Theo thông tin từ Công an quận Hà Đông, TP Hà Nội, tài xế Hà Thanh Hưng (SN 1977, nguyên quán Yên Bái, tạm trú tại phường La Khê, quận Hà Đông - người điều khiển xe Santafe gây tai nạn liên hoàn khiến nhiều người thương vong) khai nhận có tiền sử bị bệnh động kinh nặng, mỗi khi lên cơn gần như trí nhớ không còn.

'Khi xảy ra tai nạn, em không biết đã gây ra việc gì. Lúc đấy bao nhiêu người hỏi, em chỉ biết xua tay xin lỗi, xin lỗi…", tài xế Hà Thanh Hưng nói với cán bộ điều tra tại cơ quan công an.

Theo lời một số nhân chứng có mặt tại hiện trường, sau khi gây tai nạn, tài xế Hưng ngồi bên trong xe khoảng 5 phút, người dân xung quanh đập cửa thì mới ra ngoài.

Qua điều tra ban đầu và lời khai của tài xế Hà Thanh Hưng, nguyên nhân vụ tai nạn do anh ta đã cố vượt sai quy định và không làm chủ được tốc độ.

Quá trình kiểm tra sau vụ tai nạn, cơ quan chức năng không phát hiện nồng độ cồn, ma túy trong cơ thể tài xế Hưng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, trong bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe Thông tư liên tịch số 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT ngày 21/8/2015 quy định một số trường hợp không đủ điều kiện để lái xe theo các hạng xe tương ứng.

Cụ thể, đối với người lái xe hạng A1 không rối loạn tâm thần cấp, rối loạn tâm thần mạn tính không điều khiển được hành vi; liệt vận động từ 2 chi trở lên.

Đối với nhóm 2 dành cho lái xe hạng B1 không mắc rối loạn tâm thần cấp đã chữa khỏi hoàn toàn nhưng chưa đủ trong 6 tháng; rối loạn tâm thần mạn tính không điều khiển được hành vi; động kinh còn cơn trong vòng 24 tháng gần nhất (không/có dùng thuốc điều trị); liệt vận động từ 2 chi trở lên; hội chứng ngoại tháp; rối loạn cảm giác sâu; chóng mặt do các nguyên nhân bệnh lý.

Nhóm số 3 là lái xe các hạng A2, A3, A4, B2, C, D, E… không mắc rối loạn tâm thần cấp đã chữa khỏi hoàn toàn nhưng chưa đủ 24 tháng; rối loạn tâm thần mạn tính; động kinh; liệt vận động một chi trở lên; hội chứng ngoại tháp; rối loạn cảm giác nông hoặc rối loạn cảm giác sâu; chóng mặt do các nguyên nhân bệnh lý.

Như vậy, trường hợp tài xế Hưng mắc động kinh thì sẽ không được cấp giấy phép lái xe ở nhóm số 3 và cũng có thể không được cấp cả bằng lái xe hạng B1.

Trong khi đó, trả lời báo chí, vợ tài xế Hưng cho biết, chồng mình mắc động kinh từ năm 2003 và thường xuyên phải uống thuốc điều trị. Lần gần đây nhất vào năm 2020, tài xế Hưng vẫn bị bác sĩ kết luận mắc bệnh động kinh.

Vợ tài xế Hưng cũng cho biết, chồng mình được cấp Giấy phép lái xe năm 2014.

Trước đó vào đầu tháng 7, trong buổi sơ kết 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2022, Phòng CSGT Hà Nội thông tin, đơn vị này đã tham mưu Công an Hà Nội trao đổi, kiến nghị Sở GTVT Hà Nội không cấp giấy phép lái xe cho các trường hợp bị tâm thần. Cá biệt nếu có trường hợp nào đã cấp sẽ phải thu hồi.

