Một nhóm các nhà sinh vật học tại Đại học Monash (Úc) đã nghiên cứu năng lượng được sử dụng để sinh sản và mang thai chứ không chỉ là năng lượng mà em bé hấp thụ. Tiến sĩ Sam Ginther, trưởng nhóm nghiên cứu này cho biết: "Đối với động vật có vú, năng lượng cần thiết để tổng hợp và mang thai chiếm khoảng 90% tổng năng lượng tiêu hao cho quá trình sinh sản, do đó, chỉ có khoảng 10% năng lượng có thể đo được ở con cái của họ".
Mặc dù, tiêu tốn nhiều năng lượng trong quá trình mang thai và sinh con nhưng điều này không đồng nghĩa với việc phụ nữ mang thai phải cố gắng ăn thật nhiều, "ăn gấp đôi" hay "ăn cho hai người".
Vì sao không nên "ăn gấp đôi" khi mang thai?
Khi bước vào thời kỳ mang thai, việc dung nạp lượng calories phù hợp trong mỗi giai đoạn luôn là điều mà chị em cần lưu ý. Theo quy tắc căn bản, trong suốt 3 tháng đầu thai kỳ, người mẹ không cần tăng lượng thức ăn so với trước đây. Tuy nhiên, mẹ bầu cần ăn uống đầy đủ để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và giữ được thể trạng tốt nhất.
Trong 3 tháng tiếp theo, trung bình mỗi ngày mẹ bầu nên bổ sung thêm khoảng 340 calories và trong 3 tháng cuối cùng là 450 calories. Duy trì tốt lượng calories phù hợp dung nạp vào cơ thể, mẹ và bé sẽ luôn đạt được thể trạng sức khỏe cân đối, thay vì cứ mãi vận dụng quan niệm "ăn nhiều là tốt" khi mang thai.
Thực tế, với quan niệm “ăn gấp đôi”, mẹ tăng cân nhưng con vẫn thiếu chất là tình trạng mà không ít các mẹ bầu mắc phải. Tình trạng mẹ tăng cân quá mức có thể sẽ dẫn đến những hệ lụy vô cùng nguy hiểm như sinh non, tiểu đường, thai chết lưu,...
Một nghiên cứu về tình trạng hấp thụ dinh dưỡng của mẹ bầu được đăng tải trên tạp chí của Hội đồng Nghiên cứu Y học (MRC) kết luận rằng: “Trong khi mang thai, cơ thể người mẹ sẽ dễ dàng hấp thụ năng lượng và dự trữ chất béo hơn bình thường, do đó dễ dẫn đến tình trạng khó giảm cân sau sinh”.
Tiến sĩ Joe McNamara, Trưởng khoa Dân số và Hệ thống Y học tại MRC, cho biết thêm: “Ăn gấp đôi khi mang thai là không cần thiết, và hơn nữa có thể gây nguy hại. Chế độ ăn uống không khoa học của người mẹ có thể ảnh hưởng đến xu hướng bị béo phì của đứa trẻ trong cuộc sống sau này”.
Mang thai tăng cân bao nhiêu là hợp lý?
Sự tăng cân của phụ nữ trong thai kỳ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cân nặng của thai nhi, nhau thai, nước ối, thể tích máu gia tăng, mỡ tăng, mô và dịch cơ thể tăng,...
Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), sự tăng cân trong thai kỳ được ước tính dựa vào chỉ số khối lượng cơ thể BMI (Body mass index) của người mẹ trước khi mang thai. Công thức tính BMI như sau:
Chỉ số BMI = cân nặng (kg)/[chiều cao x chiều cao] (m)
Nếu người mẹ có cân nặng bình thường trước khi mang thai (BMI khoảng 18,5 – 24,9): mức tăng cân lý tưởng của người mẹ là 10 – 12 kg, cụ thể như sau:
3 tháng đầu (quý I): tăng 1 kg
3 tháng giữa (quý II): tăng 4 - 5 kg
3 tháng cuối (quý III): tăng 5 - 6 kg
Nếu người mẹ nhẹ cân (BMI: <18,5): mức tăng cân nên đạt khoảng 25% so với cân nặng trước khi mang thai, thông thường là 12,7 – 18,3 kg.
Nếu trước khi mang thai mẹ bị thừa cân, béo phì (BMI từ 25 trở lên): mức tăng cân lý tưởng là 15% cân nặng trước khi mang thai, thông thường là 7-11,3 kg.
Trường hợp người mẹ mang song thai nên tăng khoảng 16-20,5 kg.
Việc tăng cân quá mức có thể là một trong những nguy cơ dẫn đến đến tình trạng cao huyết áp ở chị em trong 3 tháng cuối thai kỳ - điều này là vô cùng nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Theo The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) từng đưa tin vào năm 2020: tăng huyết áp là nguyên nhân của 26% trường hợp tử vong mẹ ở châu Mỹ và ở châu Á là 9%.
Thực phẩm lành mạnh cho phụ nữ trong quá trình mang thai
Theo The House of Wellness, chuyên gia dinh dưỡng về sức khỏe sinh sản Bianca Woger (Úc) khuyến nghị: "Có đủ dinh dưỡng trong thai kỳ có thể cải thiện mức năng lượng, hỗ trợ nhu động ruột thường xuyên và chống lại các tác dụng phụ khi mang thai như trào ngược, buồn nôn và ói mửa. Kiểm soát các tác dụng phụ trong thai kỳ, tập trung vào việc bổ sung chất dinh dưỡng có thể khiến quá trình mang thai trở nên thú vị hơn một chút".
Bianca khuyến nghị một chế độ ăn uống đa dạng và bao gồm những chất dinh dưỡng không thể thiếu này:
Folate/Axit Folic: Folate rất quan trọng để ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Nó được tìm thấy trong các loại thực phẩm như rau xanh, trái cây họ cam quýt và ngũ cốc tăng cường.
Sắt: Sắt hỗ trợ tăng lượng máu khi mang thai và chuẩn bị cho em bé trong sáu tháng đầu đời. Các nguồn chính bao gồm thịt đỏ, thịt gia cầm, cá, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt và rau bina.
Axit béo omega-3: Axit béo omega-3 rất quan trọng cho sự phát triển trí não của bé. Các nguồn bao gồm cá, hạt lanh và quả óc chó.
