Mỗi thực phẩm đều cung cấp một nhóm chất dinh dưỡng nhất định, không có loại nào hoàn hảo hay có thể đáp ứng đầy đủ mọi nhu cầu của cơ thể. Vì vậy, cách ăn uống thông minh nhất cho trẻ mầm non là kết hợp nhiều loại thực phẩm khác nhau, thay đổi món ăn thường xuyên để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ.
Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Đỗ Vân Anh, Trưởng khoa Dinh dưỡng Học đường, Viện Dinh dưỡng, việc đa dạng hóa thực phẩm là rất cần thiết, nhưng không phải loại nào cũng tốt hoặc phù hợp với trẻ nhỏ. Cha mẹ cần hiểu rõ thực phẩm nên được ưu tiên trong khẩu phần hàng ngày cũng như những loại cần hạn chế, từ đó giúp con phát triển khỏe mạnh và phòng ngừa bệnh tật sớm.
Trong thực đơn hàng ngày của trẻ, ngũ cốc, khoai và các sản phẩm chế biến như gạo, bánh mì, bún, phở, ngô, khoai lang hay khoai tây là nguồn năng lượng chính. Đây còn là nhóm thực phẩm cung cấp protein thực vật, vitamin nhóm B, chất khoáng và chất xơ. Các chuyên gia khuyến khích nên ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch, hạt kê, bánh mì nguyên cám, vì lớp vỏ cám chứa nhiều vitamin và khoáng chất hơn ngũ cốc tinh chế.
"Rau xanh, củ quả và trái cây chín đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa và thúc đẩy sự phát triển của trẻ", bác sĩ Vân Anh nói.
Thịt, thủy sản, trứng và các loại hạt giàu đạm là nguồn cung cấp protein động vật - dưỡng chất thiết yếu mà cơ thể trẻ không thể tự tổng hợp. Bên cạnh đó, các loại đậu đỗ, lạc, vừng cũng mang lại nguồn protein thực vật quý giá. Sự kết hợp cân đối giữa hai nhóm protein này giúp trẻ có khẩu phần ăn hài hòa và đầy đủ axit amin cần thiết.
Sữa và các chế phẩm từ sữa là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, cung cấp đầy đủ đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất, đặc biệt là canxi và vitamin nhóm B - yếu tố quan trọng cho sự phát triển xương, răng và hệ thần kinh.
Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Đỗ Vân Anh, Trưởng khoa Dinh dưỡng Học đường, Viện Dinh dưỡng, nhóm thực phẩm chứa chất béo lành mạnh như dầu thực vật (dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu ô liu), quả bơ, hạt điều, hạnh nhân hay các loại cá biển như cá hồi, cá thu cũng cần được bổ sung hợp lý.
"Trẻ nhỏ vẫn cần một lượng nhất định chất béo bão hòa (dưới 10% tổng năng lượng mỗi ngày) để phát triển não bộ và hormone, nhưng nên chọn nguồn tự nhiên từ thịt, trứng, sữa thay vì thực phẩm chế biến công nghiệp", bác sĩ Vân Anh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, bác sĩ Vân Anh khuyến cáo nên hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, kem; các món ăn nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa như snack, khoai tây chiên, đồ ăn nhanh; và những thực phẩm nhiều muối như dưa muối, đồ khô, đồ hộp hay mì ăn liền. Việc tiêu thụ quá nhiều những loại này có thể ảnh hưởng đến tim mạch, cân nặng và sức khỏe lâu dài của trẻ.
Vị chuyên gia khuyến cáo chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học không chỉ giúp trẻ mầm non phát triển toàn diện mà còn hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, phòng ngừa sớm các bệnh không lây nhiễm như béo phì, tiểu đường hay tăng huyết áp.
