Xin chào bác sĩ, tôi mới đi tập gym được 3 tuần. Tôi tự tập hoặc tập cùng PT (1 tuần 2 buổi). Sau mỗi buổi tập tôi hay bị đau mỏi, thậm chí có buổi tối nằm ngủ tôi thấy cơ bụng mình rất đau. Tôi thấy nhiều người bảo tập xong đau mới tốt nhưng gần đây có trường hợp bị liệt sau tập gym khiến tôi lo lắng. Xin bác sĩ cho tôi lời khuyên. (Nguyễn Thanh Huyền - Long Biên, Hà Nội)
Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ - Giảng viên trường Đại học Y dược TP.HCM - tư vấn:
Chúng ta thường hay lầm tưởng cứ phải đau mỏi cơ mới tốt, tập luyện xong không thấy hiện tượng gì là "chưa đủ đô". Quan niệm đó hoàn toàn sai lầm. Tập luyện đúng và đủ không đồng nghĩa với việc bạn phải đau vào ngày hôm sau.
Ngoài ra, cơn đau cơ không thể trở thành thước đo sự thích nghi và phát triển của cơ bắp. Sự hình thành đau cơ sau tập luyện là khác nhau giữa mỗi người kể cả những người có gene giống nhau, giữa những vận động viên thể dục thể thao cũng chịu sự chi phối của nhiều yếu tố khác.
Việc đau cơ ở một mức độ nào đó được coi là cần thiết trong việc tập thể hình. Một số tổn thương cơ còn là điều kiện cần thiết để kích thích sản sinh protein và phát triển cơ. Khi tập quen, bạn ít đau hơn.
Gene cũng ảnh hưởng đến việc cơ thể bạn có mẫn cảm với các cơn đau và nhức hay không. Có người không có phản ứng, có người lại phải ứng ít, còn có người lại phản ứng mạnh với các cơn đau nhức. Nếu nằm trong nhóm những người phản ứng mạnh, bạn sẽ phải đối mặt với đau nhức cơ sau tập luyện thường xuyên hơn.
Triệu chứng đau cơ chỉ diễn ra từ 6-8 giờ sau khi tập thể hình hay hoạt động thể thao và đạt đỉnh điểm là vào khoảng 24 đến 48 tiếng hậu vận động. Triệu chứng này sẽ giảm bớt đi sau khoảng 72 tiếng.
Nếu cơn đau kéo dài quá 72 tiếng và đi kèm một số triệu chứng như nước tiểu màu nâu, hãy thận trọng. Bởi đây là dấu hiệu bị tiêu cơ vân và cần can thiệp y tế.
Nguyên nhân tiêu cơ vân là luyện tập mạnh, gắng sức, các sợi cơ hoạt động quá mạnh, quá ngưỡng và cuối cùng là các tế bào cơ bị chết, do đó giải phóng các chất độc hại của chúng vào máu. Ví dụ khi nâng tạ, bạn đang gây ra những vết rách siêu nhỏ trong cơ bắp. Khi cơ thể sửa chữa những vết rách đó, cơ bắp trở nên mạnh và to hơn. Tiêu cơ vân là một tổn thương cơ tương tự, nhưng các sợi không thể sửa chữa.
Dấu hiệu của tiêu cơ vân do tập luyện quá sức: Bạn cảm thấy các cơ bắp không còn sức, cảm thấy yếu và sức cơ giảm, đau nhức quá mức, cơ bắp sưng do viêm, chuột rút, buồn nôn, nước tiểu có màu nâu.
Để giảm tình trạng đau cơ, bạn nên tập luyện từ từ khi mới bước vào một bài tập mới. Điều này giúp cho cơ bắp của bạn có thời gian thích nghi và phục hồi. Bạn nên khởi động làm ấm cơ thể bao gồm các bài tập giãn cơ động, và từ từ hạ thấp cường độ vào cuối mỗi buổi tập.
Để phòng ngừa tiêu cơ vân, bạn cần kiểm soát lượng nước đưa vào cơ thể, đặc biệt là khi tập thể dục kéo dài, cường độ cao hoặc trong môi trường nóng. Lưu ý, khi thực hiện chế độ ăn ít calorie hoặc sau thời gian nhịn đói kéo dài, bạn không nên tập quá nặng. Đây là giai đoạn cơ thể không đủ năng lượng để cho phép cơ bắp hoạt động hiệu quả.
Ngoài ra, bạn nên hạn chế các loại chất kích thích như rượu trước khi tập thể dục hoặc doping. Hãy thận trọng khi dùng thuốc không kê theo đơn như thuốc chống viêm và kiểm tra các thuốc được phép dùng với bác sĩ.
