Stress kéo dài khiến người trẻ suy giảm trí nhớ. Ảnh: Shutterstock. |
Tại sự kiện ra mắt công cụ tầm soát trí nhớ do Hội bệnh Alzheimer và Rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam (VnADA) triển khai mới đây, TS.BS Trần Công Thắng, Trưởng đơn vị Trí nhớ và Sa sút trí tuệ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết sa sút trí tuệ đang là vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở Việt Nam.
Theo thống kê, khoảng 5% người từ 60 tuổi trở lên mắc bệnh này. Với dân số hơn 100 triệu người, ước tính ít nhất 500.000 người đang phải đối mặt với tình trạng sa sút trí tuệ. Con số này còn cao hơn nhiều ở những nhóm có nguy cơ, như người từng bị đột quỵ hoặc mắc tiểu đường, với tỷ lệ lên tới 20-50%.
Điều đáng chú ý là căn bệnh này không chỉ dừng ở người cao tuổi. Nhiều nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ suy giảm nhận thức nhẹ ở người trẻ dao động từ 3-8%. Các dấu hiệu có thể xuất hiện sớm như: hay quên việc vừa làm, khó tập trung, giảm hiệu suất học tập hoặc công việc. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường bị xem nhẹ, dễ bị quy cho nguyên nhân căng thẳng hoặc áp lực cuộc sống, khiến việc phát hiện và can thiệp sớm bị bỏ lỡ.
"Chúng ta hay quên việc định làm, đang làm, hoặc mất tập trung liên tục. Nếu tình trạng này kéo dài trên 3 tháng, đừng xem nhẹ. Đó có thể là biểu hiện sớm của rối loạn nhận thức nhẹ, giai đoạn tiền sa sút trí tuệ", bác sĩ Thắng cảnh báo.
Theo bác sĩ Thắng, ba nguyên nhân chính làm gia tăng tình trạng này gồm:
- Căng thẳng, thiếu ngủ, stress kéo dài
- Các bệnh lý nền như tăng huyết áp, béo phì
- Thói quen sống không lành mạnh, lạm dụng thiết bị điện tử
"Não bộ luôn sản sinh độc chất, nhưng cơ thể có cơ chế tự loại bỏ. Tuy nhiên, nếu lối sống mất cân bằng, các chất độc này sẽ tích tụ và tấn công hệ thần kinh", bác sĩ Thắng giải thích.
Trước thực trạng này, Hội bệnh Alzheimer và Rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam đã nghiên cứu và triển khai TNmindtest - công cụ sàng lọc chức năng ghi nhớ và khả năng tập trung, được thiết kế riêng cho người Việt. Bài kiểm tra gồm ba bước: ghi nhớ hình ảnh, mô phỏng tình huống mất tập trung và truy xuất thông tin.
Công cụ được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế, thử nghiệm trên nhóm người trẻ tại Việt Nam, cho thấy độ nhạy và độ đặc hiệu đạt khoảng 70%. Nhờ được sở hữu bản quyền trong nước, công cụ này có thể triển khai miễn phí rộng rãi trong cộng đồng.
“Người dân có thể tự thực hiện sau khi được hướng dẫn. Nếu kết quả dưới 70%, đó là dấu hiệu cần lưu ý và nên đi khám chuyên sâu”, bác sĩ Thắng cho biết. Ông nhấn mạnh nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng, người mắc suy giảm nhận thức nhẹ có thể giảm tới 25% nguy cơ chuyển sang sa sút trí tuệ.
