Nhiều bệnh nhi sốc sốt xuất huyết nặng phải thở máy. Ảnh: Nguyễn Thuận. |
Chỉ trong vòng một ngày, các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) đã truyền gần 10 lít máu và chế phẩm máu cho một bệnh nhi 12 tuổi đến từ Trà Vinh. Đây là lượng máu cao gấp hơn ba lần thể tích máu trung bình của một đứa trẻ cùng độ tuổi. Sự sống của em đã treo lơ lửng khi rơi vào tình trạng sốc sốt xuất huyết nặng, xuất huyết tiêu hóa ồ ạt kết hợp hành kinh dữ dội.
Cấp cứu trong đêm
Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Phạm Văn Quang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Nhi đồng 1, cho biết bệnh nhi nhập viện trong tình trạng trụy mạch, huyết áp gần như không đo được, da niêm nhợt nhạt, tay chân lạnh, bụng chướng.
Trước đó, em đã sốt cao liên tục trong 3 ngày, kèm buồn nôn, sau đó nôn ói dữ dội và đi ngoài ra máu. Tại Bệnh viện Nhi Trà Vinh, các bác sĩ xác định em bị sốc sốt xuất huyết nặng, dung tích hồng cầu (HCT) chỉ còn 16%, chưa bằng một nửa so với ngưỡng bình thường.
"Bé mất khoảng 500 ml máu mỗi lần đi cầu. Dù đã được truyền dịch và máu tại tuyến dưới, tình trạng không cải thiện. Chúng tôi phải chuyển bé ngay trong đêm để tránh nguy cơ không qua khỏi", bác sĩ Quang chia sẻ.
Lúc 19h ngày 14/6, bệnh nhi được chuyển khẩn cấp lên Bệnh viện Nhi đồng 1, vào ngày thứ 7 kể từ khi khởi phát bệnh. Khi đến nơi, HCT của bệnh nhi đã tụt xuống chỉ còn 10%, tương đương mất khoảng 3/4 thể tích máu cơ thể.
Ngay khi nhập viện, bệnh nhi được đặt nội khí quản, thở máy, truyền máu và dùng thuốc cầm máu thế hệ mới. Các bác sĩ tiến hành nội soi dạ dày ngay trong đêm, khi bệnh nhi đã được truyền khoảng 5-6 lít máu.
"Kết quả nội soi cho thấy niêm mạc dạ dày và tá tràng bị xuất huyết rải rác nhiều điểm, không có ổ loét cụ thể nên việc cầm máu cực kỳ khó khăn", bác sĩ Quang kể lại.
Đội ngũ y tế phối hợp sử dụng thuốc ức chế tiết acid, thuốc làm giảm lượng máu chảy đến niêm mạc tiêu hóa, đồng thời xử lý tạm thời các điểm chảy máu lớn. Đến sáng hôm sau, tình trạng xuất huyết giảm dần, bệnh nhi qua được cơn nguy kịch.
Ngày thứ hai, bé được cai máy thở. Ngày thứ năm, tình trạng ổn định hoàn toàn, chỉ số đông máu phục hồi, hành kinh kết thúc.
PGS Quang cho biết đây là một trong những ca sốt xuất huyết nặng cần truyền máu nhiều nhất từ đầu mùa dịch đến nay. Diễn tiến nguy hiểm do sự cộng hưởng của rối loạn đông máu, hành kinh và xuất huyết tiêu hóa, gây mất máu nghiêm trọng.
"Chỉ cần chuyển viện chậm vài giờ, bé có thể không qua khỏi", bác sĩ Quang nhận định.
Tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM), bệnh nhi P.K.A. (8 tuổi, tạm trú Bình Dương) nhập viện trong tình trạng sốt cao, nôn ói và đau bụng. Dù được bù dịch từ sớm, chỉ sau 12 giờ, bé rơi vào sốc nặng, không đáp ứng điều trị, suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan.
Các bác sĩ phải thực hiện thở máy, truyền máu, lọc máu liên tục, dẫn lưu ổ bụng và sử dụng thuốc vận mạch để giữ huyết áp. Bé bị tổn thương gan, tim và thận, chỉ số men tim cao gấp hơn 200 lần so với mức bình thường. Sau ba tuần điều trị tích cực, bé hồi phục, đã cai máy thở và dự kiến xuất viện trong vài ngày tới.
Ca bệnh nặng đang tăng
Trong 6 tháng đầu năm 2025, Bệnh viện Nhi đồng 1 ghi nhận số ca sốc sốt xuất huyết tăng đột biến, đặc biệt trong tháng 4 và 5. Dù tổng số lượt khám giảm, nhưng số ca nội trú và ca nặng lại tăng đáng kể. Tỷ lệ bệnh nhân chuyển viện từ các tỉnh chiếm hơn 60%, cho thấy dịch không chỉ giới hạn trong TP.HCM mà đang lan rộng ra các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.
Hiện bệnh viện đang điều trị ba ca sốc nặng, trong đó có bé gái từ Trà Vinh, hai ca còn lại đến từ TP.HCM.
PGS.TS Nguyễn Thị Cẩm Hường, Trưởng khoa Nhiễm C, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, cảnh báo sốt xuất huyết thường trở nặng vào ngày thứ 4 đến thứ 6 của bệnh. Nếu không theo dõi kỹ, trẻ có thể rơi vào sốc, xuất huyết nặng rất nhanh. Nhiều phụ huynh chủ quan, chờ trẻ hết sốt mới đưa đi khám, lúc đó đã muộn.
Theo bác sĩ Hường, ngoài các xét nghiệm chẩn đoán truyền thống như tìm kháng nguyên NS1, kháng thể IgM, hiện các nghiên cứu đang hướng tới xét nghiệm dấu ấn sinh học giúp tiên lượng nguy cơ bệnh diễn tiến nặng.
"Phần lớn các ca không qua khỏi là do nhập viện trễ hoặc điều trị không đúng phác đồ. Trong khi đó, các biện pháp hồi sức truyền thống như kiểm soát dịch, truyền máu, cầm máu, điều chỉnh rối loạn đông máu vẫn là trụ cột để cứu sống bệnh nhân", bác sĩ Hường nhấn mạnh.
Các dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng gồm trẻ mệt mỏi, lừ đừ, li bì, nôn nhiều, đau bụng tăng, đi tiểu ít, chân tay lạnh, da nổi bầm hoặc chảy máu cam, chảy máu răng. Những biểu hiện này thường xảy ra khi lượng tiểu cầu giảm mạnh, nguy cơ sốc rất cao.
Bác sĩ Hường cho hay ngay cả khi đang điều trị tại nhà, trẻ vẫn có thể trở nặng bất cứ lúc nào. Nếu thấy trẻ có biểu hiện bất thường, phụ huynh cần đưa con đến cơ sở y tế có khả năng hồi sức kịp thời.
Ngoài các biện pháp diệt muỗi, lăng quăng và tránh bị muỗi đốt, hiện vaccine phòng sốt xuất huyết đã được triển khai tại một số cơ sở y tế cho người từ 4 đến 45 tuổi.
Trong bối cảnh mùa mưa bắt đầu, thời điểm dịch sốt xuất huyết vào cao trào, các bác sĩ khuyến cáo người dân không nên chủ quan. Tất cả trường hợp sốt kéo dài quá 24 giờ, đặc biệt là trẻ em, cần được theo dõi sát tại cơ sở y tế để tránh hậu quả đáng tiếc.
