Mùa thu là thời điểm tốt nhất để ăn cá. Bất luận là cá nước ngọt hay cá nước biển đều rất giàu chất dinh dưỡng và thích hợp cho cơ thể hấp thu. Thậm chí trong cuốn sách “Hướng dẫn chế độ ăn uống của người Trung Quốc” năm 2016 có kiến nghị, người lớn mỗi tuần nên ăn từ 280 - 525g cá để có sức khỏe tốt.

Có lợi là thế nhưng nếu bạn không nạp thực phẩm này đúng cách cũng gây hại cho cơ thể không kém thì thuốc độc. Trường hợp tiêu biểu là cô Châu 51 tuổi (Hàng Châu, TQ) đã phải nhập viện cấp cứu vì ăn cá bừa bãi.

Nghe nhiều người truyền miệng, cô Châu tin rằng ăn mật cá rất tốt cho sức khỏe giúp thanh nhiệt giải độc, làm sạch gan và sáng mắt, vì vậy, khi có dịp đã ăn liền 20 cái mật cá mè trắng cùng lúc.

Lợi ích chưa thấy đâu nhưng chỉ sau 3 tiếng, cô Châu xuất hiện tình trạng ngộ độc thực phẩm nặng. Khi  nhập viện, bác sĩ khám và cho biết chức năng gan đã bị tổn thương nặng, chỉ số men gan cao gấp 100 lần bình thường. Trải qua một đêm cấp cứu bài độc, cuối cùng cô Châu cũng thoát khỏi nguy hiểm.

Tại sao cô Châu ăn mật cá lại dẫn đến ngộ độc?

Nhiều người cho rằng “ăn mật cá có thể làm sáng mắt”, mà không biết rằng nếu ăn sai cách mật cá sẽ gây ngộ độc nặng.

Các bác sĩ cho biết, mặc dù không phải tất cả các loại mật cá đều có độc, nhưng lại rất dễ nhiễm độc. Phải tùy vào tình hình bệnh nhân và loại mật cá tiêu thụ mới có biện pháp điều trị thích hợp nên tỷ lệ tử vong do ăn mật cá lên đến 20%, chỉ đứng sau “sát thủ” cá nóc.

Đối với người lớn, chỉ một vài gram mật có thể gây ngộ độc dù là ăn sống, nấu chín hay ngâm rượu. Mật cá là nơi cung cấp chính các loại men, enzyme và tetrodotoxin. Tetrodotoxin được coi là chất có tác hại lên hệ thần kinh gây mệt mỏi, suy hô hấp, rối loạn hành vi,... Đặc biệt là cá trắm đen, trắm cỏ, cá mè, cá lô, cá chép, cá diếc… đều thuộc những loại cá có mật độc.

Vì vậy, tốt nhất là loại bỏ tất cả túi mật cá khi chế biến. Nếu sau khi ăn cá trong vòng 24 giờ xuất hiện tình trạng như: buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, vàng da,… nhất định phải đến bệnh viện.

Ngoài ra còn những bộ phận sau đây của cá không nên ăn:

- Não cá:  

Đầu cá là nơi chứa nhiều chất dinh dưỡng và DHA nhưng ăn não cá lại có nguy cơ bị nhiễm độc kim loại cao đặc biệt là các loại cá sống ở tầng đáy.

Mức độ nhiễm độc kim loại và thủy ngân sẽ tăng lên nếu như cá đó sống trong điều kiện bị ô nhiễm. Ăn cá có nhiễm thủy ngân sẽ tích tụ trong cơ thể và ảnh hưởng tới sức khỏe đặc biệt là gan.

Thực tế trong thịt cá cũng có hàm lượng DHA không hề kém cạnh chẳng hạn như: cá hồi, cá mòi, cá thu, lươn, cá hố, cá diếc,… cứ 100g thịt các có chứa 1000mg DHA có tác dụng giúp kích thích đại não, thị lực, phòng ngừa bệnh Alzheimer.

- Ruột cá:

Hiện nay, có rất nhiều người thích ăn ruột cá. Tuy nhiên, ruột cá cũng là cơ quan chứa nhiều độc tố, nhiễm những loại vi sinh vật sống dưới nước (trứng sán, trứng giun và giun xoắn). Nếu ăn ruột cá nhiễm ký sinh trùng khi bị nhiễm vào cơ thể  có thể  gây hại cho gan và một số cơ quan khác.

Trong trường hợp muốn ăn ruột cá mọi người nên chọn những loại ruột cá ăn được và chế biến cẩn thận. Trước khi nấu, nên rửa thật sạch bằng muối. Và đặc biệt phải nấu thận chín, tránh nguy cơ mắc ký sinh trùng.

- Xương cá phải ăn cẩn thận:

Hiện nay mọi người dùng xương cá làm món ăn càng ngày càng nhiều, chúng mặc dù có chứa canxi, nhưng lượng canxi để cơ thể hấp thụ quá ít. Vì lý do an toàn, người già và trẻ nhỏ nên ăn ít thậm chí là không nên ăn.

Một khi bị hóc xương cá ở cổ họng, thực quản hoặc là ở dạ dày, có thể tạo thành viêm, gây thủng, nhất định phải đến bệnh viện lập tức.

Hàm lượng dinh dưỡng dồi dào trong thịt cá:

1. Axit béo chưa bão hòa: Đa phần các loại cá đều có hàm lượng chất béo thấp không vượt quá 4%. Hơn nữa, cá giàu EPA, là một acid béo không bão hòa có tác dụng làm giảm cholesterol, ngăn ngừa tăng lipid máu, huyết áp cao, và có lợi cho việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.

2. Protein chất lượng cao: Các axit amin trong các protein từ thịt cá rất cần thiết cho cơ thể, dễ tiêu hóa và tỉ lệ hấp thụ cao.

3. Vitamin: Các vitamin chứa trong thịt cá chủ yếu bao gồm vitamin A, vitamin D, axit folic,… giúp cơ thể cân bằng dinh dưỡng, ngoài ra còn có lợi trong việc giảm sưng và lợi tiểu.

4. Magiê: Cá giàu magiê, có tác dụng cải thiện tâm trạng, giảm mệt mỏi và điều hòa hệ thần kinh. Hiệp hội Dinh dưỡng Trung Quốc khuyến cáo rằng người trưởng thành cần khoảng 300 - 350mg magiê mỗi ngày.

5. Iốt: Cá biển chứa selen tự nhiên, iốt và natri. Nếu bạn ăn 100g cá có thể đáp ứng nhu cầu iốt trong một ngày và giảm tỷ lệ mắc các bệnh tuyến giáp.