Mang thai 11 tuần nhờ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), chị P.K.O. (25 tuổi, Bắc Ninh) bất ngờ rơi vào tình trạng nguy kịch, phải nhập viện Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội) với biểu hiện sốt cao liên tục, ho nhiều, khó thở tăng dần.
Diễn biến bệnh nhanh và nặng
Ba ngày trước nhập viện, thai phụ bắt đầu sốt cao tới 39°C, dùng thuốc hạ sốt chỉ đỡ tạm thời rồi lại tái sốt. Điều trị tại cơ sở y tế tư nhân không cải thiện, chị được chuyển gấp đến khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Khi nhập viện, bệnh nhân suy hô hấp tiến triển: thở nhanh, nông, co kéo rõ cơ hô hấp phụ. Chỉ số SpO₂ ở mức nguy hiểm 77-80% (bình thường 96-100%), đe dọa tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi.
Dù được thở oxy qua kính mũi, SpO₂ chỉ cải thiện tạm thời. Tình trạng xấu đi nhanh chóng buộc các bác sĩ phải hỗ trợ thở không xâm nhập. Sau hội chẩn và tư vấn với gia đình, ê-kíp quyết định chụp CT phổi có che chắn chì bảo vệ thai nhi.
Kết quả cho thấy phổi tổn thương lan rộng hai bên, đông đặc xen kẽ kính mờ chiếm 50-60% thể tích, kèm nhiều nốt nhỏ dạng lao kê. Mức độ này hình thành chỉ sau 3 ngày khởi bệnh. Xét nghiệm sinh học phân tử khẳng định chị mắc lao phổi hoạt động.
Lao phổi trong thai kỳ đặc biệt nguy hiểm
ThS.BS Ninh Thị Ngọc, khoa Cấp cứu, cho biết tổn thương phổi ở phụ nữ mang thai có thể diễn tiến rất nhanh. May mắn là bệnh nhân đến viện kịp và được xử trí đúng. Nếu chậm trễ, nguy cơ không qua khỏi cho cả mẹ và con là rất lớn.
Theo bác sĩ Ngọc, lao phổi khi mang thai - nhất là trong bối cảnh IVF - rất nguy hiểm. Người bệnh không chỉ có nguy cơ suy hô hấp cấp, xơ phổi vĩnh viễn, mà còn buộc phải dùng thuốc chống lao. Một số thuốc có độc tính cao, nếu không điều chỉnh liều và phác đồ, có thể gây dị tật bẩm sinh hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của trẻ.
ThS.BS Trần Văn Bắc, Phó trưởng khoa Cấp cứu, nhấn mạnh tầm soát lao trước khi thực hiện IVF là bước bắt buộc. Điều này vừa ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con, vừa bảo vệ sức khỏe sản phụ. Lao phổi trong thai kỳ tiến triển rất nhanh và dễ gây biến chứng nặng, đe dọa tính mạng.
Ông cho biết lao có thể tồn tại âm thầm dưới dạng tiềm ẩn, không triệu chứng rõ rệt. Khi mang thai, đặc biệt là mang thai nhờ IVF, hệ miễn dịch thay đổi, cộng thêm áp lực tâm lý, bệnh dễ bùng phát thành lao hoạt động.
Các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ trước khi mang thai, đặc biệt chuẩn bị làm IVF, cần:
- Khám tổng quát, tầm soát bệnh truyền nhiễm, trong đó có lao.
- Tiêm đủ các loại vacccine cần thiết: uốn ván, rubella, cúm, thủy đậu, viêm gan B… để phòng sảy thai, sinh non, dị tật.
- Trong thai kỳ, nếu có biểu hiện sốt, ho, khó thở, mệt mỏi kéo dài, cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán, xử trí kịp thời.
