Đột quỵ do nhiệt là gì?
Đột quỵ do nhiệt, hay còn được gọi là say nắng, đặc trưng bởi nhiệt độ cơ thể cao đến mức nguy hiểm (thường trên 40°C hoặc 104°F) kèm theo trạng thái tinh thần thay đổi và các triệu chứng thần kinh, xảy ra khi khả năng điều chỉnh nhiệt độ bên trong cơ thể bị suy giảm, dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng nhanh.
Ảnh minh họa
Có hai loại đột quỵ nhiệt
Đột quỵ do nhiệt cổ điển
Thường xảy ra ở người lớn tuổi, người mắc bệnh mãn tính và những người sống trong môi trường nóng ẩm, phát triển dần dần theo thời gian do tiếp xúc lâu dài với nhiệt độ cao.
Đột quỵ do quá sức
Dạng đột quỵ này thường thấy ở các vận động viên, người làm việc ngoài trời và những người tham gia hoạt động thể chất vất vả trong điều kiện nắng nóng. Có xu hướng xảy ra đột ngột, được kích hoạt bởi sự gắng sức mạnh mẽ trong môi trường nhiệt độ cao.
Triệu chứng đột quỵ do nhiệt
Chìa khóa để ngăn ngừa say nắng nằm ở việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm và hành động kịp thời. Các triệu chứng của say nắng bao gồm:
- Nhiệt độ cơ thể cao (trên 40°C hoặc 104°F)
- Trạng thái tinh thần thay đổi, lú lẫn, kích động hoặc mất phương hướng
- Đau đầu dữ dội
- Buồn nôn hoặc chóng mặt
- Tim và thở nhanh
- Da đỏ bừng hoặc đỏ
- Thiếu mồ hôi, bất chấp nắng nóng
- Bất tỉnh hoặc co giật (trong trường hợp nặng)
Ảnh minh họa
Cách kiểm soát đột quỵ do nhiệt
Di chuyển nạn nhân đến khu vực mát mẻ, có bóng râm: Đưa nạn nhân ra khỏi ánh nắng mặt trời và vào môi trường mát mẻ hơn càng nhanh càng tốt. Tìm bóng râm hoặc di chuyển trong nhà tới nơi có máy điều hòa.
Cởi bỏ quần áo thừa: Nới lỏng hoặc cởi bỏ những quần áo không cần thiết để giúp cơ thể tản nhiệt dễ dàng hơn.
Hydrat: Cho người bệnh uống nước mát, nhưng tránh đồ uống có chứa caffeine hoặc rượu, vì chúng có thể làm tình trạng mất nước trở nên trầm trọng hơn.
Làm mát cơ thể: Sử dụng mọi phương tiện có sẵn để hạ nhiệt độ cơ thể người đó. Điều này có thể bao gồm việc đắp khăn ướt, mát lên da, xịt hoặc phun sương bằng nước hoặc sử dụng quạt hoặc máy điều hòa nhiệt độ. Nếu có thể, hãy ngâm người đó vào bồn tắm hoặc vòi hoa sen mát, hoặc chườm túi nước đá vào nách, háng, cổ và lưng.
Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn: Theo dõi chặt chẽ nhiệt độ, mạch và nhịp thở của người đó. Nếu họ bất tỉnh hoặc ngừng thở, hãy bắt đầu hô hấp nhân tạo ngay lập tức trong khi chờ trợ giúp y tế khẩn cấp đến.
Các biện pháp sơ cứu để luôn tiện dụng
Ngoài việc biết cách ứng phó với say nắng, điều cần thiết là phải chuẩn bị đầy đủ bộ dụng cụ sơ cứu, đặc biệt là trong các đợt nắng nóng. Dưới đây là một số mục cần thiết bao gồm:
Dung dịch bù nước đường uống (ORS): Dung dịch điện giải như gói ORS có thể giúp bổ sung chất lỏng và chất điện giải bị mất qua mồ hôi.
Túi chườm lạnh: Những gói dùng một lần này cung cấp liệu pháp chườm lạnh tức thì và có thể được kích hoạt bằng cách bóp hoặc lắc để làm mát cơ thể trong trường hợp khẩn cấp liên quan đến nhiệt.
Chai nước: Luôn mang theo nhiều nước bên mình, đặc biệt khi ra ngoài trời nắng nóng. Giữ đủ nước là chìa khóa để ngăn ngừa các bệnh liên quan đến nhiệt.
Kem chống nắng: Chọn loại kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF cao (30 trở lên) để bảo vệ làn da khỏi các tia UV có hại. Thoa lại thường xuyên, đặc biệt nếu đổ mồ hôi hoặc bơi lội.
Mũ rộng vành và kính râm: Đội mũ có vành rộng để che mặt và cổ khỏi ánh nắng mặt trời, đồng thời chọn kính râm có khả năng chống tia cực tím để che mắt.
Quần áo nhẹ, rộng rãi: Mặc các loại vải sáng màu, thoáng khí như cotton hoặc lanh để giúp mát mẻ và thoải mái trong thời tiết nóng bức.
Khi miền Bắc phải đối mặt với nhiệt độ tăng cao trong mùa nắng nóng, hiểu được sự nguy hiểm của say nắng và biết cách ứng phó hiệu quả là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe và tinh thần.
