So với các món ăn sáng truyền thống của người Việt như xôi, bún, phở, bánh mỳ thì yến mạch ít được mọi người sử dụng hơn. Tuy nhiên, đây là thực phẩm được các chuyên gia khuyến cáo nên sử dụng thường xuyên vào bữa sáng vì nó mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Yến mạch thô nguyên cám không chỉ cung cấp nhiều chất xơ, mà còn là nguồn gluxit, protein dồi dào và lành mạnh hơn sơ với bún, phở hay các loại thịt đỏ khác.
Ngoài ra, các thực phẩm kết hợp cùng với yến mạch khi ăn thường là sữa hoặc sữa chua, cùng với các loại trái cây lành mạnh khác như việt quất, chuối, dâu tây, quả mâm xôi… Vì thế, chúng cung cấp khá cân đối các vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Trong khi đó, bún, phở hay bánh mì khi ăn sáng nguồn cung cấp chủ yếu là gluxit (tinh bột) và chất béo, chất đạm (các loại thịt) cho cơ thể, còn các loại rau để cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất rất ít. Chính vì những lợi ích với sức khỏe như vậy, tại nhiều quốc giau ở châu Âu, yến mạch còn được ví là “nữ hoàng ngũ cốc” và sử dụng thường xuyên trong bữa sáng.
Lưu ý khi ăn yến mạch phải sử dụng loại hạt thô, kết hợp đa dạng với những thực phẩm khác. Ảnh minh họa.
Xét dưới góc độ dinh dưỡng, TS.BS Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết, việc lựa chọn một bữa sáng an toàn, hợp lý là không đơn giản vì nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như kinh tế, bệnh lý hay sở thích. Đối với yến mạch, bác sĩ Hồng Sơn cho rằng, sở dĩ ít người sử dụng có thể là do giá đắt đỏ hơn và để trở thành một bữa sáng lành mạnh, việc chế biến cũng không hề đơn giản. Hơn nữa, trên thị trường hiện bán nhiều sản phẩm từ yến mạch nhưng không phải loại nào cũng lành mạnh, tốt cho sức khỏe.
Ông Sơn cho rằng, mọi người cần phân biệt rất rõ việc sử dụng yến mạch thô còn nguyên cám khác hoàn toàn so với những sản phẩm chế biến sẵn. Ví dụ những gói bột yến mạch chế biến sẵn hoặc những thanh granola (từ yến mạch) khi dùng cho bữa sáng, dù rất tiện lợi nhưng lại không hề lành mạnh. Bởi những sản phẩm này chứa rất nhiều đường và ít chất xơ nên dù cho cảm giác no nhanh nhưng không tốt cho sức khỏe.
Ngược lại, yến mạch thô (nguyên hạt) chưa qua chế biến chứa rất nhiều chất xơ, khi dùng cho bữa sáng kết hợp với một số thực phẩm như sữa, các loại trái cây thì lại là một bữa sáng lý tưởng, tốt cho sức khỏe.
Cùng được làm từ yến mạch nhưng thanh granola dù tiện lợi lại không lành mạnh cho bữa sáng. Ảnh minh họa.
Theo khuyến nghị, lượng tối đa nên sử dụng trong một ngày với người trưởng thành bình thường là khoảng 230g yến mạch sống, tương đương với 400g yến mạch nấu chín. Nhu cầu này có thể thay đổi tùy theo lứa tuổi và tình trạng sức khỏe. Những người có ý định giảm cân không nên dùng vượt quá 100g.
Về tác dụng của yến mạch với sức khỏe, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, yến mạch giúp làm giảm huyết áp hiệu quả vì chúng có nhiều chất chống oxy hoá chứa avenanthramide cùng những hợp chất thực vật có lợi mang tên polyphenol. Đây cũng là thực phẩm giúp giảm cân và kiểm soát đường huyết rất tốt. Do chứa hàm lượng chất xơ không hòa tan là Beta - Glucan nên yến mạch sẽ giúp cải thiện độ nhạy insulin, hạ đường huyết. Mặt khác, việc ăn yến mạch còn giúp làm chậm quá trình tiêu hóa của dạ dày, từ đó giúp tăng cảm giác no và giảm cân hiệu quả.
Yến mạch thô nguyên cám kết hợp với các loại thực phẩm lành mạnh khác rất tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa.
Không chỉ vậy, yến mạch là loại ngũ cốc có chứa một lượng carbs lành mạnh với khả năng kích thích sản xuất chất dẫn truyền thần kinh mang tên serotonin do tryptophan sản xuất. Chất này ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ, cảm giác thèm ăn, cảm xúc và tâm trạng, vì thế có thể xem yến mạch là thực phẩm có khả năng cải thiện tâm trạng và chống trầm cảm, stress hiệu quả.
Mặc dù có nhiều lợi ích với sức khỏe, được khuyến cáo nên sử dụng cho bữa sáng nhưng cũng không nên dùng yến mạch thô nguyên hạt để thay hoàn toàn cơm hay các loại ngũ cốc khác, nên sử dụng đan xen để đa dạng thực phẩm vào cơ thể.
Ngoài ra, phụ nữ mang thai hoặc người có vấn đề về gan, hay nóng ruột cũng không nên sử dụng quá nhiều yến mạch. Bà bầu ăn quá nhiều loại ngũ cốc này có thể ảnh hưởng đến quá trình bài tiết hormone. Còn với những ai bị nóng gan thì yến mạch lại là nguyên nhân gây ra chứng đầy hơi, nóng trong.
