Bên cạnh vấn đề tâm linh, tôn giáo thì ăn chay còn xuất phát từ nhiều lý do khác nhau như: quan tâm tới môi trường, lòng nhân ái, sở thích, sức khỏe,.. Dù là mục đích hay lý do gì thì chúng ta cũng không thể phủ nhận lợi ích của ăn chay đối với bản thân con người, nhất là sức khỏe. Cùng tìm hiểu về vấn đề ăn chay và lợi ích của ăn chay đối với sức khỏe và sắc đẹp trong bài viết dưới đây.

1. Thế nào là ăn chay?

Từ "chay" trong "ăn chay" có nguồn gốc từ chữ "trai" trong tiếng Hán với ý nghĩa là giữ cho lòng thanh tịnh để đạt đến một trạng thái tinh thần nào đó. Những người ăn chay thường sẽ có một tâm nguyện hay muốn tập trung tinh thần vào việc gì đó, và họ luôn bắt đầu bằng cách "giữ gìn trai giới".

Ở mỗi tôn giáo sẽ có những quan niệm ăn chay khác nhau. Tuy nhiên trong bài viết này, ăn chay được hiểu là không ăn thịt, cá hay bất cứ thực phẩm nào có nguồn gốc từ động vật. Và người ăn chay chỉ ăn các loại thực vật như rau củ, hoa quả. Ngoài ra, còn có nhiều người ăn chay chấp nhận việc sử dụng thêm trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa vào thực đơn ăn chay của mình.

Thời gian ăn chay cũng khá đa dạng, có người chỉ ăn chạy một vài ngày trong tháng, có người ăn chay vài tháng, thậm chí ăn chay trường.

Ngày nay, việc ăn chay không chỉ dành riêng cho những người theo tôn giáo mà còn được rất nhiều người áp dụng vì lợi ích của ăn chay là vô số kể. Chế độ ăn chay nếu thực hiện đúng cách sẽ đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, vitamin và các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Bên cạnh đó, ăn chay giúp con người ngăn chặn các nguy cơ mắc các bệnh tim, béo phì, tiểu đường, loãng xương,...

2. Ăn chay tốt cho sức khỏe như thế nào?

Hỗ trợ giảm cân

Lợi ích của ăn chay đầu tiên có thể kể đến là tác dụng giảm cân hiệu quả. Những thực phẩm chủ yếu được sử dụng trong chế độ ăn chay là các loại hoa quả, rau củ chứa ít chất béo và calo nên rất tốt cho việc giảm mỡ thừa.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã cho thấy, những người ăn chay có tỉ lệ béo phì thấp hơn nhiều so với những người ăn thịt: người ăn chay 9,4%, người ăn thịt 33,3%. Và nhóm người ăn chay có trọng lượng cơ thể giảm đáng kể so với nhóm người chọn chế độ ăn khác để giảm cân.

Đẹp da và chống lão hóa

Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo hay các thực phẩm đóng hộp dễ khiến da bị mụn, lão hóa sớm. Thay vào đó, khi bạn thực hiện chế độ ăn chay nhiều vitamin, khoáng chất sẽ cải thiện làn da, giúp da khỏe đẹp và trắng sáng hơn. Các loại rau củ tươi, đặc biệt là cà rốt, bí đỏ, rau dền, khoai lang,... có khả năng chống lão hóa da hiệu quả bạn không nên bỏ qua.

Giảm cholesterol, tốt cho tim mạch

Những thực phẩm ăn chay chứa hàm lượng cholesterol thấp. Nhất là các loại đậu, ngũ cốc rất tốt cho tim mạch. Vì vậy ăn chay sẽ giúp cơ thể hạn chế nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, thậm chí ngăn ngừa các chứng bệnh đau tim, đột quỵ.

Giúp cân bằng hormone cơ thể

Hormone trong cơ thể giữ vai trò kiểm soát các chức năng chính của cơ thể, trong đó bao gồm cảm giác đói, sinh sản, cảm xúc, tâm trạng. Mỡ động vật được cho là yếu tố làm tăng nồng độ oestrogen, còn thực phẩm từ thực vật lại chứa nhiều globulin hormone giới tính ràng buộc (SHBG) hơn. Điều này cho thấy, lợi ích của ăn chay rất tốt trong việc kiểm soát lượng hormone, đảm bảo chúng không tăng quá cao.

Người ăn chay có chỉ số BMI thấp

Chỉ số BMI lành mạnh sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, sống thọ hơn cũng như giảm các nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như tim mạch, đột quỵ, loãng xương, và nhiều bệnh ung thư khác,... Trong khi đó, người ăn chay luôn có chỉ số BMI trung bình thấp hơn những người chọn chế độ ăn khác.

Cải thiện thể lực

Một chế độ ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật tốt cho sức khỏe và có thể cung cấp đủ năng lượng, dưỡng chất cho cơ thể. Hơn nữa, tốc độ hồi phục sức khỏe cũng nhanh hơn và cơ thể ít nhức mỏi hơn.

