Anh T.T.H (32 tuổi, Hà Nội) thường xuyên bị những trận ngứa dữ dội, đã từng đi khám bệnh da liễu và dùng thuốc dị ứng suốt 10 năm nay nhưng không khỏi. Gần đây, anh thấy trên người có nhiều mảng da trầy xước, nhiễm trùng kèm nhiều vết ngoằn ngoèo như giun bò. Anh H. tới Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (thuộc Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương) khám mới được phát hiện nhiễm giun đũa chó mèo.

Tương tự, bà L. (55 tuổi, trú tại Hà Nội) hay làm vườn nên khi bị ngứa ở mu bàn tay, bà L. cho rằng bị viêm da nên đã tự mua thuốc về bôi, rồi lấy các loại lá để chữa. Tuy nhiên tình trạng không đỡ nên đi khám ở gần nhà, bà L. được chẩn đoán có ký sinh trùng. Các bác sĩ cho thuốc về điều trị tại nhà nhưng tình trạng không thuyên giảm. Sau đó, bà đến Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương để làm các xét nghiệm.

Tại đây bà được chẩn đoán là ấu trùng di chuyển dưới da. Qua xét nghiệm dương tính với ấu trùng giun đũa chó mèo do tiếp xúc trong quá trình làm nông nghiệp. Với ấu trùng này, dù người bệnh không có vết thương hở nó vẫn có thể xâm nhập qua kẽ hở của lớp biểu bì trên da.

Thận trọng với ấu trùng giun đũa chó mèo

Theo các bác sĩ giun đũa chó (Toxocara canis), giun đũa mèo (Toxocara cati) ký sinh ở chó và mèo. Khi nuôi chó, mèo thả rong, chúng phóng uế phân bừa bãi vào môi trường sống làm cho môi trường sinh hoạt bị nhiễm bẩn. Con người là đối tượng có nguy cơ bị ấu trùng giun đũa chó và giun đũa mèo xâm nhập vào cơ thể để gây bệnh với hiện tượng lạc chủ của ký sinh trùng từ chó, mèo sang người. Người dân hay gọi là bệnh sán lãi chó.

Theo TS. BS Trần Huy Thọ - Phó Giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, người nhiễm loại giun này có thể do ăn phải một cách tình cờ. Ấu trùng di chuyển qua niêm mạc ruột vào tuần hoàn máu đến hệ thần kinh trung ương như não, tủy sống và rễ dây thần kinh, gây viêm não, màng não. Trẻ em dễ nhiễm giun sán do thói quen đùa nghịch với đất cát, là nơi phát tán trứng giun do đặc tính phóng uế của chó, mèo.

Triệu chứng lâm sàng phụ thuộc rất nhiều vào số lượng và vị trí ký sinh của sán đối với vật chủ, và biểu hiện triệu chứng bắt đầu từ các cơ quan bị nhiễm. Tuy nhiên, biểu hiện thường thấy là ngứa - đây là dấu hiệu điển hình. Người bệnh ngứa rất nhiều đến mất ăn mất ngủ, gãi trầy xước da, toàn thân thâm tím, sứt sẹo vì ngứa. Người bệnh nhiễm trùng trên da nhiều năm, điều trị về da liễu nhưng bệnh không thuyên giảm. Tại mỗi vị trí khác nhau sẽ có những biểu hiện, triệu chứng khác nhau.

Ngoài ra, còn có các biểu hiện khác là:

• Ngứa, nổi mẩn
• Đau đầu, rối loạn giấc ngủ
• Ho, đau bụng, rối loạn hành vi
• Giảm thị lực
• U hạt, mất thị lực hoàn toàn
• Viêm nội nhãn, tổn thương võng mạc, viêm kết mạc, viêm màng bồ đào
• Đau bụng, nôn, tiêu chảy, tức ngực, hen

Về điều trị, theo BS. Thọ, điều trị ấu trùng giun đũa chó mèo thường kéo dài. Đáp ứng điều trị của mỗi người cũng khác nhau, có những bệnh nhân một lộ trình điều trị đã cải thiện triệu chứng, song có người phải 2-3 đợt, và luôn cần bác sĩ theo dõi sát, chỉnh thuốc cho phù hợp.

Hiện nay, nhiều người nuôi thú cưng, chơi và ngủ cùng chúng, là nguy cơ tiềm ẩn bệnh tật. Bác sĩ khuyến cáo các gia đình vệ sinh môi trường sống, không cho trẻ em chơi ở những nơi có phân chó mèo, vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn, ăn chín uống sôi. Tẩy giun định kỳ cho vật nuôi.

Không nên cho trẻ ôm hôn chó mèo, nên vệ sinh sạch sẽ cho chó mèo, bát đựng thức ăn, chất thải của chó, mèo nên xử lý và vệ sinh sạch sẽ.