Bàn về tính pháp lý của vụ việc nói trên, Luật sư Quách Thành Lực (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, với hậu quả gây tai nạn chết người cùng với thiệt hại lớn về tài sản cho nhiều nạn nhân, tài xế điều khiển xe Santa Fe sẽ phải đối mặt với khung hình phạt từ 1-5 năm về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Trong trường hợp, tài xế này có tiền sử bệnh động kinh, CQĐT sẽ yêu cầu gia đình cung cấp hồ sơ bệnh án, đơn thuốc và làm rõ quá trình điều trị. Nếu cần thiết sẽ trưng cầu giám định tâm thần để xác định, tại thời điểm vụ tai nạn xảy ra, người này có mắc bệnh đến mức mất khả năng nhận thức, điều khiển hành vi hay không.

Trường hợp có căn cứ cho thấy, tại thời điểm lái xe gây tai nạn, người đàn ông này mắc bệnh đến mức không kiểm soát được hành vi của mình, anh ta sẽ được loại trừ trách nhiệm hình sự.

Trường hợp kết quả giám định pháp y tâm thần cho thấy, tài xế lái chiếc Santafe tuy có tiền sử bệnh động kinh, nhưng tại thời điểm thực hiện hành vi lái xe gây tai nạn, người này hoàn toàn nhận thức, điều khiển được hành vi của mình, vụ tai nạn do lỗi xử lý tình huống, không làm chủ tốc độ, lúc này CQĐT sẽ vẫn khởi tố vụ án hình sự.

Bên cạnh đó, nếu có căn cứ cho thấy, có hành vi cấp giấy phép lái xe cho người bệnh động kinh dẫn đến hậu quả người này tham gia giao thông và gây tai nạn chết người, CQĐT có thể khởi tố vụ án hình sự về tội Giả mạo trong công tác, tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng hoặc các tội danh khác có liên quan đến thủ tục cấp giấy phép lái xe.

Còn trường hợp tại thời điểm sát hạch, cấp giấy phép lái xe, người này đã điều trị ổn định, che giấu tiền sử bệnh động kinh, kết quả khám sức khỏe để sát hạch lái xe, người đàn ông này hoàn toàn bình thường, có đủ điều kiện sức khỏe để lái xe, sau khi được cấp giấy phép lái xe thì bệnh mới tái phát, cơ quan chức năng sẽ không xem xét trách nhiệm của đơn vị cấp giấy phép lái xe.

Vì sao chuyển hồ sơ sang Bộ Quốc phòng?
Theo thông tin hiện có, vụ việc khiến một nạn nhân tử vong là đại úy M.T.T.T. (46 tuổi, quân nhân chuyên nghiệp tại nhà máy A40, Bộ Tham mưu, Quân chủng Phòng không - Không quân). Ngoài ra, trong số phương tiện gặp nạn có một ô tô biển đỏ do thượng úy H.V.H. (41 tuổi, cán bộ tại Văn phòng Bộ Quốc phòng) cầm lái.

Nói về vụ việc dưới góc độ tố tụng hình sự, Luật sư Trần Minh Hùng (Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình) nhìn nhận do vụ việc có dấu hiệu hình sự, nạn nhân tử vong là quân nhân và phương tiện bị hư hỏng thuộc quản lý của quân đội, việc Công an quận Hà Đông chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra Bộ Quốc phòng thụ lý là đúng quy định.

Trích dẫn Điều 272 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, luật sư Hùng cho biết tòa án quân sự có thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự mà bị cáo là quân nhân tại ngũ, công chức, công nhân, viên chức quốc phòng, quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện hoặc kiểm tra tình trạng sẵn sàng chiến đấu; dân quân, tự vệ trong thời gian tập trung huấn luyện hoặc phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu; công dân được điều động, trưng tập hoặc hợp đồng vào phục vụ trong quân đội.

Ngoài ra, tòa án còn được quyền xét xử các vụ án mà bị cáo không thuộc quản lý của quân đội, nhưng liên quan tới bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của những cá nhân, tổ chức thuộc quản lý của quân đội nêu trên.

Đối chiếu với trường hợp này, do hành vi của tài xế Hà Thanh Hưng đã xâm phạm tới tính mạng của quân nhân tại ngũ và gây thiệt hại cho tài sản thuộc quản lý của quân đội, thẩm quyền xét xử vụ án sẽ thuộc về tòa án quân sự.