Ngăn ngừa ung thư

Kết quả nghiên cứu tại Hoa Kỳ cho thấy, tỉ lệ người mắc bệnh ung thư của nhóm người ăn chay thấp hơn 20-40% so với nhóm người ăn thịt. Chế độ ăn chay giúp khả năng chống lại các tế bào ung thư mạnh hơn, như các bệnh ung thư tuyến tiền liệt, ruột già và da.

Hạn chế mùi cơ thể

Thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến mùi cơ thể. Các loại thịt đỏ được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ra mùi khó chịu cho cơ thể. Ngoài ra còn có đồ hộp, đồ ăn nhanh, các thực phẩm được làm từ những nguyên liệu đã qua xử lý như bột trắng, dầu hydro hóa,...

Thay vào đó, những thực phẩm ăn chay thường giàu chất xơ, ít đường, ít calo,... sẽ giúp thanh lọc cơ thể và ít mùi hôi hơn.

Phòng ngừa đau lưng

Bệnh đau lưng thường là do các động mạch bị xơ cứng, thoái hóa cột sống. Ngoài ra, thoát vị đĩa đệm cũng là do các sợi thần kinh cột sống bị chèn ép khiến cho động mạch quanh cột sống bị ứ trệ và thoái hóa cột sống.

Vì vậy, chế độ ăn lành mạnh với rau củ, hoa quả sẽ làm giảm cholesterol ứ đọng trong động mạch, giúp cột sống khỏe mạnh hơn.

Giúp tĩnh tâm, giảm căng thẳng

Ăn thuần chay giúp con người cảm thấy thư giãn, giảm tình trạng căng thẳng, lo âu. Người ăn chay thường trở nên hiền hòa, tâm trạng được cải thiện và mức độ lo lắng thấp hơn.

Điều hòa thân nhiệt

Các chất phytoestrogen có trong rau cải, đậu, ngũ cốc được xem là loại hormone giúp cân bằng các dao động sinh lý. Do đó, khi ăn chay, cơ thể của con người sẽ bớt nóng nảy, mệt mỏi. Nhất là những người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh sẽ giảm thiếu tình trạng mất ngủ, cân bằng tâm lý, tránh suy nhược cơ thể.

Giảm viêm khớp

Ăn nhiều thực phẩm bơ sữa giúp làm giảm triệu chứng dẫn đến viêm khớp. Hơn nữa, với những người mắc chứng viêm khớp, việc kết hợp giữa chế độ ăn chay cùng các thực phẩm không đường sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe.

3. Ăn chay như thế nào là đúng cách?

Một chế độ ăn chay đầy đủ dinh dưỡng phải đảm bảo 4 nhóm chất: Thứ nhất là bột đường có trong gạo, khoai, bắp, ngũ cốc,...; Thứ hai là chất đạm có trong các loại đậu; Thứ ba là chất béo tìm thấy nhiều trong dầu nành, mè, đậu phộng, gấc,...; Thứ tư là vitamin và khoáng chất có nhiều trong rau, củ quả, trái cây,...

Tuy nhiên, khẩu phần ăn chay thường bị thiếu một số chất dinh dưỡng, axit amin cần thiết cho cơ thể. Dưới đây là một số chất dinh dưỡng tương ứng với các nguồn thực phẩm từ thực vật thay thế cho thực phẩm động vật dành cho người ăn chay:

Protein: Thực phẩm cung cấp protein từ thịt động vật có thể thay thế bằng trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa,... Hoặc các loại đậu, đậu lăng, ngũ cốc cũng chứa rất nhiều protein.

Sắt: Những thực phẩm giàu sắt bạn có thể bổ sung trong chế độ ăn chay như trứng, bánh mì, ngũ cốc, các loại nguyên cám, đậu hũ, rau xanh,... Bên cạnh đó bạn còn có thể ăn thêm nhiều thực phẩm giàu vitamin C để tăng khả năng hấp thụ sắt như cam, quýt, chanh, cà chua,...

Vitamin B12: Loại vitamin này có nhiều trong thịt động vật và một lượng nhỏ trong trứng và sữa. Nếu bạn không sử dụng hai nguồn thực phẩm này thì việc bổ sung vitamin B12 là cần thiết.

Axit béo omega-3: Hạt lanh và quả óc chó được xem là thực phẩm chứa nhiều axit béo omega-3.

Bên cạnh đó, để phát huy lợi ích của ăn chay, bạn cần chú ý tránh ăn nhiều dầu mỡ, chiên xào. Nên ăn nhiều thực phẩm giàu đạm và chất xơ để cơ thể không bị nhanh đói. Với những người bị thừa cholesterol nên ăn nhiều thực phẩm chứa chất xơ hòa tan như mồng tơi, rau đay,...