Vụ 2 nghệ sĩ người Việt gồm một diễn viên và một nhạc sĩ bị cáo buộc hiếp dâm cô gái 17 tuổi người Anh gây xôn xao dư luận trong và ngoài nước những ngày qua. Hiện nay, tòa án Tây Ban Nha chưa có phán quyết cuối cùng.
Nhiều tình huống pháp lý được giới luật gia trong nước, quốc tế đặt ra. Trong đó có nhiều ý kiến thắc mắc liệu các nghệ sĩ có thể bị dẫn độ về Việt Nam trong trường hợp phạm tội?
Có thể xử lý hình sự theo luật Việt Nam
Chia sẻ với Zing, thạc sĩ, luật sư Nguyễn Thanh Hà (Chủ tịch HĐTV Công ty Luật SB Law), phân tích theo quy định tại Khoản 1, Điều 6 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), người Việt Nam phạm tội ở nước ngoài vẫn có thể bị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Song, việc xử lý tội phạm diễn ra tại nước ngoài cần thông qua các hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và nước sở tại. Theo danh mục các hiệp định về tương trợ tư pháp và pháp lý giữa Việt Nam và các nước, thì Việt Nam và Tây Ban Nha đã ký kết hiệp định tương trợ tư pháp vào ngày 15/8/2015.
Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, phạm vi hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự phải đảm bảo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau và theo nguyên tắc có đi có lại, phù hợp pháp luật và tập quán quốc tế, không trái pháp luật Việt Nam
Luật sư cho biết Điều 20 Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự được ký kết giữa Việt Nam và Tây Ban Nha quy định: Thông qua cơ quan trung ương, các bên có thể chuyển giao việc truy cứu trách nhiệm hình sự cho các cơ quan tư pháp của bên kia khi xét thấy bên đó có điều kiện thuận lợi hơn để tiến hành việc điều tra, truy tố và xét xử tội phạm.
Bên được yêu cầu phải thông báo cho bên yêu cầu thủ tục tố tụng áp dụng đối với vụ án được chuyển giao và nếu thấy phù hợp, gửi cho bên yêu cầu bản sao quyết định được ban hành.
Như vậy, trong vụ việc liên quan đến 2 nghệ sĩ trên, nhà chức trách Tây Ban Nha có thể chuyển giao việc truy cứu trách nhiệm hình sự cho các cơ quan tư pháp của Việt Nam khi xét thấy Việt Nam có điều kiện thuận lợi hơn để tiến hành việc điều tra, truy tố và xét xử tội phạm.
Trường hợp nào thì dẫn độ?
Đề cập việc dẫn độ các nghệ sĩ về Việt Nam trong trường hợp họ bị xác định phạm tội, luật sư Nguyễn Thanh Hà phân tích ngày 1/10/2014, Việt Nam và Tây Ban Nha đã ký kết Hiệp định về dẫn độ.
Trong đó, Hiệp định này quy định việc dẫn độ chỉ được thực hiện đối với những tội phạm có thể bị kết tội theo pháp luật cả 2 bên và thỏa mãn một trong các điều kiện sau:
- Nếu yêu cầu dẫn độ để tiến hành các thủ tục tố tụng, tội phạm đó phải có hình phạt tù với thời hạn từ một năm trở lên theo quy định của pháp luật 2 bên.
- Nếu yêu cầu dẫn độ để tiếp tục thi hành hình phạt hoặc biện pháp bảo đảm liên quan đến tước tự do, tại thời điểm đưa ra yêu cầu dẫn độ, thời gian tiếp tục chấp hành hình phạt của người bị yêu cầu dẫn độ phải còn ít nhất là 6 tháng.
- Khi xác định một hành vi phạm tội có cấu thành một tội phạm theo pháp luật của cả 2 bên, thì sẽ không tính đến việc hành vi đó có được đặt trong cùng một nhóm tội hoặc được gọi với cùng một tội danh hay không.
- Nếu yêu cầu dẫn độ liên quan đến 2 hay nhiều hành vi, mà mỗi hành vi đó đều cấu thành một tội phạm theo quy định của pháp luật 2 bên và ít nhất một trong số các hành vi đó đáp ứng điều kiện về thời hạn phạt tù, bên được yêu cầu có thể chấp nhận dẫn độ đối với tất cả hành vi đó.
Nếu thỏa mãn các điều kiện trên theo Điều 20 Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự được ký kết giữa Việt Nam và Tây Ban Nha, thì việc dẫn độ sẽ được thực hiện.
Theo tường trình của cô gái 17 tuổi với cơ quan chức năng Tây Ban Nha, 2 người đàn ông (một người 37 tuổi, một người 42 tuổi) đã tấn công tình dục cô ta tại khách sạn ở Andratx, phía tây nam của hòn đảo Majorca sau khi họ gặp gỡ và vui vẻ tại nhà hàng gần đó.
Cô cho biết thêm 2 người này sau khi thực hiện hành vi hiếp dâm, bắt cô đi tắm để xóa đi những bằng chứng có thể buộc tội họ. Sau đó, 2 nghệ sĩ bị bắt vào thứ 7 tuần trước. Họ được tại ngoại, nhưng bị cấm rời khỏi Tây Ban Nha trong khi cuộc điều tra tiếp tục được tiến hành.
