Đáng lưu ý, tỷ lệ vô sinh thứ phát (vô sinh sau một lần có thai) tăng từ 15–20 % mỗi năm và chiếm hơn 50% các trường hợp vô sinh

Cùng lúc đó, tỷ suất sinh toàn quốc trong năm 2024 chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế là 2,1 con/phụ nữ. Điều này dẫn đến tình trạng già hóa dân số nhanh chóng, gây áp lực lên hệ thống xã hội và kinh tế.

Vai trò nam giới trong hành trình sinh sản

Không ít cặp vợ chồng khi gặp khó khăn trong chuyện sinh con thường mặc định lỗi do phụ nữ. Chính điều này gây áp lực tâm lý nặng nề cho người vợ, trong khi thực tế, nguyên nhân vô sinh – hiếm muộn thường đến từ cả hai bên.

Theo GS.TS.BS. Hoàng Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, việc vô sinh, hiếm muộn gia tăng nhanh chóng không chỉ ảnh hưởng đến dân số mà còn sâu sắc đến sức khỏe và tâm lý của các cặp đôi.

Theo báo cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn thế giới, ước tính cứ sau 6 người thì có 1 người bị vô sinh ở một giai đoạn nào đó trong đời và khoảng 17,5 % người bị vô sinh suốt đời

Bác sĩ chuyên khoa nam học – tiết niệu đến từ Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM) chia sẻ rằng chất lượng tinh trùng không chỉ tác động đến khả năng thụ thai mà còn phản ánh sức khỏe tổng thể của nam giới. Một người đàn ông có lối sống lành mạnh và tinh trùng khỏe mạnh sẽ có phong độ sinh lý, tâm lý tốt hơn.

Một câu chuyện khá điển hình là vợ chồng anh Hùng – chị Mai (Hà Nội). Sau hai năm kết hôn mà chưa có tin vui, chị Mai liên tục lo lắng về bản thân. Tuy nhiên khi cả hai quyết định cùng đi khám tại một trung tâm hỗ trợ sinh sản, phát hiện nguyên nhân chủ yếu lại từ phía anh Hùng. Do thói quen hút thuốc lá, thức khuya và lối sống thiếu lành mạnh ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng. Ban đầu anh Hùng khá sốc nhưng nhờ lời động viên của vợ và tư vấn từ bác sĩ, anh đã chủ động bỏ thuốc, tập thể dục đều đặn, hạn chế bia rượu, đồng thời bổ sung dinh dưỡng khoa học. Sau gần một năm kiên trì, sức khỏe anh cải thiện rõ rệt và gia đình đã đón được tin vui.

Sinh con không chỉ là thiên chức của phụ nữ mà là kết quả của sự đồng hành giữa cả hai. Khi nam giới chủ động chăm sóc sức khỏe sinh sản, chia sẻ trách nhiệm và cảm xúc, hành trình làm cha mẹ sẽ trở nên nhẹ nhàng, hạnh phúc hơn.

Khám nam khoa định kỳ là trách nhiệm không nên xem nhẹ

Khám phụ khoa định kỳ là điều quen thuộc với phụ nữ, còn việc khám nam khoa lại chưa được nhiều đàn ông Việt chủ động thực hiện vì e ngại hoặc chủ quan. Trên thực tế, nam giới nên khám sức khỏe sinh sản định kỳ khoảng 6–12 tháng/lần, đặc biệt nếu đang có kế hoạch sinh con. Các xét nghiệm như tinh dịch đồ, kiểm tra nội tiết tố, siêu âm tinh hoàn, tuyến tiền liệt giúp phát hiện sớm các bất thường và can thiệp kịp thời. Phát hiện sớm có thể dẫn đến kết quả điều trị tốt, trong khi trì hoãn dễ gây khó khăn về chi phí, tâm lý và hiệu quả điều trị.

Điều chỉnh lối sống là chìa khóa cho phong độ và khả năng sinh sản

Các yếu tố như thức khuya, hút thuốc, uống nhiều rượu bia, dùng đồ uống kích thích, ít vận động… đều ảnh hưởng tiêu cực đến tinh trùng. Thay vào đó, bạn nên:

Ăn uống lành mạnh: giàu kẽm, selen, vitamin C, E, omega-3 (có nhiều trong hải sản, rau xanh, hạt, cá béo).

Tập luyện đều đặn: giúp tăng tuần hoàn máu, cân bằng hormone, cải thiện sức bền sinh lý.

Tránh nhiệt độ cao, hóa chất, xông hơi quá mức, ngồi nhiều cùng laptop trên đùi.

Giữ tâm lý thoải mái, giảm stress kéo dài, vì stress có thể làm hormone rối loạn, giảm ham muốn và chất lượng tinh trùng.

Sức khỏe sinh sản không phải là câu chuyện của riêng phụ nữ mà là trách nhiệm chung của cả hai. Khi nam giới hiểu rõ vai trò của mình, chủ động chăm sóc sức khỏe sinh lý, tinh trùng và tâm lý; khi cả hai cùng đi khám, cùng điều chỉnh lối sống, cùng chia sẻ trên chặng đường trước – trong – sau khi sinh con, hành trình ấy sẽ không còn nặng nề mà trở thành một quá trình gắn kết yêu thương.

Sự ra đời của một đứa trẻ không chỉ là kết quả của hành động sinh học mà còn là minh chứng của sự thấu hiểu, chia sẻ và đồng hành. Khi cả hai cùng chăm sóc sức khỏe sinh sản, họ thực sự đang xây dựng một gia đình hạnh phúc và bền vững từ những viên gạch đầu tiên.