Lì xì là một trong những phong tục mừng năm mới phổ biến ở nhiều quốc gia châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản.... thể hiện lời cầu chúc thịnh vượng cho năm mới. Nhưng đó cũng là cơ hội để mọi người bày tỏ lòng biết ơn đối với những người khác và gửi những lời chúc tốt đẹp cho năm tới.

Ở mỗi quốc gia, câu chuyện, đối tượng và nghi thức cho - nhận tiền mừng lại có sự khác biệt.

Phong tục lì xì ở Việt Nam

Những ngày đầu năm mới Âm lịch, người Việt Nam có truyền thống gặp gỡ và thăm hỏi gia đình, bạn bè. Vào dịp này, người lớn tuổi sẽ dành tặng các em nhỏ tiền lì xì, thường được đựng trong phong bao trang trí sặc sỡ màu đỏ.

Ngay tên gọi "tiền mừng tuổi" đã phản ánh ý nghĩa của lì xì ở Việt Nam: với lời chúc các em nhỏ thêm một tuổi, ngoan ngoãn, khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Ban đầu, tiền mừng tuổi chủ yếu dành cho trẻ con. Nhưng dần dần, phong tục lì xì còn mở rộng sang con cháu mừng tuổi cho cha mẹ, ông bà với ngụ ý mong người lớn tuổi trong gia đình có thêm sức khỏe.

Phong tục lì xì ở Trung Quốc

Trung Quốc là nơi khởi nguồn của tục lì xì (hongbao). Tục này xuất phát từ một truyền thuyết cổ xưa về loài yêu quái thường xuất hiện vào đêm Giao thừa, trêu chọc trẻ con đang ngủ khiến chúng giật mình và bật khóc.

Thấy vậy, vào dịp giao thừa tại một gia đình có cậu con trai nhỏ, có 8 vị tiên hóa thân thành các đồng tiền xu, để cha mẹ cậu bé cho vào túi màu đỏ đặt đầu giường. Khi yêu quái đến, các đồng tiền lóe lên ánh sáng khiến chúng sợ hãi bỏ chạy.

Từ đó, người dân đem tiền lẻ bỏ vào túi nhỏ màu đỏ, màu tượng trưng của may mắn, và tặng trẻ nhỏ dịp năm mới để lấy may, xua đuổi điều rủi. Đặc biệt, số tiền trong bao tuyệt đối tránh liên quan đến số 4 (không được coi may mắn) và phải dán kín.

Theo Joey Ng, Giám đốc Tiếp thị của Yami, có trụ sở tại Los Angeles, thì: "Sức mạnh của lì xì nằm ở phong bao màu đỏ chứ không phải số tiền nằm trong đó".

Ngoài ra, khi nhận lì xì, người Trung Hoa có thói quen không nhận bằng một tay và không mở ra ngay trước mặt người tặng. Họ phải để tất cả lì xì dưới gối và sau 1 tuần mới được mở ra hoặc mang theo xuyên suốt 16 ngày đầu năm mới.

Điều này hàm ý rằng bao lì xì sẽ bảo vệ mọi người tránh khỏi các điều xấu có thể xảy ra.

Phong tục lì xì ở Nhật Bản

Ở Nhật Bản, lì xì được gọi là "Otoshidama" - đại diện cho lời chào đầu năm mới. Theo quan niệm của người Nhật, Otoshidama được tặng cho trẻ nhỏ với ý nghĩa mong năm mới, tuổi mới có nhiều niềm vui và may mắn.

Khác với những quốc gia khác, phong bao lì xì của người Nhật thường có màu chủ đạo là trắng thay vì màu đỏ, bởi họ coi trọng sự đơn giản. Ngoài ra, tên của người nhận lì xì cũng được ghi trên bao lì xì để thể hiện sự tôn trọng.

Người Nhật cũng coi giá trị tiền lì xì là thứ kín đáo và riêng tư. Vì vậy phong bao được dán kín và trẻ em không mở tiền mừng trước mặt người tặng, cũng chỉ nhận mừng tuổi của những người thực sự thân thiết.

Có giới hạn độ tuổi của người nhận lì xì. Đứa trẻ càng lớn thì tiền mừng tuổi càng tăng, vào khoảng 1.000 đến 10.000 yên. Những người ngoài 20 tuổi thường không được tặng tiền mừng tuổi nữa.

Phong tục lì xì ở Hàn Quốc

Tiền lì xì ở Hàn Quốc gọi là "sebae-don", thường do ông bà, bố mẹ trong gia đình gửi tặng con cháu trong ngày Tết. Tiền mừng được đặt trong những chiếc túi nhỏ đầy màu sắc, với hàm ý cầu chúc sức khỏe, bình an.

Hanwha Life Insurance đã thực hiện một khảo sát về số tiền lì xì nên cho tương ứng với độ tuổi. Theo đó, mức lì xì 30.000 won được cho là phù hợp với học sinh tiểu học; 50.000 won cho học sinh cấp 2; 100.000 won cho học sinh cấp 3 và sinh viên đại học.

Lì xì ở Hàn Quốc đa dạng hơn các nước khác, không chỉ có tiền mà có khi còn là túi quà xinh xắn, là vàng, ngọc, đá quý…

Ngày nay, người trẻ Hàn Quốc thường dùng tiền mừng tuổi để mua cổ phiếu hoặc đầu tư hơn là gửi tiết kiệm.

Phong tục lì xì ở Malaysia

Người Malaysia theo đạo Hồi (thường sống ở Malaysia, Brunei, Indonesia và Singapore) cũng có tục lì xì mừng tuổi cho người già và trẻ em trong ngày lễ tết Eid al - Fitr (Tết Hiến sinh của người đạo hồi thường diễn ra vào ngày 11/8 hàng năm).

Vào dịp này, họ sẽ chuẩn bị các phong bao màu xanh lá cây – màu truyền thống gắn liền với tín ngưỡng của các nước Hồi giáo để tặng cho bất kỳ người khách nào đến chúc mừng đấy.

Phong tục lì xì ở Singapore

Ở Singapore, nhất là người Hoa sống tại đây thường rất coi trọng ngày Tết Nguyên đán. Vì thế, họ cũng chú trọng việc tặng lì xì cho ông bà, cha mẹ, con cháu hoặc người thân trong nhà.

Phong bao thường sẽ có màu đỏ rực rỡ đựng những đồng tiền mới có mệnh giá từ 2 đến 20 đô Singapore nhằm tượng trưng may mắn trong ngày năm mới.