hoa hồng; tẩy tế bào chết cho da với bột vỏ chanh, muối biển và nước hoa hồng;... Nhiều người cũng sử dụng vỏ chanh để thêm vào nước uống detox giảm cân và tăng hương vị cho nước lọc vốn "nhạt nhẽo".

Nhìn chung vỏ chanh lành tính và an toàn với hầu hết các đối tượng. Tuy nhiên, vỏ chanh có thể chứa dư lượng thuốc trừ sâu nên bạn có thể làm sạch chanh bằng dung dịch rửa trái cây hoặc baking soda để loại bỏ.