Lô vaccine Covid-19 đầu tiên về Việt Nam ngày 24/2. Bộ Y tế đã công bố 11 nhóm đối tượng tiêm sắp xếp theo mức độ ưu tiên trong bối cảnh nguồn cung cấp vaccine hạn chế hiện nay, trong đó có nhóm người mắc các bệnh mạn tính.
Tiến sĩ Nguyễn Tiến Quang, Chủ tịch Hội đồng quản lý Bệnh viện K, cho biết ung thư là bệnh mạn tính. Theo GLOBOCAN 2020, mỗi năm Việt Nam ước tính có hơn 182.000 ca ung thư mới mắc, hơn 122.000 ca tử vong và hiện có khoảng hơn 353.000 người đang sống chung với bệnh ung thư. Nhiều người bệnh ung thư quan tâm, lo lắng đến nguy cơ mắc Covid-19, việc chỉ định tiêm vaccine, liệu tiêm trong khi đang điều trị với các thuốc hóa chất, nội tiết, thuốc điều trị đích, thuốc miễn dịch có đem lại kết quả phòng Covid-19 không? Đặc biệt, tiêm vaccine có ảnh hưởng đến quá trình điều trị ung thư hay không...?
Vaccine của AstraZeneca mà Việt Nam nhập về có hiệu lực bảo vệ trước tác nhân gây bệnh Covid-19 từ 60-90%, dựa trên kết quả nghiên cứu lâm sàng và an toàn trên dân số chung.
"Cho đến nay chưa có dữ liệu nào cho thấy vaccine Covid-19 không hiệu quả và thiếu an toàn trên bệnh nhân ung thư", bác sĩ Quang nói.
Bệnh nhân ung thư hệ thống miễn dịch cơ thể suy giảm, tình trạng dinh dưỡng và sức khoẻ kém hơn do ảnh hưởng của bệnh và các phương pháp điều trị. Do vậy bệnh nhân ung thư cũng như các bệnh nhân có các bệnh lý nền khác, nằm trong nhóm khuyến cáo tiêm phòng Covid.
Các chuyên gia đưa ra giả thiết hiệu quả của vaccine Covid-19 có thể giảm ở bệnh nhân đang bị ức chế/suy giảm miễn dịch. Nếu được tiêm, vaccine có thể làm giảm nhẹ triệu chứng hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh Covid-19.
Theo bác sĩ Quang, tiêm phòng không làm ảnh hưởng đến liệu trình điều trị ung thư cũng như không giảm hiệu quả của vaccine. Đối với những bệnh nhân hoá trị phác đồ đa thuốc, liều cao hoặc ghép tế bào gốc tạo máu, khuyến cáo nên trì hoãn tiêm chủng Covid-19 dựa trên dữ liệu cho thấy hầu hết các loại vaccine chủng ngừa các bệnh có hiệu quả hạn chế trong thời gian bệnh nhân bị ức chế miễn dịch nhiều nhất.
Bệnh nhân đang điều trị corticorsteroid, cũng là một liệu pháp ức chế miễn dịch, có thể làm giảm hiệu quả của vaccine Covid-19. Do vậy, cần thảo luận với bác sĩ điều trị về thời gian phù hợp có thể tiêm vaccine.
"Nhìn chung, các bác sĩ sẽ cân nhắc tình hình dịch bệnh tại mỗi địa phương, tình trạng bệnh ung thư và ảnh hưởng của việc tạm ngừng các phương pháp điều trị ung thư trên từng người bệnh cụ thể để quyết định có tiêm vaccine ngay hay trì hoãn", bác sĩ Quang nói.
Đối với bệnh nhân đang sử dụng các thuốc nội tiết như tamoxifen, anastrozol, letrozol, exemestane, thuốc đồng vận LHRH, các thuốc kháng androgen ... trong ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt có thể tiêm phòng vaccine này mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của vaccine.
Tất cả ệnh nhân ung thư có tiền sử dị ứng, sốc phản vệ với các thuốc điều trị ung thư, cần tham khảo chuyên gia dị ứng về việc tiêm.
Đối với bệnh nhân ung thư đang xạ trị, có thể tiêm phòng sớm mà không cần tạm ngừng quá trình xạ trị.
Đối với bệnh nhân phẫu thuật liên quan đến ung thư, vì tiêm có thể gây sốt trong vòng 24-48h đầu nên tốt nhất tiêm vài ngày trước khi tiến hành phẫu thuật. Bệnh nhân có chỉ định cắt lách nên có kế hoạch tiêm mũi đầu tiên ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành cắt lách nếu có thể.
Bệnh nhân ung thư vú đang có kế hoạch phẫu thuật tuyến vú và vét hạch nách, nên tiêm ở tay đối diện vì sau khi tiêm vaccine có thể xuất hiện phản ứng tại hạch.
Với những bệnh nhân ung thư đã kết thúc điều trị và đang theo dõi định kỳ có thể được tiêm vaccine Covid-19 miễn người bệnh không có chống chỉ định hay dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
Tại Việt Nam, vaccine phòng Covid-19 của AstraZeneca được chỉ định tiêm phòng cho những người từ 18 tuổi trở lên. Lịch tiêm gồm 2 mũi: Mũi 1 là lần đầu tiên tiêm. Mũi 2 là sau mũi đầu tiên từ 4 đến 12 tuần.
Đến nay, chưa có vaccine nào chứng minh hiệu quả tuyệt đối, do vậy ngay cả khi đã được tiêm, người bệnh ung thư vẫn phải thực hiện nghiêm ngặt các nguyên tắc phòng chống Covid-19 được khuyến cáo tại mỗi thời điểm dịch bệnh.
