Những kiêng kị trong tiết Lập đông tháng 11
Tiết Lập đông kéo dài từ nay tới 22/11 dương lịch, tiếp đó là các tiết Tiểu tuyết, Đại tuyết, Tiểu Hàn, Đại hàn - theo quy luật rất lạnh giá, có những dịp rét đậm, rét hại, miền núi có sương giá, băng tuyết...
Theo ông Hà Thanh (Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Tiềm năng Con người), tiết Lập đông xác lập mùa đông bắt đầu, vạn vật bị ảnh hưởng điều kiện thời tiết đặc trưng khác hản các mùa khác trong năm bởi nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, ánh sáng, thời gian chiếu sáng, động thực vật biến hóa... thì năng lượng, âm dương, ngũ hành, lý khí cũng thay đổi theo tiết khí mùa này.
Từ xưa Danh y Đào Công Chính đã “Tổng hợp điều dưỡng 3 tháng đông", khuyên người dân nên tránh ăn các món sau trong tháng 11 để dưỡng sức cho 3 tháng mùa đông. Cụ thể:
Tiết Lập đông tháng 11 này chớ ăn thịt rùa, ba ba vì dễ mắc các bệnh lạnh, hàn khí.
Không nên ăn các món trai hến và các vật có mai... bởi sẽ bị lạnh bụng, gây đau bụng.
Trong 3 tháng mùa đông chớ ăn quả cật lợn và dê.
Cần hạn chế ăn rau sống đề phòng phát bệnh tích trệ.
Không ăn hẹ tươi vì có thể gây chảy nước mắt, nước mũi, khạc nhổ.
Từ tháng 11 bắt đầu vào đông, có những ngày lạnh nên hàng ngày cần uống một chén con rượu gừng, để các bệnh không phát sinh.
Đồ ăn thức uống nên giảm vị mặn, thêm vị đắng để nuôi dưỡng tâm khí.
Tiết Lập đông tháng 11 này gió đông nam khiến người ra nhiều mồ hôi, thắt lưng xương sống cứng, đau chân tay, không nhanh nhẹn… vì vậy người dân nên tránh phạm những kiêng kị trên.
Một số thực phẩm tránh dùng mùa đông
Lương y Quốc gia Phạm Anh Đào (nguyên bác sĩ Viện Y học cổ truyền Quân đội) chia sẻ, tiết Lập đông tháng 11 có một số món ăn vặt nóng hôi hổi rất hút khách như nem chua rán, ốc luộc, sò huyết nướng, bánh rán… Nhưng các thầy thuốc đông y khuyên không nên ăn, và nếu buộc phải ngồi vui vẻ cùng bạn bè thì cần hạn chế bởi:
- Nem chua rán gây đầy bụng, khó tiêu cho hệ tiêu hóa, nguy hiểm cho người béo phì và bị bệnh tim mạch... Nói chung nem chua rán không có lợi cho sức khỏe.
- Món ốc luộc tiềm ẩn nhiều nguy cơ vệ sinh, nhưng quan trọng nhất là ốc vốn tính hàn, ăn vào tiết khí này dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy, thậm chí bị ngộ độc.
Nếu buộc phải nhâm nhi ốc với bạn bè thì các cụ xưa hay uống bát nước ốc luộc với nhiều gừng, ớt để tán bớt hàn. Có người uống thêm chút rượu, nhưng các lương y khuyên không nên uống rượu bởi sau khi uống rượu – ăn ốc ở quán xong, đi ra ngoài đường rất dễ bị cảm.
Bên cạnh ốc, thì các món sò huyết, nghêu, lươn, tôm, cua… luộc/ nướng đều rất khoái khẩu ngày lạnh, nhưng chúng hay dính vi rút, vi khuẩn gây bệnh cho con người, tính hàn lạnh nên tránh ăn kẻo bị rối loạn tiêu hóa, đau bụng, mất nhiệt, thiếu năng lượng, giảm sức đề kháng.
Bánh rán các loại rất khoái khẩu, nhưng không nên ăn thường xuyên, nhất là loại bánh rán bằng dầu mỡ kém chất lượng, mùi khét, hôi... do nhiều tạp chất sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhẹ có thể rối loạn nội tiết, nặng là các bệnh về tim mạch, ung thư...
Hoa quả sấy cũng hạn chế ăn bởi đã bị mất nước và các vitamin, lại gia giảm nhiều đường, có hại có người bị bệnh tim mạch, huyết áp, nhất là người tiểu đường. Chưa kể vi khuẩn làm hưởng răng miệng, gây béo phì và cơ thể mất nhiệt nhanh…
Kem, nước đá, đồ đông lạnh… nên tránh dùng vì làm thân nhiệt bị giảm, tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp, cảm lạnh, cảm cúm.
Các lương y đều chung quan điểm, thời tiết giá lạnh dễ bị đau bụng, tiêu chảy, cảm lạnh... nên người dân chú ý ăn uống các món ấm nóng, tránh các món hàn lạnh để dưỡng sức khỏe tốt chống chọi cả 3 tháng mùa đông.
